Për gati një vit, një nga mbrojtësit më të hapur të Kryeministrit Benjamin Netanyahu ka mbajtur heshtje pothuajse totale.
Më 24 maj, 2020, Jonatan Urich, një zëdhënës i Likud, këshilltar i ngushtë i kryeministrit izraelit dhe mikut të djalit të Netanyahut, Yair, postoi katër postime në Twitter në mbështetje të kryeministrit, i cili atë ditë pritej të dilte në gjyq si kryetar qeverie.
Pastaj ai ndaloi postimet, llogaria e tij në Instagram u “shua”dhe ai pushoi së përgjigjuri pyetjeve të gazetarëve. Para kësaj date, Urich ishte një emër i njohur për një lloj të caktuar të konsumatorit të lajmeve. Pas raundit të tretë të zgjedhjeve të Izraelit, ai deklaroi në TV se Netanyahu kishte arritur fitoren më të madhe në historinë e Izraelit. (Likud fitoi 36 vende mbresëlënëse, por nuk ishte e mjaftueshme për të formuar një qeveri pa Partinë Blu e Bardhë, e cila kishte fituar 33 vende.)
Fushata drejtohej edhe ndaj atyre që “godisnin” liderin.
Atëherë, ku shkoi Urich?
Në Shqipëri, dhe sa duket ai nuk ishte vetëm.
Fushatë për Ramën apo për Bashën?
Më 25 Prill, Kryeministri i tanishëm shqiptar Edi Rama, i Partisë Socialiste fitoi rizgjedhjen kundër Lulzim Bashës, kreu i Partisë Demokratike konservatore të vendit dhe një ish-kryetar i Bashkisë së Tiranës.
Basha, një ish-avokat që hetoi krimet e luftës për Tribunalin Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavinë, është përballur kundër Ramës, një ish-piktor, në disa zgjedhje lokale dhe kombëtare gjatë viteve të fundit.
Socialistët fituan mjaft vota muajin e kaluar për të marrë 74 nga 140 vendet e parlamentit shqiptar, duke marrë shumicën e votave. Partia Demokratike fitoi 59 vende, që do të thotë se ajo do të vazhdojë të drejtojë opozitën së bashku me një pjesë të partive të vogla.
Prapa skenave të të dy kandidatëve ishin kontigjentet e operativëve politikë izraelitë që importuan fushata të stilit Izraelit në Shqipëri, duke përfshirë strategjitë për drejtimin e angazhimit të votuesve, përdorimin e mediave sociale dhe shënjestrimin e audiencave, të gjitha vënë në funksion në gjuhën lokale shqipe.
Për pjesën më të mirë të politikës së dekadës së fundit, anketuesit dhe strategët izraelitë janë bërë një shtyllë kryesore gjatë zgjedhjeve në Shqipëri dhe vendet e tjera të Evropës Lindore, duke përfshirë Serbinë, Ukrainën, Kosovën dhe Rumaninë – që bëjnë punë jo ndryshe nga këshilltarët politikë të SH.B.A.-së.
Vetë Urich këtë herë ishte në anën e humbjes, duke këshilluar Bashën së bashku me Asaf Shariv, një ish-këshilltar i komunikimit i kryeministrit të ndjerë Ariel Sharon dhe ish-konsulli i Izraelit në New York; Israel Einhorn, një ekzekutiv i reklamave dhe këshilltar i Netanyahu; dhe Adi Timor, një konsulent komunikimi me ekspertizë në fushatat ndërkombëtare, përfshirë Afrikën. Ndërsa Urich pretendoi se Netanyahu kishte fituar një fitore të paparë, Rama në të vërtetë bëri histori, duke u bërë kryeministri i parë tre herë në historinë e vendit.
Ai që ndihmoi fushatën e Ramës ishte Tal Silberstein, i cili shërbeu si këshilltar strategjik i Gideon Sa’ar në fushatën e marsit 2021 dhe ka qenë një shtyllë kryesore e fushatave të tjera në Evropë. Gjithashtu në anën e tij ishin Assaf Eisen, i cili ka punuar për shumë vite në Shqipëri dhe shumë vende të tjera; Ido Stossel, i cili këshilloi laburistët në mars; dhe Shuki Shapira, i cili ishte zëdhënës i ish Meretz MK Ilan Gilon.
