Kur pashë debatin e parë Trump-Biden, imagjinoja se Byroja Politike e Partisë Komuniste Kineze ishte mbledhur gjithashtu për të parë debatin, por anëtarët e saj vendosën ta bënin atë më argëtuese duke luajtur një lojë me pije. Sa herë që Donald Trump thoshte diçka qesharake ose të turpshme për Amerikën, secili anëtar i Byrosë Politike duhej të pinte uiski. Brenda një gjysmë ore, të 25 anëtarët ishin të dehur.
Si mund të mos deheshin? Ata po shikonin diçka që nuk e kishin parë kurrë më parë, mashtrimet jashtë kontrollit të një presidenti amerikan.
Dhe kush mund t’i fajësojë kinezët? Një pandemi që filloi në Wuhan,është ende e përhapur në Amerikë.
Mjerisht, ne nuk jemi ata që mendojmë se jemi.
Covid-19 supozohej të ishte Çernobili i Kinës. Tani duket më shumë si Waterloo e Perëndimit. Ky është argumenti që John Micklethwait dhe Adrian Wooldridge bëjnë në librin e tyre të ri, “Thirrja e zgjimit: Pse Pandemika ka ekspozuar dobësinë e perëndimit dhe si ta rregullojmë atë”.
Sipas gjurmuesit të koronavirusit Johns Hopkins, Amerika ka pësuar 65,74 vdekje për 100,000 njerëz, ose rreth 216,000 gjithsej. Kina ka humbur 0.34 për 100,000, ose rreth 4,750 njerëz. Ndoshta Kina i fsheh. Në rregull, pra katërfisho numrin e saj, përsëri Kina e ka mbrojtur popullin e saj më shumë sesa Shtetet e Bashkuara.
Në fillim të këtij muaji, miliona amerikanë kishin frikë të dërgonin fëmijët e tyre në shkollë, ndërsa në Kinë, miliona qytetarë lëviznin në stacionet e autobusëve, stacionet e trenave dhe aeroporte për të udhëtuar në të gjithë vendin e tyre për një festë kombëtare. Importet dhe eksportet e Kinës në shtator u rritën të dyja.
Po të kthehemi disa muaj pas, Amerika ishte duke kërkuar një plan kombëtar për t’u marrë me Covid-19. Kina e kishte një.
Ajo vendosi të gjitha mjetet e sistemit të saj të mbikëqyrjes autoritare për të gjurmuar të infektuarit me koronavirus dhe për të kontrolluar përhapjen e tij. Disa nga teknologjia e njohjes së fytyrës në Kinë janë kaq të mira, madje nuk keni pse hiqni maskën e fytyrës.
Amerika nuk mund të përdorë një strategji të tillë. Ne nuk kemi një qeveri autoritare (akoma), dhe sigurisht që nuk e duam.
Por ne nuk arritëm të prodhojmë një konsensus demokratik për të bërë të njëjtën punë. Kjo është shumë dëshpëruese.
Më 28 Mars, Trump deklaroi, “Vendi ynë është në luftë me një armik të padukshëm”. Ai kërkoi “fuqinë e plotë të kombit amerikan” për ta mposhtur atë. Por nuk ka ndodhur.
Kjo nuk është për shkak se demokracitë janë të paafta për të qeverisur në një pandemi, por Koreja e Jugut, Japonia, Tajvani, Zelanda e Re kanë bërë shumë më mirë se ne.
Pjesërisht, është për shkak se ne kemi një kulturë unike individualiste, një sistem shumë të fragmentuar të ndarjes së pushtetit lokal-shtet-federal, një sistem të dobët të shëndetit publik, një organ të ndarë politik, dhe kaq shumë njerëz që shkatërrojnë të vërtetën.
Por ajo që është më e ndryshme është se tani kemi një president, strategjia politike e të cilit për rizgjedhje është të na ndajë, të shkatërrojë besimin, dhe të shkatërrojë të vërtetën, dhe të deklarojë çdo lajm armiqësor ndaj qëllimeve të tij si “të rremë”.
Në pandeminë tonë të fundit të madhe, në 1918, shumë amerikanë nuk e kishin mendjen të mbanin maska sepse udhëheqësit e tyre u kërkuan atyre ta bënin këtë. Por këtë herë, presidenti tallet me maskën. Pra, shumë amerikanë nuk i besuan kurrë atij.
Si përmbledhje, ajo që na mundon sot është diçka që nuk mund të shërohet nga një vaksinë Covid-19. Ne kemi humbur besimin te njëri-tjetri dhe tek institucionet tona. I kemi pasur në luftërat e mëparshme, por jo ato të sotmet.
Unë besoj se Joe Biden u ka një shans të vërtetë për të fituar, sepse mjaft amerikanë mendojnë që ne jemi të lodhur me “ndarjet” dhe se Biden mund të jetë në gjendje ta ndryshojë situatën. Fitorja e Biden nuk do të jetë e mjaftueshme për ta bërë Amerikën të shëndetshme përsëri, politikisht dhe fizikisht, por është e nevojshme.
Ndërkohë, Rusia dhe Kina, ju lutem mos na pushtoni tani. Ne nuk jemi ata që kemi qenë.
Thomas L. Friedman është kolumnist i punëve të jashtme Op-Ed. Ai u bashkua me gazetën në 1981 dhe ka fituar tre Çmime Pulitzer. Ai është autor i shtatë librave, përfshirë “Nga Bejrut në Jeruzalem”, i cili fitoi Çmimin Kombëtar të Librit.
Përkthyer dhe përshtatur nga New York Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Media përhap panik për të dëmtuar Trumpin”
“Ka disa gjëra që duhet t’i dimë, i takon Kinës të na i thotë”
