Presidenti i SHBA Joe Biden nisi turneun e tij Evropian me objektiva të qarta, të kufizuara qëllimisht: të rindezë unitetin e partneritetit transatlantik rreth kundërshtarëve të vjetër dhe të rinj (Rusia dhe Kina respektivisht), për të mbushur qartësinë dhe parashikueshmërinë në një përpjekje të ndërsjellë të SHBA dhe BE drejt strategjisë stabilitetin dhe për të përcaktuar një rrugë të përbashkët për të adresuar disa nga sfidat afatgjata globale me të cilat përballen të dy palët.
Përtej shtytjes për kohezionin transatlantik, rrëfimi i SHBA ishte që demokracitë perëndimore po luftonin kundër rivalëve autoritarë dhe po riafirmonin epërsinë e tyre në rendin ndërkombëtar.
Në përgjithësi, ky mesazh u prit mirë.
Të traumatizuar nga katër vjet e politikës së jashtme të çrregullt të ish-presidentit Donald Trump, evropianët ishin të etur të ngushëlloheshin nga besimi se Amerika ishte kthyer.
Natyrisht, partnerët transatlantikë zbuluan dallimet e tyre të zakonshme kur iu përgjigjën thirrjes për unitet.
nteresat kombëtarë dhe vizioni më i hijshëm i evropianëve për përballjen midis fuqive globale rezultoi në disa diskutime të gjata në lidhje me komunikatat që përmbyllën tre samitet midis G7, NATO dhe BE dhe Shtetet e Bashkuara.
Disiplina dhe efikasiteti i treguar gjatë gjithë vizitës, nga përgatitja deri te logjistika në tokë – veçanërisht rreth takimit SHBA-Rusi në Gjenevë – u dha zyrtarëve evropianë ndjenjën qetësuese se po bashkëpunonin përsëri me një ekip diplomatik të besueshëm amerikan.
Atëherë, pse ka idenë se ka çështje të papërfunduara pas vizitës së Biden?
Një pjesë e kësaj përshtypje ndoshta qëndron në pritshmëritë që ekzistonin edhe para se të ndodhnin takimet e samitit. Amerikanët erdhën në Evropë me qëllimin e qëllimshëm të rindërtimit të kohezionit transatlantik dhe shfaqjen e angazhimit të kombeve perëndimore për të promovuar demokracinë liberale dhe një ekonomi të tregut të lirë. Për diplomatët amerikanë, vizita e Biden në Evropë nuk ishte koha për të filluar diskutime të thelluara për ndonjë axhendë të detajuar. Këto diskutime do të vinin më vonë.
Në fund, shumë dëm nuk rezultoi nga mospërputhja në pritje.
Hendeku u mbush në thelb me një axhendë konstruktive të konsultimeve dhe grupeve të punës në të ardhmen. Megjithatë, ndjenja e një mundësie të humbur nuk është shpërndarë plotësisht.
Padyshim, vizita e Biden erdhi shumë herët për takimet e samitit për të dhënë rezultate në këtë fazë. Por konsensusi shumë i gjerë i arritur gjatë vizitës lë shumë hapësirë për t’u plotësuar nëse të dy palët vërtet dëshirojnë të punojnë së bashku.
Askund kjo mungesë nuk ka qenë më e dukshme sesa në çështjen e marrëdhënieve të ardhshme me Kinën – perceptuar me të drejtë nga të gjithë vëzhguesit si përparësia e vërtetë e vizitës së Biden.
Në deklaratën e përbashkët të lëshuar në fund të BE-SHBA. samiti, të dy palët miratuan qasjen e trefishtë të bashkëpunimit, konkurrencës dhe rivalitetit sistematik të mishëruar tashmë në komunikimin strategjik të BE 2019. Por udhëzimeve të tilla të gjera mund t’u jepen kuptime krejt të ndryshme, varësisht nga mënyra se si dy partnerët synojnë të promovojnë interesat e tyre përkatës ekonomikë ose politikë.
Së fundmi, përtej këtyre shqetësimeve legjitime qëndron një pyetje më e thellë që vizita e presidentit amerikan në Evropë nuk i është përgjigjur me të vërtetë. Ajo lidhet me aftësinë e demokracive perëndimore për të ruajtur fuqinë e tyre të tërheqjes.
Përforcimi i unitetit transatlantik është sigurisht një parakusht për aleatët perëndimorë që të rikuperojnë disa nga prania dhe ndikimi i tyre i humbur gjeopolitik. Por uniteti mund të bëhet lehtësisht një guaskë boshe nëse nuk mbështetet nga një përgjigje e mirëfilltë dhe gjithëpërfshirëse ndaj trendit aktual të “Pafundësisë”, siç përshkruhet me vend në Konferencën e Sigurisë të Mynihut vitin e kaluar.
Këtu, përgjigja duhet të jetë e brendshme dhe e jashtme.
Përgjigja ndaj një rënieje të perceptuar të pakthyeshme të demokracisë liberale kërkon që partnerët transatlantik të dalin me një plan gjithëpërfshirës. Ajo duhet të shtrihet nga rinovimi i sistemeve të tyre demokratike në rishikimin e politikave të tyre të jashtme dhe të sigurisë dhe promovimin e rishikimit të diplomacisë shumëpalëshe. Një mobilizim i tillë i nivelit të lartë dhe në shkallë të gjerë brenda kampit të demokracisë liberale është ajo që ka munguar gjatë vizitës së Biden.
Është e vërtetë që ky turne evropian nuk ishte menduar për atë qëllim, por koha po mbaron shpejt.
Ata tani duhet të fillojnë të diskutojnë në detaje qasjen bashkëpunuese dhe ndarjen e punës të nevojshme për një rivendosje perëndimore.
Askush nuk mund të nënvlerësojë vështirësitë e përplasjes së qëllimit të përbashkët midis partnerëve transatlantikë për të arritur një objektiv të një madhësie të tillë.
Por nëse Shtetet e Bashkuara dhe BE janë vërtet serioze në lidhje me unitetin e ripërtërirë, tani është koha ta tregojmë atë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Carnegie Europe/ konica.al
