Kundërshtarët e Kryeministrit Benjamin Netanyahu nxituan të Enjten për një votim të shpejtë për t’i dhënë fund rregullit të tij të vendosjes së rekordeve, duke garuar për ta ndaluar atë që pritet të jetë një përpjekje e furishme nga Kryeministri dhe aleatët e tij për të prishur koalicionin e sapo shpallur.
Faza e re e luftës politike filloi vetëm disa orë pasi lideri i opozitës Yair Lapid dhe partneri i tij kryesor i koalicionit Naftali Bennett një çift i çuditshëm ideologjik deklaruan vonë të mërkurën mbrëma se arritën një marrëveshje për të formuar një qeveri të re.
Njoftimi shkaktoi një proces kompleks që ka të ngjarë të shtrihet gjatë javës tjetër, duke i dhënë kohë Netanyahut të përpiqet të bëjë presion ndaj anëtarëve të koalicionit të rreshtuar ideologjikisht me të për të lënë grupin.
Me kërcënimin e mundshëm të burgut mbi të në gjyqin e tij në vazhdim për akuzat e korrupsionit, 71-vjeçari nuk ka gjasa të lejojë që rekordi i tij 12 vjet rresht të përfundojë pa një luftë, paralajmëruan analistët.
Të enjten, operatori kryesor politik ishte tashmë në Tuitter duke kërkuar të luante në çdo mosmarrëveshje të minutës së fundit midis ligjvënësve të krahut të djathtë rreth aleancës me të majtën kundër tij.
“Të gjithë ligjvënësit që u zgjodhën me vota nga e djathta duhet të kundërshtojnë këtë qeveri të rrezikshme të majtë,” tha Netanyahu.
Nëse defektet në minutën e fundit shkatërrojnë aleancën “ndryshuese”, Izraelit ka të ngjarë t’i duhet të mbajë edhe një zgjedhje tjetër, të pestën në pak më shumë se dy vjet.
“Hapja e shampanjës tani është pak e nxituar,” tha Tamar Hermann, një shkencëtar politik në Institutin e Demokracisë në Izrael.
Pyetja është nëse koalicioni prej 61 votash do të mbante së bashku përmes një vote të 120 anëtarëve të Knesset dhe kush do ta kryesonte atë votim?
Netanyahu ka akuzuar ish-aleatët që u bashkuan me koalicionin e ardhshëm për tradhti ndaj vlerave të krahut të djathtë. Përkrahësit e tij kanë demonstruar dhe nisur fushata të mbrapshta të mediave sociale, duke përsëritur mesazhin që Netanyahu ka dërguar gjatë javës së kaluar ndërsa koalicioni i ri u bashkua.
Një faktor që punon në favor të Netanyahut: kryetari i parlamentit është një aleat i cili mund të përdorë pozicionin e tij për të vonuar votimin dhe për t’i dhënë Netanyahut më shumë kohë për të sabotuar koalicionin.
Kryeministri dhe aleatët e tij thirrën një takim të enjten më vonë për të kurdisur hapat e tyre të ardhshëm dhe ishte e paqartë nëse kundërshtarët e tij mund të emëronin një kryetar të ri të parlamentit për të kryesuar një votim të Knesset të kërkuar për të konfirmuar qeverinë e re.
Nëse kalon, Lapid dhe një grup i larmishëm partnerësh që shtrihen në spektrin politik Izraelit do t’i japin fund pushtetit 12-vjeçar të Netanjahut për vendosjen e rekordeve.
Sipas marrëveshjes, Lapid dhe Bennett do të ndajnë punën e kryeministrit në një rotacion. Bennett, një ish-aleat i Netanyahut, do të shërbejë dy vitet e para, ndërsa Lapid do të shërbejë dy vitet e fundit, megjithëse nuk është e sigurt se koalicioni i tyre i brishtë do të zgjasë kaq gjatë.
Marrëveshje historike
Marrëveshja historike përfshin gjithashtu Listën e vogël Arabe të Bashkuar, e cila do ta bënte atë partinë e parë të qytetarëve palestinezë të Izraelit që ka qenë ndonjëherë pjesë e një koalicioni qeverisës në Izrael.
Lideri i Listës së Bashkuar Arabe, Mansour Abbas, 47 vjeç, ka lënë mënjanë mosmarrëveshjet me kryeministrin shpresëdhënës Bennett, një avokat i aneksimit të shumicës së Bregut Perëndimor të okupuar.
Një dentist me profesion, Abbas tha se shpreson të përmirësojë kushtet për qytetarët arabë që ankohen për diskriminim dhe neglizhencë nga qeveria.
“Ne vendosëm të bashkohemi me qeverinë në mënyrë që të ndryshojmë ekuilibrin e forcave politike në vend,” tha ai në një mesazh për mbështetësit pas nënshkrimit të marrëveshjes së koalicionit.
