Në politikë, ekziston një ligj i thjeshtë: Nëse fiton zgjedhje, merr pushtet.
Nëse fitoni rizgjedhjen, të tjerët – brenda dhe jashtë vendit – ju imitojne.
Në fillim të vitit të ardhshëm, Presidenti francez Emmanuel Macron dhe politika e tij e vetëshpallur “as e majtë dhe as e djathtë” përballen me këtë provë.
Nëse Macron fiton, Franca më në fund do të ketë gjetur një përzierje politikash dhe një president me të cilin mund të jetojë për më shumë sesa një periudhë afatshkurtër, dhe BE do të ketë gjetur një fëmijë shembull që demonstron bastet për Evropën në të vërtetë mund t’ju fitojë sukses politik.
Shanset e Macron nuk janë të këqija.
Në fakt, nga të gjithë udhëheqësit francezë të dekadës së kaluar, 43-vjeçari Macron ka shanset më të mira për të fituar një mandat të dytë pesë-vjeçar.
Për më tepër, pavarësisht se presidenca e tij ishte e mbushur me konflikte shoqërore, Macron është shumë më pak i urryer se paraardhësit e tij.
Një vit para zgjedhjeve, vetëm 53 përqind e francezëve kanë një “përshtypje të keqe” për Macron – dhe vetëm 25 përqind e tyre kanë një përshtypje “shumë të keqe”.
Megjithatë, rivalja kryesore e Macron, e djathta ekstreme Marine Le Pen, po ngjitet vazhdimisht në polin e yndyrshëm të politikës elektorale.
Le Pen po përpiqet të ripozicionohet si një politikane “e thjeshtë” dhe ka hequr dorë nga politikat e saj më të diskutueshme, siç është dalja franceze nga BE. Nga ana tjetër, raundi i saj i dytë i vlerësimeve të sondazheve, të cilat i japin ballë për ballë Macron, janë rritur në 45 përqind, megjithëse sondazhet kanë tentuar të mbivlerësojnë mbështetjen e saj.
Pra, nëse Macronism duket se funksionon, çfarë është saktësisht, dhe çfarë mund të mësojnë të tjerët prej tij?
Mendimi politik i Macron mund të përmblidhet në tre idesh. Ekonomia e Francës duhet të liberalizohet që të rritet, shteti duhet të investojë më shumë në arsim për të rivendosur lëvizjen sociale dhe Evropa duhet të punojë së bashku për të mbrojtur interesat e saj kundër Pekinit dhe Uashingtonit dhe zbutur kapitalizmin global.
Në shtëpi, Macron është një ekonomist i drejtë me një kërkesë për barazinë e mundësive. Jashtë vendit, ai është një statist. Kjo është arsyeja pse ai këmbëngul në ndërtimin e një “EU Power” që mund të “mbrojë” evropianët dhe të riafirmojë përparësinë e politikës në një botë të globalizuar.
Përtej kësaj, refuzimi i Macron për të kategorizuar politikën e tij si të majtë ose të djathtë i dha atij lirinë për të lejuar që politika e tij ekonomike të udhëhiqej nga ngjarjet, mendja e shëndoshë dhe oportunizmi i thjeshtë.
E majta e denoncon atë si “presidentin e të pasurve”.
Dhe po, të pasurit kanë përfituar në mënyrë disproporcionale nga politika e uljes së taksave të Macron. Ai është me krenari “pro-biznesit” dhe ka hequr disa nga mbrojtjet bujare të Francës dhe përfitimet për punëtorët.
Në anën sociale, Macron duket se anon drejt në disa aspekte. Ai është në bord me politikën e Evropës për refugjatët që, në fund të ditës, në thelb pranon migrantë që mbyten në Detin Mesdhe.
Në politikën e jashtme, Macron ka arritur t’i japë BE-së jetë të re.
Nga tregtia në politikën ekonomike, blloku është bërë “më francez”.
BE-ja është akoma me vite dritë larg nga të qenit një lojtar sovran në skenën gjeopolitike, por paketa e BE-së e Brezit të ardhshëm prej 900 miliardë dollarësh paralajmëron një shkallë më të madhe të integrimit sesa mendohej e mundur vetëm një vit më parë.
Ishte një aleancë e udhëhequr nga Parisi që arriti të bindë Berlinin dhe kryeqytetet e tjera për të ndarë faturën pandemike për të ndihmuar anëtarët e varfër. Në krizën e borxhit Evropian një dekadë më parë, gjermanët u ulën dhe përkundrazi iu lutën kinezëve për të investuar në Greqi për të rritur ekonomin
Presidenti francez ka filluar një dialog me presidentin rus Vladimir Putin për të diskutuar mbi “sigurinë evropiane” pa u konsultuar me partnerët e tij lindorë të BE. Macron mund të jetë presidenti më pro-evropian që Franca ka pasur ndonjëherë, por ai megjithatë i nënshtrohet impulsit Gaullist për ta bërë atë vetëm disa herë.
Ndërkohë, Macron e ka etiketuar NATO-në “të vdekur nga truri”.
Por kur bëhet fjalë për Kinën, Parisi është shumë më shumë pjesë e ekipit “West” sesa Berlini. Macron përjashtoi kryesisht Huawei nga ndërtimi i rrjetit 5G të vendit. Ai gjithashtu ka dërguar anije luftarake përmes ngushticës së Tajvanit, të cilën Ministrja Franceze e Mbrojtjes Florence Parly festoi si “provë goditëse” të aftësisë së Francës për t’u vendosur larg me partnerët strategjikë Australi, Japoni dhe Shtetet e Bashkuara.
Me rrjedhshmërinë e tij ideologjike dhe politike, Macron i ngjan shumë politikanes më të suksesshme të kohës sonë: kancelares gjermane Angela Merkel.
Profesori i ndjerë i Harvardit, Stanley Hoffmann, dikur shkroi se politika e ish Presidentit francez Charles de Gaulle ishte “një qëndrim jo një doktrinë, një qëndrim jo një grup koherent i dogmave, një stil pa shumë përmbajtje”. Qëndrimi i Merkel është shmangia e konfliktit. Macron është sqarimi i konfliktit.
Qëndrimi i Merkel ndaj politikës si kancelare e një qeverie koalicioni ishte të negocionte “çdo gjë që është e mundur politikisht”. Macron drejtohet nga mendimi për të diktuar “çdo gjë që funksionon për vendin” (dhe ndoshta vetë).
Merkel dhe Macron janë lloje shumë të ndryshëm të politikanëve. Megjithatë, të qenit i lëvizshëm, qoftë duke qenë i heshtur dhe enigmatik, ose duke qenë me zë të lartë dhe eklektik, duket se ndihmon për sa kohë që jeni autoritar.
Nëse Macron fiton në 2022, ai do të ketë shpikur një formë të re të centrizmit të ideologjizuar që funksionon në Francë. Një liberal në shtëpi, një statist në botë: është ajo që e bën Macron tërheqës.
Dhe në kontrast me centrizmin e Merkel, ajo ka një ide thelbësore të orientuar drejt së ardhmes: Evropën.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Policy/ konica.al
