Siç raportoi New York Times më 27 shtator, për i mbylli dy dekada të të dhënave të tij të fshehura për taksat, 50% e aksioneve të presidentit u investuan në një shfaqje në tv, e cila ndihmoi të krijonte imazhin e tij si një manjat i suksesshëm dhe ta katapultonte atë në Shtëpia e Bardhë, lëvizja më e mençur e biznesit në karrierën e tij.
Megjithatë, prona e vetëquajtur Midas gati sa nuk e mori era me tulla dhe llaç. Para se të bëhej president, Z. Trump shpenzoi shumë nga paratë e tij në kurse golfi, hotele dhe pasuri të tjera trofe për të cilat Times thotë se kanë grumbulluar humbje të mëdha taksash. Falë kësaj boje të kuqe, gazeta tha se ai pagoi vetëm $ 750 në taksat federale të të ardhurave në të dy 2016, vitin që ai u zgjodh, dhe vitin e tij të parë në detyrë.
Në debatin presidencial në 29 Shtator, Z. Trump kundërshtoi llogarinë, duke thënë se ai kishte paguar “miliona” në taksat e të ardhurave. Një avokat i Organizatës Trump i tha Times se “shumica, nëse jo të gjitha, nga faktet e raportuara të jenë të pasakta”. Në të kaluarën, zoti Trump mund të kishte hequr dorë nga e gjitha. Në vitin 2016 ai tha se minimizimi i taksave të tij “më bën i zgjuar”. Por edhe nëse zbulimet e dëmtojnë politikisht, shumë biznesmenë do e shohin situatë më pozitivisht. Për ta, pyetja më intriguese nuk është nëse Z. Trump është një djalë skaut, por nëse ai është një biznesmen i mirë.
Është një pyetje e vështirë për t’u përgjigjur. Z. Trump kurrë nuk ka lëshuar deklaratat e tij të taksave dhe bizneset e tij mbahen privatisht. Zbulimet financiare që ai bëri si president vitin e kaluar mbuluan më shumë se 100 subjekte biznesi, duke filluar nga rrokaqiejt te librat.
Për të patur një ide më të plotë mbi biznesin e Trump, ndihmon të konsiderosh Organizatën Trump, automjeti kryesor i Z. Trump, si një ndërmarrje relativisht modeste, me qendër në Amerikë. Është prona themelore. Pasuritë e tij më të mëdha janë dy ndërtesa në New York dhe San Francisco në të cilat Z. Trump zotëron një pakicë të aksioneve, dhe dy muret e tij në Manhatan, 40 Wall Street dhe Trump Tower. Times thotë se këta të katër kanë prodhuar fitime të mëdha – deri para pandemisë. Por nëse Z. Trump, si biznesmen të tjerë, përdor konsumimin në ndërtesat e tij, të njohur si zhvlerësim, për të gjeneruar zbritje të taksave, është e mundur që ai të ketë bërë edhe më mirë sesa shënimet e taksave që ka deklaruar.
Pastaj është “Nxënësi”. Sipas të dhënave tatimore, paraqitja e tij në shfaqje gjeneroi 200 milion dollarë, që është një rezultat spektakolar. Ai gjithashtu raportoi 230 milion dollarë të ardhura shtesë nga marrëveshjet e licencimit dhe miratimit që dolën prej tij, për gjithçka, nga hotelet e markës Trump deri tek biskotat Oreo. Përtej kësaj janë disa përpjekje të dobëta të markës ndërkombëtare në ndërtesa në vende të tjera, disa prej të cilave kanë rezultuar thjesht të pamunduar. Regjistrat e taksave tregojnë se humbjet e tij më të mëdha janë rregjistruar tek kurset e golfit, në të cilat ai ka derdhur para gjatë dekadës së fundit. Times thotë se disa nga më të mëdhenjtë, përfshirë dy në Skoci dhe një në Irlandë, janë humbës edhe para amortizimit.
Sa i fortë mbetet biznesi Trump varet nga katër faktorë për të cilët pamja e plotë është ende e paqartë. E para është borxhi. Times raporton se ai ka 300 milion dollarë hua që mbeten për t’u paguar në vitet e ardhshme për të cilat ai është personalisht përgjegjës. Nuk dihet nëse ai i hipotekoi këto huazime ndaj aktiveve të qëndrueshme. Nëse ai e bëri, ato ndoshta janë të menaxhueshme. Nëse jo, borxhi mund të bëhet ngjitës – por nuk ka pse.
Shqetësim i menjëhershëm është Covid-19. Shumë prej qiramarrësve të tij komercialë do të tërhiqen nga pandemia. Hotelet vuajnë nga frekuentimi i ulët; ndërtesat e zyrave me dendësi të lartë në New York mund të bien në vlerë për shkak të punës në distancë.
Në fund të fundit, e ardhmja do të varet nga qëndrueshmëria dhe vlera e markës Trump. “Nxënësi” tregoi sa fitimprurës mund të ishte. Por nëse ai mund të arrijë një marrëveshje të ngjashme televizive në Amerikë sa herë që ai largohet nga pushteti mund të varet nga popullariteti i tij në fund, dhe mënyra në të cilën ai largohet nga Shtëpia e Bardhë. Ai mund të kërkonte mundësi televizive jashtë vendit, ku njohja e tij është shumë më e lartë tani se kurrë më parë gjatë “The Apprentice”. Ka shumë manjatë të mediave ndërkombëtare që do të dëshironin të përfitonin nga një kapitull tjetër në telenovelën Trump. Ose ai thjesht mund të pensionohet, duke u dorëzuar çelësat e mbretërisë fëmijëve të tij për të menaxhuar ose për të likuiduar.
Kjo nuk ka gjasa. Koha më e mirë për ta bërë këtë do të kishte qenë para marrjes së detyrës. Në një libër të ri në lidhje me interesat e biznesit të presidentit, “Shtëpia e Bardhë, Inc”, Dan Alexander, një gazetar në revistën Forbes, llogarit që nëse Z. Trump do të kishte investuar të ardhurat në indeksin e tregut të aksioneve s & p 500, deri në Mars të këtij viti ai do të kishte qenë më i pasur me $ 415 milion – dyfishi i asaj që fitoi në “The Apprentice”. Një biznesmen që duhet të vlerësohet, pavarësisht nëse është një njeri i zgjuar apo jo.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘The Economist’: Trauma kolektive që po shkakton Covid