Partia e Abbas tha se marrëveshja përfshin shpërndarjen e më shumë se 16 miliardë dollarëve për të përmirësuar infrastrukturën dhe për të luftuar krimin e dhunshëm në qytetet arabe.
Ai përfshin gjithashtu dispozita që ngrinë shembjen e shtëpive të ndërtuara pa leje në fshatrat arabe dhe dhënien e statusit zyrtar për qytetet beduinë në shkretëtirën Negev, një fortesë për mbështetje, tha partia.
“Unë them këtu qartë dhe sinqerisht: kur vetë krijimi i kësaj qeverie bazohet në mbështetjen tonë… ne do të jemi në gjendje ta ndikojmë atë dhe të arrijmë gjëra të mëdha për shoqërinë tonë Arabe,” tha Abbas.
Në Tuitter, Netanyahu, i cili dikur nxori akuza për racizëm duke u kërkuar përkrahësve të tij të dilnin dhe të votonin sepse “Arabët po vërshojnë në votime me grupe”, theksoi lidhjet e aleancës së re me Abbas.
Netanyahu postoi një video të vjetër të Bennett duke thënë që Abbas “vizitoi vrasësit terroristë në burg” pas një sulmi në 1992 në të cilin qytetarët arabë të Izraelit vranë tre ushtarë.
Një zëdhënës i Listës së Bashkuar Arabe nuk iu përgjigj menjëherë kërkesës për koment.
Netanyahu, i dëshpëruar për të qëndruar në detyrë ndërsa lufton akuzat për korrupsion pritet të bëjë gjithçka që është e mundur në ditët në vijim për të parandaluar që koalicioni i ri të marrë pushtetin. Nëse dështon, ai do të shtyhet në opozitë.
Tamar Zandberg, një ligjvënëse e Meretz, pranoi vështirësitë për të hequr aleancën nga partia e saj.
“Netanyahu, kontrollon 30 vende në Knesset me 120 anëtarë, gati dy herë më shumë se partia Yesh Atid e Lapid dhe ai është aleat me të paktën tre parti të tjera fetare dhe nacionaliste.
Një burim i përfshirë në bisedimet e koalicionit tha se qeveria e re e propozuar do të përpiqet të mbajë konsensusin duke shmangur çështjet ideologjike si për të aneksuar ose hequr territorin e okupuar të Bregut Perëndimor që palestinezët duan për një shtet.
Bennet ka thënë se krijimi i një Palestine të pavarur do të ishte vetëvrasje për Izraelin. Ai e bëri aneksimin e pjesëve të territorit që Izraeli kapi në luftën e vitit 1967 një tipar kryesor të platformës së tij politike, por duke ndjekur atë me koalicionin e ri të gjerë duket se është e parealizueshme politikisht.
Dhe çdo dhunë e ripërtërirë në Rripin e Gazës, pasi një armëpushim përfundoi 11 ditë kur Izraeli bombardoi intensivisht enklavën e rrethuar në shenjë hakmarrje për qëllimin e raketave nga atje, mund të trondisë aleancën e gjerë.
Gjatë mandatit të tij si kryeministër, Netanyahu shpesh ka qenë një figurë polarizuese brenda dhe jashtë vendit.
Ai ka thënë se një koalicion Bennett-Lapid do të rrezikonte sigurinë e Izraelit një aludim në përpjekjet për të frenuar programin bërthamor të Iranit dhe menaxhimin e çështjes palestineze.
Lapid, një centrist i cili bëri fushatë nën një zotim për të “kthyer mendimin e mençur” në Izrael, iu dha detyra për të formuar një qeveri pasi Netanyahu nuk arriti ta bënte atë në prag të zgjedhjeve jokonkluzive të Marsit.
Rivalët e Netanyahut kanë përmendur akuzat penale kundër tij si arsyen kryesore pse Izraeli ka nevojë për një udhëheqës të ri, duke argumentuar se ai mund të përdorë një term të ri për të ligjësuar imunitetin për të mbrojtur veten.
“Kjo qeveri … do të respektojë kundërshtarët e saj dhe do të bëjë gjithçka që mundet për të bashkuar dhe lidhur të gjitha pjesët e shoqërisë izraelite,” tha Lapid në Tuitter.
Qeveria e re, nëse betohet, do të përballet me sfida të konsiderueshme. Si dhe Irani dhe procesi i paqes me palestinezët, ai gjithashtu përballet me një hetim të krimeve të luftës nga Gjykata Penale Ndërkombëtare dhe rimëkëmbjen ekonomike pas pandemisë së koronavirusit.
Bennett ka thënë se anëtarët e saj do të duhet të bëjnë kompromis mbi çështje të tilla ideologjike në mënyrë që ta kthejnë vendin në rrugën e duhur.
Përkthyer dhe përshtatur nga Aljazeera/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
