Në një dokument të brendshëm të Bashkimit Evropian të parë nga Zëri i Amerikës, thuhet se njerëzit në vendet e Ballkanit Perëndimor po përjetojnë një ndjenjë zhgënjimi të thellë lidhur me procesin e zgjerimit të BE-së.
Raporti identifikon si faktorë kryesorë për këtë zhgënjim mungesën e hapave vendimtare për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut pas vendimit të Këshillit Evropian të marsit 2020 për të hapur negociatat e pranimit; ritmin e ngadaltë në Serbi dhe Mal të Zi për të ecur në rrugën e BE-së, pasigurinë në lidhje me dialogun Beograd-Prishtinë e të tjera.
Zhgënjimin e ka ushqyer më tej perceptimi se BE-ja i shpërndau me vonesë vaksinat për COVID-19, sipas raportit, i cili është një letër e datës 5 maj që zyrtarët e BE-së u kanë dërguar 27 ministrive të jashtme të vendeve anëtare.
Në raport thuhet se në Ballkanin Perëndimor ekziston perceptimi i përhapur se perspektivat e anëtarësimit po errësohen dhe aspiratat evropiane po humbasin në labirintin e ndërlikuar të kushteve dhe procedurave, që e mbajnë Ballkanin Perëndimor të kyçur në fatin e tij prej Sizifi.
Pavarësisht nga perceptimi negativ mbizotërues, opinioni publik në të gjithë rajonin, është ende kryesisht në favor të anëtarësimit edhe pse në shkallë të ndryshme, thuhet në raport.
Në mungesë të një procesi të perceptuar të integrimit në BE, i cili do të siguronte hapësirë më të gjerë për bashkëjetesën e një shumice identitetesh kombëtare, thuhet në raport, retorikat dhe politikat përjashtuese nacionaliste po rifitojnë terren
Sfida kryesore, thotë raporti, qëndron në aftësinë e Ballkanit Perëndimor për të përmbushur standardet dhe detyrimet që rrjedhin nga anëtarësimi, dhe në efektivitetin dhe vendosmërinë e BE-së për të mbështetur reformat e nevojshme.
Kur BE-ja nuk është e pranishme në mënyrë aktive dhe të dukshme në rajon, thotë raporti, udhëheqësit e atjeshëm kthehen tek dikush tjetër dhe u lihet hapësirë politike aktorëve me interesa të ndryshme dhe shpesh konkurruese me ato të BE-së.
Sipas raportit, rritja e qëndrueshmërisë së rajonit është me rëndësi thelbësore për forcimin e autonomisë strategjike të BE-së dhe aftësisë së saj për të projektuar stabilitet në zonat përrreth, veçanërisht në kushtet e sfidave të reja globale të sigurisë, kërcënimeve hibride, përfshirë fushatat e dezinformimit dhe sulmeve kibernetike.
Pandemia e COVID-19s ka shërbyer si një përshpejtues i prirjeve dhe sfidave gjeopolitike, duke nxjerrë në pah domosdoshmërinë e një partneriteti të ngushtë midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, thuhet në raport.
Paralelisht me nxitjen e angazhimit të NATO-s, politika e jashtme e SHBA në rajon bazohet në premisën që BE-ja do të konsolidojë unitetin e Evropës dhe do të integrojë Ballkanin Perëndimor, thuhet në raport. Shtetet e Bashkuara, thuhet aty, e mbështesin në mënyrë aktive këtë proces, por presin gjithashtu që BE-ja ta udhëheqë dhe ta vërë në jetë këtë vizion.
Për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, thotë raporti, vetë procesi i anëtarësimit në BE ka shërbyer si nxitja më e fortë për reformat. Tani është me rëndësi thelbësore që negociatat e pranimit të fillojnë sa më shpejt dhe të ecin përpara, paralelisht me vazhdimin e reformave në të dyja vendet.
Duke marrë parasysh që qeveritë si në Serbi edhe Kosovë kanë tani udhëheqje me mandate të qëndrueshme politike nga elektorati i tyre, thuhet në raport, ato duhet të shfrytëzojnë rastin për të arritur një marrëveshje gjithëpërfshirëse për normalizimin. Asnjëra prej tyre nuk ka kohë për të humbur. Në raport thuhet gjithashtu se ecuria në liberalizimin e vizave për Kosovën duhet të trajtohet si diçka urgjente nga vendet anëtare të Bashkimit Evropian./voa.
