Të thuash se Rezerva Federale e SH.B.A.-së është banka qendrore më e rëndësishme në botë do të thotë të përsërisësh diçka që e dinë të gjithë. Vendimet e politikës monetare të Fed ndikojnë në normat e interesit të tregut në të gjithë botën, dhe asnjë bankë qendrore nuk mund t’i injorojë ato nëse nuk dëshiron lëvizje të padëshirueshme në kursin e këmbimit të monedhës së saj.
Për më tepër, udhëheqja e Fed – për të mirë ose për keq – shtrihet përtej politikës monetare aktuale. Gjithashtu luan një rol kryesor në diskutimet globale të çështjeve strategjike të bankave qendrore.
Prandaj, nuk është çudi që bankierët qendrorë prisnin me padurim rezultatin e rishikimit të fundit të Fed të strategjisë, mjeteve dhe komunikimeve të politikës monetare. Por strategjia e re e Fed, e shpallur në fund të gushtit, ndoshta nuk duhet të shërbejë si një pikë referimi globale për zhvillimin e politikës monetare. Bankat e tjera qendrore duhet të mendojnë shumë gjatë para se të ndjekin Fed, për arsye teknike dhe politike.
E para ka të bëjë me kalimin e Fed në shënjestrimin e inflacionit mesatar, ku tani “kërkon të arrijë inflacion që mesatarisht 2% me kalimin e kohës”. Është e vështirë të shihet se si një regjim i tillë mund të ankorojë në mënyrë të besueshme pritjet e inflacionit kur Fed nuk ka sqaruar as periudhën e kaluar për matjen e shkallës së nënshkrimit të objektivit të saj prej 2%, as procedurën për të vendosur mbi kohëzgjatjen dhe shpërndarjen e inflacionit më të lartë në të ardhmen.
Së dyti, Kryetari i Fed, Jerome Powell thotë se politikëbërësit do të përmbahen nga vendosja e një objektivi numerik për punësimin maksimal – një nga qëllimet e mandatit të Kongresit të Fed – sepse nuk mund të matet dhe ndryshon me kalimin e kohës. Por nëse punësimi maksimal është i pamatshëm, atëherë nuk mund të caktohet asnjë vlerë numerike për papunësinë. Dhe mungesa do të jetë një faktor kryesor në vendimet e ardhshme të politikës monetare.
Në këtë kontekst, rënia e normës kryesore të fondeve federale lidhet me rënien e normës reale të interesit real – një normë e pavëzhgueshme për të cilën rezultatet empirike shoqërohen me një shkallë të lartë pasigurie. Për më tepër, mbetet një pyetje e hapur nëse politika monetare ekspansioniste mund të ketë kontribuar vetë në rënien e normës reale natyrore. Në atë rast, argumenti për uljen e normës së bankës qendrore do të ishte rrethor.
Së treti, Fed tani ka marrë përsipër në mënyrë të qartë përgjegjësinë për shpërndarjen e të ardhurave në Shtetet e Bashkuara. Në fjalimin e tij në simpoziumin e fundit vjetor Jackson Hole, Powell theksoi se ndërsa vazhdoi zgjerimi i gjatë ekonomik para-pandemik i Amerikës – dhe, mund të shtohet, politika ekspansioniste e Fed -” fitimet filluan të ndahen më gjerësisht në të gjithë shoqërinë.
Shkalla e papunësisë së njerëzve me ngjyrë arriti nivelet më të ulëta rekord”. Por ndërhyrja e Powell në debatin e pabarazisë përfundimisht do të kthehet në rezultat. Sapo Fed të fillojë të shtrëngojë politikën monetare, ajo do të vihet nën presion të madh politik për të mos dëmtuar anëtarët më të varfër të shoqërisë.
Më në fund, strategjia e re e Fed nuk përmban asnjë përgjigje për sfidën e ndërtimit të një modeli të shënjestruar të inflacionit që integron rreziqet e sistemit financiar, me gjithë dinamikën e tyre të zhvendosjes, jo-linearitetin dhe kompleksitetin. Asnjë model i tillë aktualisht nuk ekziston.
Kështu Fed po vazhdon neglizhimin e rrezikshëm të parave dhe kredisë, por jo çuditërisht, as nuk i përfshiu këto fjalë në deklaratën e saj të azhurnuar të strategjisë.
Të paktën, bankat e tjera qendrore nuk duhet të ndjekin verbërisht strategjinë e re të Fed. Por shqetësimi im më i madh lidhet me rëndësinë e madhe që Fed i kushton shpërndarjes së të ardhurave. Për të qenë të qartë, pabarazia ekonomike – së bashku me kërcënimet ndaj mjedisit – është një çështje kryesore politike globale, dhe vendimet e politikës monetare në vetvete kanë efekte shpërndarëse.
Por pranimi i këtij fakti – dhe kryerja e një politike monetare që abstenon nga masat që ndikojnë drejtpërdrejt në shpërndarje, është shumë e ndryshme nga bërja e drejtësisë shpërndarëse një objektiv i politikës monetare.
Strategjia e re e FED ngre kështu disa pyetje. A mundet politika monetare të arrijë qëllimet shpërndarëse? A mundet që këto objektiva të bien ndesh me mandatin e stabilitetit të çmimeve dhe si duhet të zgjidhen konfliktet midis një qëllimi të vetë-miratuar dhe një mandati ligjor? A ka të drejtë një bankë qendrore të kërkojë përgjegjësi për politikën e shpërndarjes në një demokraci?
*Nga Otmar Issing
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
