Në muajt e fundit, Evropa ka parësi Alexander Lukashenko rishpalli brutalisht autoritetin e tij të paligjshëm mbi popullsinë e Bjellorusisë.
Lëvizja protestuese që kërcënoi mbijetesën e regjimit të tij pas zgjedhjeve mashtruese të vitit 2020, për momentin, është nënshtruar: një kombinim i dhunës shtetërore, shtypjes mediatike, burgosjes dhe torturës ka goditur një popull në nënshtrim të përkohshëm.
Sanksionet modeste të vendosura nga Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara kanë pasur efekt të kufizuar, ndërsa thellojnë varësinë e “diktatorit të fundit të Evropës” nga fanatizmi dhe vullneti i mirë i Vladimir Putinit.
Kalibrimi i një përgjigje ndaj shtypjes së shtetit që nuk do të luajë në duart e Putinit nuk ka qenë i lehtë.
Por për BE-në në veçanti, rrëmbimi i jashtëzakonshëm i të hënës i Roman Protasevich, një gazetar opozitar me seli në Lituani, duhet të jetë katalizatori për një ndërrim të strategjisë.
Së bashku me të dashurën e tij, Protasevich u rrëmbye nga fluturimi Ryanair FR4978, i cili po kalonte hapësirën ajrore Bjelloruse ndërsa fluturonte nga Athina në Vilnius.
Duket se ai u ndoq në fluturimin komercial nga anëtarët e Bjellorusisë KGB.
Pasagjerët kanë raportuar panikun dhe terrorin e Protasevich ndërsa fluturimi u devijua për në Minsk në baza false, i shoqëruar nga një avion luftarak MiG-29.
Figura kryesore e lëvizjes opozitare, Svetlana Tikhanovskaya, ka thënë se ai mund të përballet me dënimin me vdekje.
Efekti mbi disidentët e tjerë Bjellorusë do të jetë tronditës.
Tikhanovskaya, aktualisht e internuar në Vilnius por një udhëtare e shpeshtë në të gjithë Evropën, mori të njëjtën rrugë një javë më parë.
Me Minsk pak a shumë nën kontroll,
Lukashenko ka filluar të zgjedhë kundërshtarë të shquar ende të lirë.
Muajin e kaluar, ish-zëdhënësi i tij, Alexander Feduta, i cili ishte bashkuar me lëvizjen opozitare, u arrestua në Moskë dhe u dërgua përsëri në Minsk, ku ai ishte akuzuar për përpjekjen për të organizuar një grusht shteti.
Komuniteti ndërkombëtar duhet të bëjë gjithçka që është e mundur për të mbajtur në qendër të vëmendjes rastin eProtasevich dhe qindra të burgosurve të tjerë që përballen me fat të pasigurt në burgjet e Minskut.
Por reagimi i tij duhet të jetë në përpjesëtim me implikimet më të gjera të një akti të piraterisë së aviacionit.
Zemërimi i së hënës do të dërgojë një drithërimë në shtyllën kurrizore të çdo kritiku jashtë shtetit të një regjimi autoritar.
Siç ka vërejtur me zemërim ministri i jashtëm irlandez, Simon Coveney, ky ishte një akt agresioni në “një kompani ajrore irlandeze, një aeroplan i regjistruar në Poloni, plot me shtetas të BE-së, që udhëtonte midis dy kryeqyteteve të BE-së”.
Një vijë e kuqe është kaluar.
Siç ka vërejtur një studim i fundit, qeveritë autoritare janë bërë gjithnjë e më aktive në heshtjen e protestës përtej kufijve të tyre, duke përdorur metoda të “shtypjes transnacionale” duke filluar nga ngacmimi dhe kërcënimi në internet deri tek rrëmbimi dhe vrasja.
Zyrat e Varshavës të kanaleve Telegram për të cilat punon Protasevich veprojnë nën mbrojtjen e policisë pas kërcënimeve të përsëritura me bombë.
Rrëmbimi efektiv i fluturimit FR4978, dhe çfarë do të ndodhë më pas, do të vërehet me interes nga Pekini në Riad.
Britania ka urdhëruar të gjithë avionët e MB të ndalojnë fluturimet mbi Bjellorusinë dhe sekretari i transportit, Grant Shapps, ka pezulluar lejen e funksionimit për Belavia, kompania ajrore shtetërore e vendit.
Duket e mundshme që BE do të lëvizë gjithashtu në drejtim të sanksioneve të lidhura me aviacionin, duke bllokuar fluturimet e Belavia dhe duke përcaktuar hapësirën ajrore Bjelloruse të pasigurt.
Përtej kësaj, tani duhet të merren parasysh sanksionet e vështira ekonomike që shkojnë përtej shënjestrimit aktual të zyrtarëve të lartë të regjimit.
Kur filluan verën e kaluar përpjekjet supremisht të guximshme për të hequr Lukashenko nga pushteti, kishte hezitim perëndimor për të përforcuar një tregim shtetëror të armiqësisë dhe ndërhyrjes së huaj.
Por duke dërguar një luftëtar MiG për të mbuluar një fluturim Ryanair dhe për të arrestuar një gazetar që jeton nën mbrojtjen e BE, Lukashenko ka shkelur me vrazhdësi një vijë të kuqe.
Këtë herë, përgjigjja duhet të jetë e shpejtë, e fortë dhe, për regjimin e tij, e dhimbshme.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të ketë dhe Putini fatin e Lukashenkos?
“Diktatori i fundit” kundërshtoi Putinin dhe tani…
A është kjo rënia e “diktatorit të fundit të Evropës”?
