Vitin e kaluar, kur covid-19 e çoi Kinën në një izolim gati për disa javë, korporatat shumëkombëshe patën një vështrim të një lloji tjetër të globalizimit: një pa një ekonomi dinamike kineze në zemër të saj. Pasoi paniku.
Bizneset e huaja rrëfyen se ishin rritur shumë të varur nga Kina si vendi më i lehtë dhe më i mirë për të bërë dhe shitur mallrat e tyre, qoftë për eksport apo në tregjet e brendshme.
Virusi i ri, duke ardhur në kohën e një lufte tregtare me Amerikën, u tha që do të sillte ndryshime të mëdha.
Firmat e huaja u zotuan të ndërtojnë zinxhirë më të qëndrueshëm furnizimi duke u diversifikuar në vendet e tjera, ndërsa vunë në dukje se ato do të mbanin vendet e prodhimit “në Kinë, për Kinën”, për t’i shërbyer kërkesës kineze kur ajo të kthehej.
Pas një viti, gjendja shpirtërore është shumë e ndryshme.
Gati 600 kompani iu përgjigjën një studimi vjetor të besimit të biznesit të kryer nga Dhoma e Tregtisë e Bashkimit Evropian në Kinë, e cila u botua në 8 Qershor.
Ata përshkruan optimizmin e shpejtë për Kinën, me rritjen ekonomike që ka rifilluar shumë më shpejt sesa pritej.
Tre të katërtat e firmave evropiane thanë se ishin fitimprurëse në Kinë në vitin 2020.
Optimizmi ndryshon nga industria.
Mbi një e katërta e prodhuesve po sjellin zinxhirë furnizimi më plotësisht në Kinë, pesë herë më shumë sesa po i lëvizin ato në det të hapur.
Në mënyrë të habitshme, megjithatë, të njëjtat kompani mbeten skeptike si më parë që Kina do të hapë tregjet ose do të zbatojë rregulloret në të njëjtën mënyrë për firmat vendase dhe të huaja.
E njëjta pjesë si kurrë më parë, një e gjashta raporton se është e detyruar të transferojë teknologji në mënyrë që të ruajë aksesin në treg.
Dy të pestat thonë se mjedisi i biznesit në Kinë është më i politizuar se më parë.
Kjo pjesë do të ishte me siguri më e lartë nëse sondazhi do të ishte kryer pas sanksioneve të fundit kineze ndaj politikanëve evropianë dhe goditjes nga media shtetërore të bojkoteve të konsumatorëve kundër h & m dhe markave të tjera të veshjeve, në përgjigje të kritikave evropiane të abuzimeve në rajonin larg-perëndimor të Xinjiang
Kompanitë evropiane raportojnë se kanë humbur mundësi biznesi për shkak të ligjeve që kërkojnë që teknologjitë e ndjeshme të përdorura në Kinë duhet të jenë të sigurta dhe të kontrollueshme nga autoritetet kineze.
Gjithnjë e më shumë, thotë presidenti i dhomës së be, Joerg Wuttke, firmat duhet të ndërtojnë një “operacion” për Kinën dhe një tjetër për pjesën tjetër të botës.
Kina duhet të marrë parasysh thirrjet e huaja për të reformuar, kur të njëjtët njerëz kthehen dhe bëjnë investime të reja.
Në mënyrë private, bosët evropianë pranojnë se kanë gjithnjë e më pak ndikim kur përpiqen të bindin Kinën se është në interesin e vet të vendit të hapet.
Kina e udhëhequr nga Xi Jinping është selektive në mirëpritjen e saj për firmat e huaja.
Shesin gjërat më të preferuara që Kina nuk mund t’i bëjë për vete, siç janë kimikatet e teknologjisë së lartë dhe makineritë industriale, dhe prania e të cilave tërheq furnizues të specializuar. Firmat e tilla gëzojnë trajtim në tapetin e kuq: atyre u lejohet të krijojnë filiale kineze të cilat ata i zotërojnë plotësisht, duke i ndihmuar ata të mbrojnë sekretet tregtare dhe janë të kursyer nga burokracia që ngatërron më pak rivalë.
Kina nuk është veçanërisht e rëndësishme si një treg për eksportet e bëra nga perëndimi: BE-ja shet më shumë në Britani sesa në Kinë, për shembull.
Lokalizimi i shumë punëve është një ide e mirë: emigrantët gëzuan privilegje të pafituara për një kohë të gjatë.
Por në një Kinë të zhytur në nacionalizëm, lokalizimi mbart rreziqe gjithashtu.
Bordet në Perëndim shqetësoheshin për gjëra të tilla si studimet e fizibilitetit të tregut.
Tani ata duhet të luftojnë me një pyetje të re, filozofike: a duan vërtet firmat e tyre të veprojnë në Kinë si biznese kineze, duke punësuar gjithnjë e më pak të huaj, për të gjeneruar të ardhura të përbashkëta me aksionarët global?
Drejtuesit me përvojë përshkruajnë zgjedhje të zymta.
“Bëhet fjalë për peshimin e rreziqeve”, thotë një.
“Rreziqet për të mos qenë këtu, me rreziqet për të qenë këtu.”
Ndërkohë, opinioni publik në Perëndim po bëhet më armiqësor ndaj një Kine që shihet si diktatoriale e zymtë.
Diversifikimi nuk ka kuptim ekonomik.
Por politikisht bota po shkëputet. Kjo tronditje do të ketë efekte të qëndrueshme.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A po tronditet ekonomia globale në të menduarit afatgjatë?
Ekonomistët dhe teoritë përballë krizës së COVID-19
Një vit i vështirë
