Efektet shëndetësore të covid-19 në disa raste mund të vazhdojnë për muaj, duke e kthyer nga një sëmundje akute në një sëmundje kronike. Studimi i ri sugjeron që, për shumë vende, efektet ekonomike të pandemisë do të zgjasin më shumë sesa pritej. Modelimi nga Oxford Economics, një këshillues, hedh dritë të re mbi efektet e qëndrueshme të covid-19. Hulumtimi i tyre parashikon se cilat vende janë më të ndjeshme ndaj dhëmbëzimeve ekonomike afatgjata dhe cilat mund të jenë të parat që do të tërhiqen.
Studiuesit morën prova nga krizat e kaluara, duke përfshirë Ebola dhe SARS dhe përplasjen globale financiare të 2007-09, për të krijuar 31 masa të cenueshmërisë ekonomike, duke mbuluar fusha të tilla si struktura e një ekonomie, rritja e PBB-së dhe besimi i konsumatorit. Ata presin që, mesatarisht, tregjet në zhvillim do të vuajnë më shumë në periudhën afatgjatë sesa ekonomitë e përparuara. Parashikuesi i vetëm më i rëndësishëm, rënia e rritjes së PBB-së këtë vit, ka tendencë të jetë më e madhe në ekonomitë e përparuara. Por faktorë të tjerë, siç janë ngurtësitë e tregut të punës dhe kufijtë e mbështetjes fiskale, kërcënojnë më shumë tregjet në zhvillim.
Megjithatë, dallimi midis ekonomive në zhvillim dhe atyre të përparuar maskon variacione të mëdha: Filipinet dhe India kanë veçanërisht pikëpamje të zymta të rritjes, ndërsa Kina dhe Brazili pritet të paraqiten më mirë (shih grafikun). Filipinet u renditën më keq në përgjithësi në studim kryesisht për shkak të tregut të saj të punës, me papunësi të lartë dhe mungesa të aftësive dhe varësisë së ekonomisë nga turizmi. Midis ekonomive të përparuara, studiuesit llogarisin se Britania, Spanja dhe Franca do të duhet më shumë kohë për t’u kthyer në rritje sesa Australia, Suedia dhe Amerika.
Në terma rajonalë, Lindja e Mesme dhe Amerika Latine kanë perspektivën më të keqe për rimëkëmbje, e ndjekur nga afër nga Afrika. Amerika e Veriut është rajoni më pak i prekshëm, falë rënies relativisht të ulët të PBB-së dhe paketave të forta të stimulimit fiskal. Vendet evropiane zënë dhjetë vendet më të ulëta për ekonomitë e përparuara në kartelën e Ekonomisë së Oksfordit. Por ka edhe pabarazi rajonale. Për shembull, Franca renditet si një nga kombet më të prekshme në studim, kryesisht për shkak të rritjes së dobët të PBB-së dhe besimit të ulët të konsumatorit, por Gjermania fqinje ka rezultate të mira në të dy pikat.
Si dhe identifikimin pse disa vende do të rikuperohen më shpejt se të tjerët, studimi sugjeron se si qeveritë mund të përgatiten më mirë për goditjet në të ardhmen. Për shembull, disa tregje në zhvillim mund të shikojnë largimin nga turizmi, ndërsa ekonomitë e përparuara mund të ulin varësinë e tyre nga industria e mikpritjes për të nxitur konsumin. Ka edhe arsye për optimizëm, gjatë epidemive të kaluara, rritja mesatare ra me tre pikë përqindje në vendet e prekura gjatë krizës, por më pas rritja ishte pak më e mirë se mesatarja pesë-vjeçare para krizës. Me fjalë të tjera, ka vend për një valle, por disa do të kërcejnë më shumë se të tjerët.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
CNBC/ Koronavirus ‘paralizon’ tregun e punës
CNBC/ Janë këputur zinxhirët e furnizimit
Koronavirusi/ Si renditet Shqipëria për kapacitetet shëndetësore
