Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka zhvilluar dy luftëra kohët e fundit një në Rripin e Gazës dhe një betejë politike në vend kundër kundërshtarëve nga i gjithë spektri, të cilët vetëm javën e kaluar dukeshin të gatshëm të linin mënjanë mosmarrëveshjet e tyre.
Por ai tani duket se ka neutralizuar kërcënimin politik, pjesërisht falë përshkallëzimit të raporteve me palestinezët e cila ka nxitur pasione nacionaliste dhe e ka bërë më të vështirë për partitë e opozitës për t’u bashkuar.
Naftali Bennett, një ligjvënës i krahut të djathtë dhe një figurë kryesore në negociatat midis fraksioneve të opozitës, u tha anëtarëve të partisë në një takim me dyer të mbyllura të Enjten se opsioni ishte “jashtë tryezës”, sipas Kanalit 12. të Izraelit. Raporti, më vonë i konfirmuar gjerësisht, tha ai dyshonte se një qeveri e tillë mund të vendoste forcën e nevojshme për të shuar përplasjet midis qytetarëve arabë dhe hebrenj që janë ndezur që kur filluan luftimet në Gaza këtë javë.
Koalicioni anti-Netanyahu do të kishte shtrirë gamën politike nga e majta në të djathtë – me Bennett që shërbente si kryeministër – dhe përfshinte një parti islamike që përfaqësonte izraelitë arabë. Grupi u bashkua kryesisht nga qëllimi i rrëzimit të Netanyahut, i cili ka udhëhequr Izraelin për 12 vjet me radhë dhe po gjykohet për akuza të shumta korrupsioni.
Raporti tregoi se Bennett, kreu i partisë pro-vendosjes Yamina, po rifillonte negociatat me partinë Likud të Netanyahut.
Analistët politikë thanë se Bennett u tërhoq nga presioni nga partia e tij dhe baza e tij e krahut të djathtë, anëtarët e së cilës nuk mund t’i qëndronin bashkëpunimit me fraksionet e majta dhe arabe ndërsa luftonin me palestinezët, qoftë në Gaza apo në vend.
Të paktën 120 palestinezë dhe tetë izraelitë janë vrarë në luftime, kryesisht në sulmet ajrore izraelite në Rripin e Gazës dhe sulmet me raketa palestineze në qytetet izraelite.
“Ngjarjet e javës së kaluar treguan se nuk mund të injoroni thjesht çështjen Palestineze ose çështjet e sigurisë dhe Yamina u shemb dhe u rebelua kundër Bennett,” i tha Talis Shalev, korrespondent kryesor politik për Ualla Neus, Foreign Policy.
Ligjvënësi Yair Lapid, i cili drejton opozitën dhe do të kishte qeverisur së bashku me Bennett në një marrëveshje për ndarjen e pushtetit, kritikoi partnerin e tij të mëparshëm në një fjalim të televizionit të enjten mbrëma.
“Bennett është i gabuar … ndryshimi nuk bëhet kur është i përshtatshëm, bëhet kur shtegu është i duhuri,” tha Lapid. “Nuk kam ndërmend të heq dorë. Unë do të vazhdoj të kthej çdo gur për të formuar një qeveri.”
Sipas rregullores parlamentare, Lapid ka 19 ditë deri në skadimin e mandatit të tij për të formuar një qeveri. Një marrëveshje për të ulur një qeveri anti-Netanyahu mendohej të ishte vetëm disa ditë larg, me bisedimet komplekse të koalicionit që lëviznin përpara midis partive të ndryshme domethënë, deri në shpërthimin e dhunës që filloi fundjavën e kaluar, së pari në Jeruzalem, pastaj në Gaza dhe tani në shumë qytete të përziera arabo-hebreje brenda Izraelit.
Koha e trazirave erdhi pikërisht kur kontrolli i gjatë i Netanyahut mbi politikën izraelite dukej se po dobësohej, duke bërë që shumë komentues të krahut të majtë të akuzonin se Kryeministri kishte orkestruar krizën për të përçarë opozitën.
“A po i kontrollonte gjërat Netanyahu nga A në Z? Jo. Ajo ishte më shumë gjasa gjysmë konspiracion dhe gjysmë të paparashikuara “, Amos Harel, i Haaretz përditshme është reporter veteran i çështjeve ushtarake, tha për Foreign Policy.
