Presidenti turk Rexhep Taip Erdogan nuk mund të ndalë tensionet. Ai vë në pikëpyetje stabilitetin mendor të Presidentit Emmanuel Macron të Francës, një anëtar tjetër i NATO-s me të cilin tashmë është përplasur në Mesdheun lindor.
Ai është vendosur në një pozicion hakmarrje me udhëheqësit arabë suni në Gjirin që ai po sfidon për epërsinë rajonale. Dhe synon Presidentin Donald Trump, i cili deri më tani e ka mbrojtur Turqinë nga sanksionet amerikane për heqjen e embargos mbi Iranin dhe blerjen e armëve ruse, për ta nxitur mbi të sanksionet që pëlqen. Si përfundim ai dhe President Vladimir Putin po nxisin me forcë rikthimin e tensioneve në luftën që Turqia shmangu me Rusinë në përplasjet e rënda të shkurtit në Sirinë veri-perëndimore.
Zjarret kanë zakon të përhapen…
Faza e fundit e antagonizmit të Erdogan ndaj Macron u nxit nga reagimi i pakompromis i këtij të fundit ndaj prerjes së kokës së një mësuesi të historisë franceze nga një islamist i ri çeçen. Ky ishte një vazhdim i sulmit xhihadist ndaj revistës “Charlie Hebdo” në 2015 për botimin e karikaturave satirike të Profetit Muhamed.
Samuel Paty, mësuesi i vrarë u kishte treguar karikatura nxënësve të tij, dhe Macron e mbrojti këtë si liri të shprehjes në një republikë nën rrethim nga separatizmi islamik.
Erdogan e ka marrë këtë si një sulm ndaj të gjithë muslimanëve ndaj të cilave ai, si udhëheqësi i tyre i supozuar, duhet të përgjigjet. Megjithatë, qoftë nga bindja apo oportunizmi apo edhe nga një aliazh i të dyve Erdogan ka zgjedhur “një shkop të fortë” me të cilin mund të sulmojë Macron.
Është e pamundur për sundimtarët myslimanë, megjithëse ata mund ta urrejnë presidentin turk, të vijnë në mbrojtje të presidentit francez, të ballafaquar me zemërimin e popullit kundër denigrimit të perceptuar të Profetit.
Udhëheqësit perëndimorë nuk mund ta mbështesin Erdogan, pasi aventurizmi i tij kokëfortë vazhdon të përplaset me interesat e tyre nga Egjeu në Mesdhe dhe nga Afrika e Veriut në Levant.
Mbështetja për luftëtarët islamikë në Sirinë veriore, Libi dhe, siç raportohet, Nagorno-Karabak, shihet gjerësisht si përplasje me radikalët e rrezikshëm në një kohë që xhihadizmi perceptohet si një kërcënim i lartë i sigurisë në të gjithë botën.
Megjithatë ndërsa Macron pushtoi titujt kryesorë, është rivaliteti i rindezur i Turqisë me Rusinë në Sirinë veriore që është kërcënimi më i fortë. Presidentët Erdogan dhe Putin kishin arritur pak a shumë të ishin në anët e kundërta të luftërave civile në Siri dhe Libi, në mënyrë që të maksimizonin interesat e ndërsjella. Rusia, si fuqia mbizotëruese në Siri pas regjimit të Bashar al-Asadit, shikoi me dashamirësi ndërhyrjet turke në Sirinë veriore në 2016, 2018 dhe 2019, për të larguar milicitë kurde të mbështetura nga SH.B.A. larg kufijve të Turqisë.
Turqia në këmbim bleu sistemin e mbrojtjes raketore S-400 të Rusisë, duke vënë në pikëpyetje anëtarësimin e saj të vazhdueshëm në NATO, një bonus për Putin. Por dëshira e Turqisë për përhapje strategjike dhe vendosmëria e Rusisë për të rikuperuar të gjithë Sirinë çoi në përplasje të dhunshme në shkurt, me humbje të mëdha nga të dy palët në Idlib.
Këtë javë, forca ajrore e Rusisë bombardoi një zonë duke vrarë rreth 78 luftëtarë, megjithëse ushtria turke ishte tërhequr javën e kaluar në provincë në pozicione më të mbrojtura. Por luftimet e rifilluara në Idlib duken si një hakmarrje ruse për ndërhyrjen e Turqisë në mbështetje të Azerbajxhanit në konfliktin e saj me Armeninë rreth enklavës etnike armene të Nagorno-Karabakut.
Putin duket se ka harruar pëlqimin e tij për praninë ushtarake të Turqisë në veri të Sirisë. Ishte sigurisht vetëm çështje kohe para se dikush të provonte ndërhyrjet e Erdogan dhe tejkalimin e limiteve nga ana e tij. Ndërsa interesat e Turqisë me vështirësi përputhen me ato të Rusisë, ato në të vërtetë nuk janë në përputhje me askënd në Lindjen e Mesme përveç Katarit, emiratit të pasur me gaz të bllokuar nga aleatët e saj të hershëm të Gjirit që nga viti 2017.
Kjo aleancë e përshkruar kohët e fundit nga ministri i Mbrojtjes i Turqisë si e ngushte, mund të avullojë ndërsa SH.B.A.-të punojnë intensivisht për të rregulluar prishjen e Katarit me Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, armiqësia e të cilit ndaj Erdogan është edhe më e madhe. Për më tepër, Turqia po përballet me një ekonomi të dobët. Tensioni ndaj Turqisë po rritet jo vetëm nga Evropa dhe Rusia, por me SHBA po kthehet kundër saj pasi Ankaraja kreu provat me raketat ruse.
Përkthyer dhe përshtatur nga: financial times/ F.H, konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
