Zyrtari i lartë Aziatik i Shtëpisë së Bardhë ka paralajmëruar se çdo deklaratë se SH.B.A.-ja do të mbrojë Tajvanin nga një sulm kinez do të sjellë “dobësi të konsiderueshme”.
Uashingtoni ka mbajtur për dekada një politikë të “paqartësisë strategjike” në lidhje me Tajvanin, e krijuar për të dekurajuar Taipei nga shpallja e pavarësisë dhe Kinën nga ndërmarrja e veprimeve ushtarake për të pushtuar vendin. Pekini pretendon Tajvanin demokratik si pjesë të territorit të tij sovran.
Disa ekspertë kanë bërë thirrje për një zhvendosje në “qartësi strategjike” për t’i bërë të qartë Pekinit se SHBA do të mbrojë Tajvanin. Por Kurt Campbell, cari i Shtëpisë së Bardhë në Azi, tha se një ndryshim i tillë sjell rrezik.
“Ka disa dobësi domethënëse për të patur qartësi strategjike,” tha ai të martën në konferencën për Global Board të Financial Times.
“Mënyra më e mirë për të ruajtur paqen dhe stabilitetin është dërgimi i një mesazhi vërtet të konsoliduar që përfshin diplomacinë, inovacionin e mbrojtjes dhe aftësitë tona për udhëheqjen kineze, kështu që ata nuk parashikojnë një lloj hapi ambicioz, të rrezikshëm provokues të hapave në të ardhmen.”
Aktiviteti ushtarak agresiv i Kinës dhe aftësitë në rritje të mbrojtjes garantojnë një mesazh më të fortë nga Uashingtoni, kanë argumentuar disa analistë. Por të tjerë kanë pohuar se përgjigjja mund të shkaktojë një rezultat të padëshiruar. Kina ka paralajmëruar SHBA për kalimin e një “vije të kuqe” mbi Tajvanin.
Avril Haines, drejtori i inteligjencës kombëtare, kohët e fundit tha se Kina do të shikonte një ndryshim të politikave si destabilizuese “thellësisht”. “Kjo do të forconte perceptimet kineze se SHBA janë të prirura të kufizojnë rritjen e Kinës, duke përfshirë edhe forcën ushtarake, dhe ndoshta do të bënte që Pekini të minojë në mënyrë agresive interesat e SHBA në të gjithë botën,” tha ajo.
Por David Sacks, një anëtar i Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë i cili mbështet një ndryshim, tha se kishte “dobësi të konsiderueshme për paqartësinë strategjike”, e cila u krijua në një kohë kur Kina nuk kishte aftësinë ushtarake për të sulmuar Tajvanin.
“Politika e SH.B.A.-së duhet të pranojë që parandalimi po gërryhet dhe duhet t’i përshtatet aftësive në rritje të Kinës”, tha ai. “Veprimet e Kinës në Hong Kong tregojnë se kritikat dhe sanksionet perëndimore nuk janë të mjaftueshme për të formuar sjelljen e saj. Qartësia strategjike do t’i përcillte Kinës seriozitetin me të cilin ne marrim çështjen e së ardhmes së Tajvanit.”
Shqetësimet janë rritur ndërsa Kina ka fluturuar më shumë aeroplanë luftarakë në zonën e identifikimit të mbrojtjes ajrore të Tajvanit gjatë vitit të kaluar, në atë që është bërë pothuajse aktivitet rutinë. Muajin e kaluar, Ushtria Çlirimtare e Popullit dërgoi një rekord prej 25 avionësh ushtarakë në këndin jug-perëndimor të ADIZ të Tajvanit.
Analistët thanë se fluturimet kishin për qëllim frikësimin e Taipeit dhe tërheqjen e forcës së saj ajrore.
Në paraqitjen e tij të fundit në Kongres në mars përpara se të dilte në pension si kreu i forcave amerikane në Indo-Paqësor, Philip Davidson tha se ishte i shqetësuar se Kina mund të sulmonte Tajvanin brenda gjashtë viteve. Ai gjithashtu tha se ndërsa paqartësia strategjike kishte ndihmuar në ruajtjen e status quo-së për dekada, “këto gjëra duhet të rishikohen në mënyrë rutinore”.
Ditë më vonë, një zyrtar i lartë amerikan i tha FT se administrata mendonte se Kina po flirtonte me idenë e ndërmarrjes së veprimeve ushtarake.
I pyetur nëse bota duhet të përgatitej për konflikt të mundshëm mbi Tajvanin, Campbell e minimizoi rrezikun, duke thënë se veprimtaria ushtarake kineze ishte një përpjekje për të “kthyer stabilitetin” në Tajvan.
Por Elizabeth Economy një think-tank i Institutit Hoover, e cila foli në panel krahas Campbell, tha se ajo shqetësohej gjithnjë e më shumë.
“Një gjë që ju mund të mësoni rreth Xi Jinping nga leximi i të gjitha fjalimeve të tij dhe gjurmimi i veprimeve të tij është se ekziston një korrelacion mjaft i fortë midis asaj që ai thotë dhe asaj që bën,” tha Economy.
“Ai ka folur për nevojën për t’u ribashkuar me Tajvanin shumë shpejt. Ai nuk ka hequr dorë nga përdorimi i forcës… Ne duhet ta marrim shumë seriozisht kërcënimin se ai mund të bëhet tepër i sigurt, se ushtria e tij mund të bëhet edhe me më tepër vetëbesim”.
Ryan Hass, një ekspert i Kinës në think-tankin e Institutit Brookings, tha se deklarata e Campbell ishte e rëndësishme.
“Përsëritja e Campbell e politikës për një kohë të gjatë sinjalizon se qëndrueshmëria do të mbetet rregulli i ditës për trajtimin e çështjeve të Tajvanit,” tha Hass.
“Komentet e tij duhet të kufizojnë pavarësinë e ardhshme mbi politikën e Tajvanit nga zyrtarët amerikanë.”
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