Kritikët tregojnë veçanërisht për trajtimin provokues të Policisë së Izraelit të protestave në Jeruzalem dhe në Xhaminë Al-Aqsa në fillim të Ramazanit muajin e kaluar, duke çuar në javë trazirash dhe përplasje midis adhuruesve palestinezë dhe forcave të sigurisë. Ministri i ngarkuar me policinë është një lojalist i njohur i Netanyahu nga Likud. Tensionet në qytet u përhapën më vonë nga bandat e ekstremistëve hebrenj të ekstremit të djathtë të lidhur me Partinë Fetare Zioniste, e cila është aleate me Netanyahu.
Një mendim i tillë konspiracioni zbutet nga fakti që Netanyahu nuk mund të kishte parashikuar zjarrin e raketave të Hamasit në Jeruzalem të hënën që shkaktoi ndezjen në Gaza, as tensionet midis arabëve dhe hebrenjve në qytetin izraelit të Lod që shkaktoi dhunë etnike.
“Gjithçka që Netanyahu duhej të bënte ishte mbase t’i jepte gjëra pak, dhe zaret u rrokullisën në favor të tij,” tha Harel.
Ligjvënësit e opozitës pranuan se perspektivat e një qeverie jo-Netanyahu ende duke u formuar ishin të largëta. Në vend të kësaj, Izraeli ka të ngjarë të mbajë edhe një zgjedhje të përgjithshme në muajt e ardhshëm, të pestën në dy vjet e gjysmë.
“Pavarësisht angazhimit të qartë të Bennett për të shmangur një zgjedhje tjetër të panevojshme me çdo kusht, këtu jemi,” tha një burim i lartë i opozitës për Foreign Policy, duke kërkuar që të mos emërohej duke diskutuar negociatat e koalicionit. “Dhe rezultatet do të jenë saktësisht të njëjta me katër të mëparshmit,” tha burimi, duke aluduar në votat e mëparshme të Izraelit.
Përndryshe, Netanyahu potencialisht mund të mashtrojë anëtarët individualë të opozitës për t’u defektuar.
Atij i duhen vetëm dy në mënyrë që të sigurojë një shumicë parlamentare. Oferta e tij fillestare për të formuar një qeveri u ndez në fillim të këtij muaji, por kriza e sigurisë dhe perspektiva e zgjedhjeve të tjera mund të ndryshojnë aritmetikën për disa ligjvënës.
“Netanyahu do të punojë për të provuar të formojë një qeveri, por opsioni i tij i rikthyer do të jenë zgjedhjet, madje ndoshta zgjedhje të drejtpërdrejta vetëm për kryeministrin,” tha Shalev, duke nënvizuar një skenar të ngatërruar, përmes të cilit legjislacioni do të miratohej duke lejuar një votim të ri vetëm për të zgjedhur një kryeministër; fituesi do të kishte një mandat për të qeverisur veçmas nga parlamenti, i cili do të ruhej në përbërjen e tij aktuale.
Burimi i opozitës tha se ky skenar, i hedhur për herë të parë nga Netanyahu disa javë më parë, ishte ligjërisht i dyshimtë; ishte gjithashtu e paqartë nëse Netanyahu madje kishte votat në parlament për ta bërë këtë.
“Kjo është edhe para se të futemi në çështjen e ndryshimit të të gjithë sistemit tonë të qeverisjes për të shpëtuar një njeri,” shtoi burimi.
Netanyahu ka mbetur kryeministër i qeverive të përkohshme gjatë gjithë periudhës së zgjedhjeve pa përfundim të Izraelit gjatë dy viteve të fundit. Disa analistë besojnë se anarkia në rritje dhe luftimet e fundit me Gazën, fraksionet militante të së cilës kanë qëlluar me mijëra raketa në Tel Aviv dhe qytete të tjera izraelite, mund të gërryejnë mbështetjen e Netanyahut.
“Bennett duke u larguar përsëri tek Netanyahu është jashtëzakonisht domethënës sepse ai ndau opozitën. Por ne nuk duhet të pretendojmë se Netanyahu është në një pozitë të shkëlqyeshme politike,” tha Shalev. “Ka shumë kritika dhe zemërim, veçanërisht për sa kohë që luftimet vazhdojnë.”
Një javë më parë dukej sikur epoka e Netanyahut po mbaronte, me Bennett gati për të udhëhequr Izraelin. Në vend të kësaj, Netanyahu vazhdon të shërbejë si kryeministër, ndërsa e ardhmja e Bennett është e pasigurt. Burimi i opozitës parashikoi që Bennett do të paguante një çmim politik për vendimin e tij.
“Ai nuk është më një lojtar serioz politik ose i rëndësishëm,” tha burimi. “Ai tani, në rastin më të mirë, është një shërbëtotr i dobët i Netanyahut dhe të gjithë e dimë se si përfundon kjo.”
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreig Policy/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