Në Tiranë dhe gjetkë në Evropë, izraelitët shihen si zotërues të fushatave politike të mediave sociale, me njohuri të specializuara për përdorimin e teknologjisë për të nxitur votat, për të organizuar bazat e të dhënave dhe për të koordinuar mesazhet. (Fakti që këshilltarët izraelitë po praktikojnë në katër zgjedhje gati të njëpasnjëshme do të thotë se kanë sukses).
Në të gjithë Evropën, izraelitët mbajnë një atmosferë të të qenit magjistarë në fushatën dixhitale, dhe afërsia e Tel Avivit me Evropën (Tirana është tre orë larg me aeroplan) gjithashtu ka ndihmuar në rritjen e biznesit për strategët izraelitë.
Më pak se 3 milionë njerëz jetojnë në Shqipëri, por vendi lejon votimin e të atyre që nuk janë rezident, për ata jashtë vendit dhe votuesit potencialë janë 3.6 milionë ose më shumë. Për të arritur ata jashtë vendit, komunikimi me mediat sociale është veçanërisht i rëndësishëm.
Por, përkundër numrit të izraelitëve të përfshirë në zgjedhjet shqiptare, mediat sociale mbetën një pjesë mjaft e vogël e strategjive të partive. Sipas faqes lokale të lajmeve JOQ Albania, Rama shpenzoi shumë pak 88,000 dollarë në reklamat në Facebook, të cilat ende tejkaluan 36,000 dollarët e Bashës të shpenzuara për fushata të drejtpërdrejta përmes platformës.
Përhapja e këshilltarëve izraelitë në zgjedhjet evropiane do të thotë që ndonjëherë strategët që punojnë për parti që janë edhe kundërshtare. Në Izrael, për shembull, të dy Timori dhe Zilberstein punuan për Sa’ar, por në Shqipëri ata ishin në anët e kundërta të kutisë së votimit.
Si Urich udhëtoi në Tiranë
Urich ishte një shtesë mjaft e vonë në fushatën e Bashës, ka mësuar Times of Israel, duke u bashkuar kryesisht përmes lidhjeve të tij personale me Einhorn. Ai fluturoi vetëm në Tiranë ndërsa fushata u mbyll në prill, pas zgjedhjeve të Izraelit në fund të marsit.
Roli i tij me Likud është më pak se i kristaltë për momentin. Ndërsa një zëdhënës i partisë këmbëngul se Urich “është zëdhënës dhe këshilltar i kryeministrit”, vihet tre “shqetësimi” i tij për Shqipërinë.
Në dhjetor 2020, faqja “e binjakëzuar” e Times of Israel, Zman Yisrael raportoi se Urich u pa duke u takuar me biznesmenë në Dubai në zyrën e Amit Hadad, avokatit mbrojtës të Netanyahut, një tjetër shenjë që ai mund të kërkojë të zgjerohet përtej cicërimave të Tëeet-eve.
Sipas vlerësimeve nga njerëz të njohur me këtë çështje, duke folur në kushte anonimiteti, vendimi i Urich për të ulur profilin e tij në internet ishte kryesisht për shkak të një hetimi penal për dyshimet që ai “ngacmoi” dëshmitarin e shtetit Shlomo Filber, një figurë kryesore në çështjen më të rëndë penale kundër Netanyahu.
Urich nuk pranoi t’i përgjigjej Times of Israel për këtë artikull dhe në fakt ka ndaluar së përgjigjuri fare pyetjeve të gazetarëve. Pyetjeve për partinë iu përgjigj një zëdhënës tjetër. Megjithatë, ai duket se është ende një këshilltar i ngushtë i Netanyahut. Nir Hefetz, një ish këshilltar i Netanyahut, i cili gjithashtu ka rënë dakord të dëshmojë kundër Kryeministrit, së fundmi postoi në Twitter një foto të Urich me këshilltarët e tjerë të Netanyahut që po shkonin në një konferencë shtypi.
