Izraeli ka thënë se bashkësia ndërkombëtare duhet të ketë shqetësime serioze në lidhje me zgjedhjen e presidentit të ri të zgjedhur të Iranit, Ebrahim Raisi.
Një zëdhënës i ministrisë së jashtme të Izraelit, Lior Haiat, tha se Raisi është presidenti më ekstremist i Iranit deri më sot.
Ai gjithashtu paralajmëroi se udhëheqësi i ri do të rrisë aktivitetet bërthamore të Iranit.
Ebrahim Raisi u shpall fituesi i zgjedhjeve presidenciale të Iranit të Shtunën, në një garë që u pa gjerësisht se ishte krijuar për ta favorizuar atë.
Raisi, i cili do të inaugurohet në Gusht, është gjykatësi më i lartë i Iranit dhe mban pikëpamje ultra-konservatore. Ai është nën sanksione të SH.B.A.-së dhe ka qenë i lidhur me ekzekutimet e kaluara të të burgosurve politikë.
Në një deklaratë pas fitores së tij, ai premtoi të forcojë besimin e publikut në qeveri dhe të jetë një udhëheqës për të gjithë kombin.
“Unë do të formoj një qeveri punëtore, revolucionare dhe anti-korrupsion,” citoi media shtetërore të thoshte ai.
Sidoqoftë në një qasje kritike në Tuitter, Lior Haiat i Izraelit tha se ai është “një figurë ekstremiste, e përkushtuar ndaj programit bërthamor ushtarak të Iranit që përparon me shpejtësi”.
Irani dhe Izraeli kanë qenë në një “luftë në hije” për një kohë të gjatë, e cila ka rezultuar në të dy vendet që marrin pjesë në veprime të drejtpërdrejta, por deri më tani shmangin konfliktet e gjithanshme.
Kohët e fundit, megjithatë, luftimet midis të dyve janë përshkallëzuar përsëri.
Situata është komplekse, por një burim i madh tensioni janë aktivitetet bërthamore të Iranit.
Irani fajëson Izraelin për vrasjen e shkencëtarit të tij të lartë bërthamor vitin e kaluar dhe një sulm në një nga impiantet e tij të pasurimit të uraniumit në Prill.
Ndërkohë, Izraeli nuk beson se programi bërthamor i Iranit është thjesht paqësor dhe është i bindur se po punon drejt ndërtimit të një arme bërthamore.
Marrëveshja bërthamore e Iranit 2015, e cila pa heqjen e ndëshkimeve të ashpra për Iranin për sa kohë që ndaloi disa punë bërthamore, u shemb kur ish-Presidenti i SHBA Donald Trump braktisi marrëveshjen në 2018 dhe ri-vendosi sanksionet shkatërruese ekonomike.
Administrata e Biden tani po përpiqet të gjejë një mënyrë për të ri-hyrë në marrëveshje.
Në përgjigje të sanksioneve që po shtrëngohen, Irani rriti aktivitetet e tij bërthamore dhe aktualisht është duke pasuruar uranium në nivelet e tij më të larta ndonjëherë edhe pse akoma më pak se sa nevojitet për të bërë armë të shkallës bërthamore.
Duke komentuar mbi rezultatin e zgjedhjeve, SH.B.A. tha se pendohet që iranianëve u “mohohet e drejta e tyre për të zgjedhur udhëheqësit e tyre në një proces zgjedhor të lirë dhe të drejtë”.
Pjesëmarrja në votime ishte në një rekord të ulët për këto zgjedhje, me më pak se 50% të votuesve të regjistruar duke shkuar në qendrat e votimit, krahasuar me më shumë se 70% në 2017. Shumë njerëz u shmangen zgjedhjeve, duke besuar se ato ishin krijuar në favor të Raisi, i cili është një aleat i vendosur i Udhëheqësit Suprem Ajatollah Ali Khamenei.
Fitorja e Raisi ka ardhur në të njëjtën fundjavë ndërsa negociatat për të provuar dhe shpëtuar marrëveshjen bërthamore të Iranit vazhdojnë në Vjenë.
BE ka thënë se një takim tjetër zyrtar do të zhvillohet të Dielën midis Iranit dhe gjashtë fuqive botërore të përfshira në marrëveshje. Ky është raundi i gjashtë i bisedimeve indirekte midis SHBA dhe Iranit dhe këtë javë zyrtarët thanë se palët mbeten të ndara për disa çështje kryesore, njoftoi Reuters.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit të SHBA tha se bisedimet indirekte do të vazhdonin ende pasi Raisi të merrte pushtetin.
‘Kasapi i Teheranit’
Në fillim në Tuitter, Lior Haiat e quajti Raisi “kasapin e Teheranit”, në lidhje me ekzekutimin masiv të mijëra të burgosurve politikë në 1988.
Raisi ishte një nga katër gjykatësit, i cili u bë i njohur si “komiteti i vdekjes”, i cili pretendohet se dënoi rreth 5,000 burra dhe gra me vdekje, thotë Amnesty International.
Në stastuset e tij, megjithatë, Haiat tha se më shumë se 30.000 njerëz u vranë, që është një numër i referuar gjithashtu nga grupet iraniane të të drejtave të njeriut.
Vladimir Putin i Rusisë ishte i shpejtë për të uruar Ebrahim Raisi, duke theksuar marrëdhënien “miqësore tradicionale dhe fqinjësi të mirë” midis dy vendeve.
Udhëheqësit e Sirisë, Irakut, Turqisë dhe Emirateve të Bashkuara Arabe dërguan mesazhe të ngjashme mbështetjeje dhe urime.
Një zëdhënës i Hamasit, grupit militant palestinez që drejton Gazën, i uroi Iranit “përparim dhe prosperitet”.
Sidoqoftë, grupet e të drejtave të njeriut kanë thënë që Raisi duhet të hetohet për mizori.
“Si kreu i gjyqësorit shtypës të Iranit, Raisi mbikëqyri disa nga krimet më të urryera në historinë e fundit të Iranit, të cilat meritojnë hetim dhe përgjegjësi dhe nuk është e drejtë që ai të zgjidhet në një post të tillë të lartë,” tha Michael Page nga Human Rights Uatch.
Përkthyer dhe përshtatur nga bbc/ F.H, Konica.al
