Më 14 tetor, Presidenti kinez Xi Jinping vizitoi qytetin jugor të Shenzhen, ku mbajti një fjalim duke festuar 40 vjet përparim që kur u krijua zona e posaçme ekonomike (SEZ) atje dhe ndërtoi një rrugë për të ardhmen. Një muaj më vonë, Xi u drejtua për në rrethin Pudong të Shangait, e cila u caktua si “zona e parë” e Kinës 30 vjet më parë, për të njëjtin qëllim. Qendërzimi i Shenzhen dhe Shangait për zhvillimin e ardhshëm të Kinës nuk mund të jetë më i qartë.
Kur Kina krijoi për herë të parë Shenzhen SEZ, disa vunë në dyshim gjykimin e saj. Për shembull, si student pasuniversitar në Universitetin e Kembrixhit në vitet 1980, James Kai-sing Kung, tani i Universitetit të Hong Kongut, pyeti pse qeveria do të zgjidhte një fshat të panjohur si Shenzhen, në vend të një qendre ekonomike si Shangai ose Tianjin, për të shërbyer si një inkubator për strategjinë e Deng Xiaoping për “reformën dhe hapjen”.
Vendimi duhet, përfundoi Kung, të jetë i motivuar politikisht. Qeveria e Kinës duhet të ketë qenë duke u përgatitur për kthimin e Hong Kongut fqinj, i cili tashmë ishte një qendër financiare globale. Por, ndërsa është e vërtetë që sovraniteti mbi Hong Kong u transferua zyrtarisht përsëri në Kinë në 1997, ndikimi i Hong Kongut në zhvillimin e Shenzhen u rrënjos më pak në sovranitet sesa në afërsi.
Nëse do të paraqitej me një pamje ajrore e Rrethit Futian të Shenzhen dhe Territoret e Re të Hong Kongut sot, zonat e fundit, në jug të lumit Shenzhen, do të dukeshin të shkreta. Ndërkohë, Shenzhen, me portet e tij aktivë dhe horizontin vezullues, është qartësisht i populluar dhe i begatë.
Kjo nuk do të thotë që zona të tjera të Hong Kongut nuk po lulëzojnë. Në fakt, kjo është çështja. Zhvillimi i Shenzhen përgjatë kufirit me Hong Kong pasqyron të ashtuquajturin efekt grumbullimi urban, akumulimi i grupeve të dendura të urbanizuara përgjatë kufirit me një zonë më të zhvilluar, duke mundësuar rajonin më pak të zhvilluar të kapë mundësitë e derdhjes ndërkufitare.
I njëjti fenomen mund të shihet përgjatë kufirit midis Meksikës dhe Teksasit. Një pamje ajrore e rajonit do të zbulonte periferitë e shtrira në anën më të pasur amerikane, duke e bërë atë të duket pothuajse djerrë dhe qytete dinamike, të populluara në anën meksikane, ku punëtorët lokalë dynden për punë në fabrikat e prodhimit në pronësi të amerikanëve, midis mundësive të tjera.
Siç parashikoi Deng, Hong Kongu, me sistemin e tij të zhvilluar financiar dhe dinamizmin ekonomik, ka pasur efekte të përhapjes po aq të fuqishme në Shenzhen. Rezultati është një metropol i lulëzuar, ku prodhimi vjetor ekonomik së shpejti do të arrijë 3 trilionë funte (456 miliardë dollarë), një e treta e totalit të provincës Guangdong.
Shenzhen është kështu një motor i madh i Zonës së Gjirit të Madh, i cili mbulon nëntë qytete përreth Delta e Lumit Pearl në provincën Guangdong, plus Hong Kong dhe Macau. Rajoni tashmë zë rreth 13% të PBB-së së Kinës kontinentale dhe pjesa e tij po rritet.
Vendndodhja gjeografike e Shangait, në bregun lindor të Kinës, afër grykës së lumit Yangtze, ka qenë në mënyrë të ngjashme vendimtare për suksesin e saj. Megjithatë, larg nga kthimi mbrapa i dinamizmit të një fqinji, Shanghai gjithmonë ka udhëhequr zhvillimin e rajonit Delta të Lumit Yangtze dhe ka qenë zemra e Rripit Ekonomik të Lumit Yangtze, e cila mbulon nëntë provinca dhe dy megaqytete, që nga nisja e rripit në vitin 2016.
Në 30 vitet e fundit, rritja në zonën e re Pudong ka përforcuar përparësinë rajonale të Shangait, ndërsa gjithashtu ka nxitur zhvillimin në një deltë të lumit Yangtze gjithnjë e më të integruar. Sot, Brezi Ekonomik i Lumit Yangtze përbën më shumë se 46% të prodhimit të përgjithshëm të Kinës. Ky rajon, së bashku me Zonën e Gjirit të Madh, përbën rreth 60% të prodhimit të përgjithshëm të Kinës.
Pra, Shangai dhe Shenzhen janë të dy jetikë për të ardhmen ekonomike të Kinës. Por asnjëri nuk është më i rëndësishëm se tjetri, secili ka një rol unik për të luajtur.
Si lojtari më i pjekur dhe i zhvilluar, Shangai ka qenë prej kohësh një lider në prodhimin e pajisjeve. Megjithatë, struktura e tij ekonomike është larg stacionare, qyteti tani është duke u shndërruar në një qendër kërkimi dhe zhvillimi dhe një qendër e tregtisë, financave dhe shërbimeve moderne.
Shenzhen, nga ana e saj, është në rrugën e duhur për t’u bërë Silicon Valley e Kinës. Në 20 vitet e fundit, ky qytet i ri, dinamik ia ka kaluar Shangait në zhvillimin e teknologjisë së fortë, me dhjetëra kompani me famë botërore, përfshirë Huawei, Tencent, Ping An, DJI, BYD dhe SF Express, të përqendruar atje.
Për të qenë të sigurt, për sa i përket aftësive të përgjithshme teknologjike, Shangai ende renditet i pari. Por, në vend që të zëvendësojë Shangain në zonat ku ajo drejton, Shenzhen po bëhet një lloj laboratori për eksperimente, jo vetëm me teknologjinë, por edhe me politikat që stimulojnë dhe lehtësojnë inovacionin. Shangai nuk mund ta luajë atë rol, sepse duhet të vazhdojë të shërbejë si një mjedis i parashikueshëm për tregtinë dhe financat globale.
Drejtimi i zhvillimit të një ekonomie kaq të madhe dhe të larmishme si Kina do të jetë gjithmonë një sfidë e vështirë. Por, duke njohur dhe investuar në pikat e forta të qyteteve dhe rajoneve pioniere, Kina ka zhvilluar një mekanizëm të fuqishëm për organizimin dhe avancimin e transformimit të saj ekonomik. Duke gjykuar nga suksesi i jashtëzakonshëm i Shenzhen dhe Shangait, duket qartë se Kina do të vazhdojë të korrë përfitimet e kësaj qasjeje për dekadat e ardhshme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Amerika është treguar hipokrite me Kinën!
Ç’do të ndodhë me botën pas luftës tregtare SHBA-Kinë?
