Pas disa javësh pune pas shqyrtimit të gjendjes si ishte lënë nga pararadhësi i tij, Presidenti i SHBA Joe Biden më në fund e ka nisur aktivizimin e politikës së jashtme. Duke vepruar njëherësh në disa kryeqytete planet e tij tanimë janë në lojë dhe nuk mund të neglizhohen.
Rezultatet e hershme ndoshta janë të parashikueshme por megjithatë një kontroll i realitetit në diplomacinë e Biden tani është në rrugë të hapur.
Që kur hyri në zyrë, Biden ka ndryshuar ingranazhet e politikës së jashtme, duke ndalur, duke analizuar para se të zbatojë premtimet e fushatës.
Këtë javë kishte një tërheqje të trupave në Afganistan, sanksione ndaj rusëve dhe një angazhim të madh me Kinën në kontrollin e klimës.
Aleatët në Kabul, kundërshtarët në Moskë dhe partnerët e supozuar të klimës në Pekin të gjithë duhet të përqëndrohen në planet e Biden. Arabia Saudite dhe Irani tashmë kanë provuar rrugët e politikave të tij dhe rezultatet janë të vështira.
Retorika e guximshme e fushatës në muajt e fundit, si Arabia Saudite që trajtohet si një e barabartë dhe Putin që duhet të paguajë një çmim për ndërhyrjet në zgjedhje, janë bëeë publike.
Putin mori 24 orë këtë javë për të shlyer dëbimin e Biden-it të 10 diplomatëve rusë nga Uashington DC me 10 të Amerikës nga Moska. Por edhe më shumë ngjarje mund të ndodhin.
Plani i integruar i Biden është një ofertë Putinit për një samit ballë për ballë këtë verë. Është shumë shpejt për të ditur nëse kjo do të frenojë përkeqësimin e raporteve të kësaj jave.
Problemi i Biden ishte se, ndërsa ai po vendoste se si Putini duhet të “paguante” për ndërhyrjen në zgjedhjet presidenciale të SHBA 2020, Presidenti rus tashmë po komplotonte dhe zbatonte lëvizjet e tij kundër, një ndërtesë ushtarake që kap një titull në kufirin me Ukrainën.
Padyshim që Biden e dinte që ngatërrimi me Putinin do të ishte i vështirë; të dy kanë histori. Në 2011 Biden tha se ai pa në sytë e Putinit dhe pa se ai nuk kishte “shpirt”. Muajin e kaluar ai e quajti atë një vrasës. Putini i uroi Bidenit shëndet të mirë, i cili në fjalimet mediatike ruse përkthehet afërsisht si “budalla i vjetër dredharak”.
Pra, është pak befasuese që politika e Rusisë po përballet me tërheqjen e menjëhershme të qartë nga Kremlini tashmë.
Ndërsa lidershipi i ish-presidentit amerikan Donald Trump u rrëzua, duke lënë prapë politikat e jashtme të paqëndrueshme, të gjithë e dinin se Biden po sillte ndryshime – ai e kishte thënë këtë. Por vetëm tani pasi politikat e tij janë shkëputur nga rripi i Uashington DC, ata po marrin kontrollin e tyre të parë në realitet.
Nga korridoret e ftohta të Kremlinit në fushat e ndezura të betejës në Jemen, Biden e ka bërë veten temën numër një.
Mbretëria e shkretë e Arabisë Saudite dhe sunduesi i saj de facto Princi i Kurorës Mohammed Bin Salman ishte objektivi i parë i politikës së jashtme të Biden.
Në fillim të shkurtit Biden tha se SHBA do t’i jepte fund të gjithë mbështetjes për operacionet sulmuese të Arabisë Saudite në Jemen. Brenda disa ditësh, rebelët Houthi të mbështetur nga Irani, të cilët morën pushtetin nga qeveria e Jemenit në 2014 ngritën sulmet ndaj qeverisë dhe Arabisë Saudite, sipas qeverive Jemenase dhe Saudite.
Duke u strehuar në hijen e një peme ferrash disa milje nga vija e brishtë e frontit që ndan forcat e tij nga Houthis, Shefi i Shtabit të ushtrisë së Jemenit Gjeneral Sagheer bin Aziz i tha CNN javën e kaluar se ishte “trishtuar” nga vendimi i Biden. “Ne të gjithë menduam se Biden mbështeste sigurinë dhe paqen dhe stabilitetin,” tha ai.
Në Riad dhe në bastionet e qeverisë së Jemenit, zyrtarët mendojnë se Biden e ka të gabuar politikën e tij larg nga ndihma për një aleat, ai po i mundëson armikut të Amerikës, Iranin.
Duke revokuar përcaktimin Houthi si një organizatë e huaj terroriste në veprimet e tij të para të reformave të politikës së jashtme, Biden i ka lënë aleatët e tij aktualë të pyesin për qëllimin e tij të vërtetë për të ndihmuar Jemenasit ose për t’i bërë më të lehta bisedimet e tij me Teheranin.
