Mutacionet, gabime të vogla dhe të rastësishme gjenetike që ndodhin kur qelizat bëjnë kopje të vetvetes, janë një tipar kryesor i çdo gjallese dhe sigurojnë lëndë të parë për mekanizmat e adaptimit. Mutacionet krijojnë te popullatat një variacion natyral “themelor” nga i cili, përmes seleksionimit natyror, tiparet që lejojnë një organizëm të përshtatet më mirë me mjedisin shumohen.
Edhe viruset, megjithëse nuk jetojnë teknikisht, pësojnë mutacion dhe evoluojnë ndërsa infektojnë qelizat pritëse duke i detyruar të prodhojnë shumë kopje të kodit të tyre gjenetik. Në këtë proces të replikimit të vazhdueshëm, mund të ndodhin pasaktësi, dhe në materialin e transkriptuar mund të ketë gabime të vogla në krahasim me origjinalin, të ngjashme me gabimet e shtypjes. Grupet e përsëritura të mutacioneve në një popullatë virusi rezultojnë në të ashtuquajturat variante.
Shumica e mutacioneve nuk kanë një ndikim të rëndësishëm në karakteristikat e viruseve. Ato të dëmshme për funksionimin e tyre eliminohen nga një lloj korrektori viral, i cili zvogëlon numrin e tyre. Të tjerat janë neutrale dhe pasi propozohen, ato zhduken pa gjurmë, ose përndryshe grumbullohen në brezat pasardhës, duke lejuar që ata që përfshihen në analizat filogjenetike të rindërtojnë, duke ndjekur “gabimet e shkruara”, historinë e virusit dhe përhapjen e tij.
Nga ana tjetër, disa mutacione u japin viruseve një avantazh evolucionar duke i bërë ata, për shembull, të aftë për ta bërë një specie më ngjitëse ose më të aftë për t’i shpëtuar antitrupave. Versione të të njëjtit virus të bashkuar nga një pjesë e vogël e gjenomës së ndryshuar (jo e mjaftueshme për të shkaktuar një ndryshim të rëndësishëm në aktivitetin e virusit) quhen variante.
Në muajt e fundit, ekzistenca e shumë varianteve të SARS-CoV-2 ka bërë tituj kryesorë në media e kudo në botë, dhe në veçanti variantet angleze, afrikano-jugore dhe braziliane, për t’i cituar sipas emrave të vendeve ku u zbuluan. Varianti anglez B.1.1.7 karakterizohet nga një ngjitje më e lartë, ndërsa ajo e Afrikës së Jugut B.1.351 dhe ajo braziliane P.1 ndajnë disa mutacione që do t’i bënin ata më rezistente ndaj antitrupave.
