Turqia dënon lëvizjen e SHBA-së, duke e quajtur atë një ‘gabim të rëndë’ dhe kërcënon të hakmerret nëse është e nevojshme. Administrata e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump vendosi të hënën sanksione ndaj aleatit të saj të NATO-s Turqisë rreth blerjes së saj të një sistemi rus të mbrojtjes ajrore, duke vendosur bazën për një konfrontim të mëtejshëm midis dy kombeve ndërsa Presidenti i zgjedhur Joe Biden përgatitet të marrë detyrën.
Masa vjen në një kohë delikate në marrëdhëniet midis Uashingtonit dhe Ankarasë, të cilat kanë qenë në mosmarrëveshje për më shumë se një vit në lidhje me blerjen që ka bërë Turqia nga Rusia të sistemit të mbrojtjes raketore S-400, së bashku me veprimet turke në Siri, konfliktin midis Armenisë dhe Azerbajxhani dhe në Mesdheun lindor.
Shtetet e Bashkuara më parë e kishin dëbuar Turqinë nga programi i saj i zhvillimit të luftëtarëve të fshehta F-35 për blerjen, por nuk kishin ndërmarrë hapa të tjerë pavarësisht paralajmërimeve të vazhdueshme nga zyrtarët amerikanë që janë ankuar prej kohësh për blerjen e S-400, të cilin ata thonë është i papajtueshëm me pajisjet e NATO-s dhe një kërcënim i mundshëm për sigurinë aleate.
“Shtetet e Bashkuara i bënë të qartë Turqisë në nivelet më të larta dhe në shumë raste që blerja e saj e sistemit S-400 do të rrezikonte sigurinë e teknologjisë ushtarake amerikane dhe personelit dhe të siguronte fonde të konsiderueshme për sektorin e mbrojtjes ruse, si dhe qasjen ruse në forcat e armatosura turke dhe industria e mbrojtjes,” tha Sekretari i Shtetit, Mike Pompeo.
“Turqia megjithatë vendosi të shkojë përpara me prokurimin dhe testimin e S-400, pavarësisht nga disponueshmëria e sistemeve alternative, të ndërveprueshme nga NATO për të përmbushur kërkesat e saj të mbrojtjes,” tha ai në një deklaratë.
“Unë e nxis Turqinë të zgjidhë problemin S-400 menjëherë në koordinim me Shtetet e Bashkuara,” tha ai. “Turqia është një aleat i vlerësuar dhe një partner i rëndësishëm rajonal i sigurisë për Shtetet e Bashkuara dhe ne kërkojmë të vazhdojmë historinë tonë dekada të bashkëpunimit produktiv të sektorit të mbrojtjes duke hequr pengesën e posedimit të Turqisë të rraketave, S-400 sa më shpejt të jetë e mundur.”
Ministria turke e mbrojtjes hodhi poshtë pretendimet se sistemet S-400 do të rrezikojnë sistemet e NATO-s. “Vetë Presidenti Trump ka pranuar në shumë raste që blerja e Turqisë ishte e justifikuar,” tha ministria në një deklaratë.
Ai tha se Turqia “do të hakmerret në një mënyrë dhe kohën që e konsideron të përshtatshme” dhe nxiti “SH.B.A. të rishikojnë këtë vendim të padrejtë”. Sanksionet e SHBA synojnë Presidencën e Industrive të Mbrojtjes të Turqisë, agjencinë ushtarake të prokurimit të vendit, shefin e saj Ismail Demir dhe tre zyrtarë të tjerë të lartë. Dënimet bllokojnë çdo pasuri që katër zyrtarët mund të kenë në juridiksionet e SH.B.A.-së dhe ndalojnë hyrjen e tyre në SH.B.A.
Ato përfshijnë gjithashtu një ndalim të shumicës së licencave të eksportit, huave dhe kredive për agjencinë. Administrata kishte ndaluar vendosjen e sanksioneve ndëshkuese jashtë programit luftarak për muaj, pjesërisht për t’i dhënë zyrtarëve turq kohë për të rishikuar vendosjen e tij dhe, disa dyshojnë, për shkak të marrëdhënies personale të Presidentit Donald Trump me udhëheqësin turk Rexhep Taip Erdogan.
Sidoqoftë, në muajt e kaluar Turqia ka ecur përpara me testimin e sistemit duke tërhequr kritika nga Kongresi dhe të tjerët që kanë kërkuar sanksione të vendosura në bazë të Aktit të Kundër Amerikës për kundërshtarët përmes sanksioneve, ose CAATSA, i cili urdhëron gjobat për transaksionet që konsiderohen të dëmshme për interesat e SHBA.
Thuajse një muaj para se Biden të marrë detyrën, sanksionet paraqesin një dilemë të mundshme për administratën e ardhshme, megjithëse ekipi i presidentit të zgjedhur ka sinjalizuar se është kundër përdorimit nga ana e Turqisë të raketave S-400 dhe përçarjes brenda NATO-s që mund të shkaktojë ky veprim.
Ministri i Jashtëm i Rusisë Sergei Lavrov të hënën dënoi sanksionet e SHBA-së ndaj Turqisë për blerjen e sistemit të mbrojtjes ajrore S-400 të Rusisë si “të paligjshëm”.
“Ky është, sigurisht, një tjetër manifestim i një qëndrimi arrogant ndaj të drejtës ndërkombëtare, një manifestim i masave shtrënguese të paligjshme, të njëanshme që Shtetet e Bashkuara kanë përdorur për shumë vite, tashmë dekada, majtas dhe djathtas,” tha Lavrov.
Muajin e kaluar, Ministri turk i Mbrojtjes Hulusi Akar tha se Turqia ishte e përgatitur të diskutonte me SHBA “ankthin” e saj mbi ndërveprimin e S-400 dhe F-35. SH.B.A. reagoi me lehtësi ndaj sugjerimit dhe Pompeo menjëherë pas kësaj padyshim nuk takoi asnjë zyrtar të qeverisë turke në një vizitë në Stamboll.
Turqia provoi për herë të parë sistemin e mbrojtjes raketore në tetor, duke tërhequr një dënim nga Pentagoni.
Ankaraja thotë se u detyrua të blinte sistemin rus sepse SH.B.A. refuzuan t’i shesin raketa Patriot të prodhuara nga Amerika.
Qeveria turke ka treguar gjithashtu atë që ajo e konsideron një standard të dyfishtë, pasi Greqia anëtare e NATO-s përdor raketa të prodhuara nga Rusia.
Përkthyer dhe përshtatur nga Aljazeera/ F.H, konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