Në Jemen, efekti i botës reale i thirrjes së presionit ndaj Houthis që Biden shpresonte se do të lehtësonte vuajtjet humanitare dhe do të përshpejtonte fundin e luftës është, sipas ministrit të informacionit dhe kulturës të Jemenit Moammar al-Eryani, duke bërë të kundërtën dhe duke ndihmuar Iranin. “Kjo ishte një dhuratë për milicinë iraniane Houthi dhe një mesazh i gabuar,” i tha ai CNN javën e kaluar.
Nuk ka gjasa që Biden po përpiqej të përdorte favorin në Teheran, dhe nëse ai ishte, nuk duket se i ka bërë ndonjë të mirë.
Biden dëshiron përsëri kthimin në Planin e Përbashkët Gjithëpërfshirës të Veprimit, i njohur zakonisht si marrëveshja bërthamore e Iranit, nga e cila Trump u largua në vitin 2018 dhe që Irani të kthehej në përputhje me kushtet e tij. Teherani dëshiron që sanksionet amerikane të hiqen të parët.
Biden fillimisht dukej me shpresë. Ai i ofroi Iranit një degë ulliri diplomatike koncesione modeste, heqjen e kufizimeve të udhëtimit të vendosura për diplomatët iranianë në Kombet e Bashkuara që i kufizuan ata në misionet e tyre dhe bazat e KB në Neu York.
Përfundimisht Biden u detyrua të pranojë një ofertë të BE-së për ndërmjetësim që çon në bisedime afërsie në Vjenë në fillim të këtij muaji, por edhe ai vrull mund të ngecë pas një sulmi të dyshuar të fshehtë izraelit në një nga vendet e pasurimit të uraniumit të Iranit, objektin bërthamor Natanz.
Irani reagoi duke rritur pasurimin e uraniumit në 60%, gati 20 herë më të pastër se sa lejohej niveli i tij më i lartë që nga nënshkrimi i marrëveshjes 2015, duke e lënë ekipin e Biden të stresuar. Zëdhënësi i tij Jen Psaki vuri në dyshim “seriozitetin” e Teheranit në lidhje me bisedimet bërthamore.
Në Teheran, lideri suprem Ajatollah Ali Khamenei ripërmendi cështjen e Iranit duke kërkuar që SHBA të heqi sanksionet së pari, atëherë Irani do të hyjë në pajtim, duke paralajmëruar negociata të zgjatura “do të ishin të dëmshme” për Iranin.
Aty ku politika e jashtme e Bidenit dukej vazhdimisht e sinkronizuar me aleatët e tij është për Afganistanin, por edhe kjo nuk ka qenë pa gabime.
Në fund të Marsit, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg qëndroi krah për krah me Sekretarin e Shtetit të SHBA Antony Blinken, duke deklaruar: “Ne kemi hyrë së bashku, jemi rregulluar së bashku dhe do të largohemi së bashku kur të jetë koha e duhur.”
Kur Biden njoftoi se ishte koha e duhur këtë javë, jo të gjithë aleatët ishin të lumtur. Shefi i Shtabit të Mbrojtjes së Mbretërisë së Bashkuar, Gjenerali Nick Carter bëri me dije për rezervat Britanike, duke i thënë BBC të Premten tërheqja e forcave deri më 11 shtator të këtij viti nuk ishte “një vendim që ne do të shpresonim”.
Qeveria Afgane ka frikë nga pasojat. Një zyrtar i lartë i tha CNN këtë javë se ai ishte penduar që bashkatdhetarët e tij nuk kishin përdorur ndihmën 20-vjeçare ndërkombëtare me më shumë mençuri me grupet rivale afgane që punonin së bashku sesa për përfitime individuale ose përparësi etnike. Rezultati mund të kishte çuar në më pak korrupsion, më pak ndarje dhe më pak fraksionizëm, tha ai.
Luftimi është një perspektivë e vërtetë dhe Talibanët po kërcënojnë të sulmojnë forcat amerikane në Afganistan për të mos dalë sa më shpejt.
Kina sfida më e madhe e politikës së jashtme të Biden është pjesa kryesore e politikës së tij ndërkombëtare që ende nuk ka marrë një provë të plotë. Baza është duke u formuar siç është planifikuar. Aleatët, përfshirë Bashkimin Evropian, Mbretërinë e Bashkuar dhe Kanadanë, po ndjekin qëndrimin e SHBA duke sanksionuar zyrtarët kinezë për abuzimet e të drejtave të njeriut të ujgurëve në Xinjiang.
Baza e Kinës gjithashtu po formësohet siç planifikuan, me ushtrime ushtarake të rritura rreth Tajvanit dhe në Detin e Kinës Jugore, duke forcuar kontrollin në Hong Kong.
Asnjë nga këto nuk do të jetë tronditëse për Biden.
Politika e jashtme ka qenë fortesa e tij për dekada. Sfida e tij do të jetë erozioni i fuqisë amerikane në atë kohë, duke menaxhuar kundërshtarët që mendojnë se një rend botëror multipolar tashmë ka arritur.
Nga këtu e tutje, udhëtimi i tij i politikës së jashtme do të jetë më pak për të ndjekur planin e tij dhe gjithnjë e më shumë për të reaguar ndaj përgjigjes që merr.
Përkthyer dhe përshtatur nga cnn/ F.H Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
