Mendoni se do të jetë e vështirë të merresh me Mitch McConnell? Të menaxhosh një Xi Jinping të pamatur do të jetë edhe më e vështirë.
Gjëja e parë për të thënë është se një luftë me Kinën ndoshta nuk do të ndodhë.
Megjithatë nëse ndodh, mund të fillojë në një vend të errët që pakkush ka dëgjuar, si Pratas ose Ishujt Kinmen. Të dy janë të kontrolluar nga Tajvani por janë më afër Kinës dhe disa kinezë dhe amerikanë shqetësohen se Presidenti kinez Xi Jinping mund të pushtojë një ishull ose tjetrin për të bërë presion në Tajvan.
Ose Xi mund të dërgojë një nëndetëse për të dëmtuar kabllot nënujore që mbartin internetin në Tajvan, ose ai mund të pengojë dërgesat e naftës në Tajvan, ose ai mund të urdhërojë një sulm kibernetik për të rrëzuar sistemin bankar të Tajvanit.
Shumica e ekspertëve nuk besojnë se një sulm i tillë është i mundshëm (një pushtim i gjithanshëm i Tajvanit është edhe më pak i mundshëm), por është një rrezik dukshëm më i madh sesa kishte qenë për dekada. Dhe ajo që filloi në Pratas ose Kinmen nuk do të mbaronte këtu:
Shtetet e Bashkuara ka shumë të ngjarë të tërhiqen në konfrontimin ndoshta më të rrezikshëm me një tjetër fuqi bërthamore që nga kriza e raketave Kubane.
Prandaj, ndërsa përpiqemi të qetësojmë “luftën” në Uashington, le të punojnë më shumë për të parandaluar një luftë ndërkombëtare në Azi.
Vitet e ardhshme paraqesin rreziqet më të mëdha që kur fillova të mbuloj marrëdhëniet SHBA-Kinë në vitet 1980, pjesërisht sepse Xi është një person me vetëbesim të tepruar, i rrezikshëm, i cili beson se Shtetet e Bashkuara po bien.
“Unë mendoj se nuk ka gjasa që të ketë një konfrontim ushtarak atje, por unë nuk e përjashtoj atë,” tha Bonnie Glaser i Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.
Kjo më duket e drejtë por gjithashtu shqetësohem se gabojmë.
Pak prisnin që Xi të niste luftë me Indinë në kufirin e tyre të përbashkët, siç ka bërë disa herë gjatë vitit të kaluar, dhe nuk dihet nëse ai tregohet po aq i pamatur ndaj Tajvanit dhe hap një luftë me Shtetet e Bashkuara.
Ballafaqimi me Mitch McConnell do të jetë ‘një copë tortë’ për Presidentin Biden krahasuar me marrëdhëniet me Xi. Sfida e Biden do të jetë të kufizojë një udhëheqës kinez i cili ka qenë shtypës në Hong Kong, gjenocid në rajonin e Xinjiang, i mprehtë në tregti, i pamëshirshëm për të drejtat e njeriut dhe i pasinqertë për gjithçka, ndërsa ende bashkëpunon me Kinën në çështje si ndryshimi i klimës, dhe Korea e Veriut.
Sekretari i Shtetit Antony Blinken, me të drejtë, ka sinjalizuar se ai do të vazhdojë atë që ai e quajti “qasjen më të ashpër” të Donald Trump ndaj Kinës, megjithëse duke shtuar shqetësime për të drejtat e njeriut dhe duke punuar me aleatët për ta bërë rezistencën më efektive.
Megjithatë, republikanët e shohin politikën e Kinës si një dobësi për këtë administratë, me disa tallje me “Pekin-Biden” dhe senatorin Ted Cruz që flet për “përqafimin e skuadrës së Biden të Partisë Komuniste Kineze”.
Kjo është e pakuptimtë, sepse Biden ka rekrutuar një ekip të shkëlqyer, me ekspertë të ashpër ndaj Azisë, por kritikat pasqyrojnë një ngurtësim ndaj Pekinit në të gjithë spektrin politik që lë pak hapësirë për diplomaci.
Isha në sheshin Tiananmen kur trupat kineze hapën zjarr ndaj protestuesve në 1989 dhe kam pasur më shumë miq kinezë të burgosur se sa mund të mendohej. Nuk kam iluzione për Pekinin. Por shqetësohem që dy trena po vrapojnë drejt njëri-tjetrit, për disa arsye:
-Ne amerikanët kemi një model kërcënimesh të ekzagjeruara. Ne u fiksuam në kohë të ndryshme në Naserizëm, të Azisë Juglindore dhe “Japonia si Nr. 1”. Në retrospektivë, këto frikëra kishin disa baza, por ishin shumë të thjeshta; le të mos e përsërisim atë gabim në rastin e Kinës.
-Ne duhet të sjellim një dozë përulësie në diskutimet tona për Kinën. Kritikat ndaj Xi janë të merituara, por është gjithashtu e vërtetë që një foshnjë e lindur në Pekin sot ka një jetëgjatësi më të gjatë ( 82 vjet) sesa një fëmijë i lindur në Uashington ( 78 ). Kina trajtoi keq fillimisht shpërthimin e koronavirusit, por më pas lëvizi qiellin dhe tokën për të ndaluar virusin dhe për të shpëtuar qindra mijëra jetë. Kina është një vend kompleks dhe kontradiktor, jo një karikaturë.
-Le të bëjmë dallimin midis Xi dhe Kinës, duke kritikuar të parën pa e demonizuar të dytën. Zyrtarët e lartë kinezë dhe anëtarët e familjes së tyre privatisht denoncojnë Xi me fjalë të ashpra (njëri më tha disa ditë më parë se Xi është “një person i çmendur”). Pra, ne duhet të shmangim fyerjen e të gjithë vendit dhe detyrimin e zyrtarëve të tubohen rreth udhëheqësit të tyre.
-Biden duhet të menaxhojë Xi dhe të zvogëlojë rrezikun e luftës: Biden duhet të denoncojë gjenocidin kulturor në Xinjiang por jo të kërkojë bojkot të Olimpiadës së Pekinit 2022 dhe ai duhet të forcojë lidhjet me Tajvanin. Ne mund të dërgojmë Beretat e Gjelbra të Ushtrisë të stërviten me forcat e armatosura të Tajvanit pa lëshuar video të trajnimit, siç bëri administrata Trump. Ne gjithashtu mund të punojmë me Kinën për të zvogëluar rrezikun e përshkallëzimit dhe të aksidenteve.
-“Ne mësuam me Bashkimin Sovjetik si ta mbajmë të ftohtë Luftën e Ftohtë,” vuri në dukje David Shambaugh, një studiues i Universitetit George Uashington dhe autor i disa librave të shkëlqyer mbi marrëdhëniet SHBA-Kinë.
Ai sugjeron që të hiqet ‘pluhuri’ nga kutia e mjeteve të Luftës së Ftohtë për të parë nëse marrëveshjet e kontrollit të armëve, dhe konsultimet ushtarake mund të ulin temperaturat.
“Tani jemi në ujëra vërtet të rrezikshëm,” vuri në dukje Shambaugh.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ F.H, Konica.al
