Në Berlinin qendror, një tabelë gjigante tregon një palë duar, në formën e një diamanti, para një busti femëror të veshur me një xhaketë jeshile. “Tschüss Mutti”, thuhet në tabelw. “Mirupafshim, mirupafshim, mami.”
Edhe pa fytyrë, gjermanët e dinë se kush po përshkruhet. Diamanti, xhaketa shumëngjyrëshe dhe fjala “Mutti” janë ikonë, ashtu si vetë Angela Merkel.
Pas 16 vitesh, Gjermania po i thotë “Tschüss” kancelares së saj të vjetër.
Në të gjithë vendin, largimi i zonjës Merkel ka nostalgji, të ngjyrosur me një pikë ironi. Megjithatë ka edhe lodhje, acarim, një shqetësim për të filluar nga e para.
Ashtu si me shumicën e lamtumirave, ndjenjat janë të përziera.
Cilësitë që siguruan suksesin e saj – kujdesi dhe qëndrueshmëria e saj, qëndrueshmëria dhe zelli i saj – tani janë, në fund të mandatit të saj, duke bërë që disa ta konsiderojnë largimin e saj lehtësim.
Gjermania, është gati të vazhdojë përpara.
Me gjithë qetësinë e saj, koha e Merkel nuk ka qenë pa trazira. Ajo e drejtoi Gjermaninë përmes një sërë krizash – kriza financiar në vitin 2008, kriza e euros që pasoi, kriza e migrimit të vitit 2015 dhe, natyrisht, pandemia.
Ajo ndërmjetësoi një armëpushim, megjithëse të brishtë, midis Rusisë dhe Ukrainës, ndihmoi në negocimin e Brexit dhe pa Donald Trump të vinte e të ikte.
Çdo ngjarje kishte potencialin për të sunduar botën. Pjesërisht falë Merkel, asnjë nuk e bëri.
Roli i saj ë këto kriza vazhdon të debatohet. Shumë përparimtarë pohojnë se politikat e saj të kursimit kanë bërë më shumë dëm sesa mirë dhe shumë konservatorë besojnë se ajo duhet të kishte mbyllur kufijtë e Gjermanisë për emigrantët në vitin 2015.
Megjithatë, vendimi i përgjithshëm, megjithatë, nuk ka gjasa të ndryshojë.
Nën presionin e madh, Merkel ishte një konservatore në kuptimin më të mirë, duke ruajtur prosperitetin, kohezionin dhe qëllimin e vendit.
Arritja e saj e madhe nuk ishte ajo që ajo ndërtoi, por ajo që ajo arriti të mbajë.
Megjithatë, ruajtja mund të kthehet shpejt në ngecje. Shumë nga politikat e zonjës Merkel që kishin një efekt stabilizues fillimisht bartnin kosto të fshehura afatgjata.
Për gati dy dekada, zonja Merkel luajti një rol të madh në drejtimin e bashkimit përmes një sërë sfidash.
Në vitin 2016, për shembull, kancelari kryesoi një marrëveshje me Turqinë për të marrë refugjatë. Ky veprim i dha fund krizës së migrimit njëvjeçar, në të cilën më shumë se një milion emigrantë kërkuan azil në Evropë. Por nuk është një zgjidhje e qëndrueshme, as për Turqinë – ku vështirësitë ekonomike dhe numri në rritje i refugjatëve kërcënojnë të destabilizojnë vendin – as për Evropën.
Emigrantët, veçanërisht pas tërheqjes së Shteteve të Bashkuara nga Afganistani dhe marrjes së vendit nga talebanët, do të vazhdojnë të kërkojnë strehim në kontinent. Duhet gjetur një zgjidhje e zbatueshme, e vëmendshme ndaj nevojave të emigrantëve dhe qytetarëve.
Edhe në fusha të tjera, qasja e zonjës Merkel dështoi.
Qasja e saj ndaj Rusisë, jo më pak mbi tubacionin e diskutueshëm të gazit Nord Stream 2, duket gjithnjë e më e pa qëndrueshme pasi Presidenti Vladimir Putin konsolidon pamëshirshëm regjimin e tij.
Në shtëpi, një model i ngjashëm mbizotëronte.
Më pas ndryshimet klimatike. Duke u përpjekur për të mbrojtur industritë kryesore dhe nga frika për të imponuar shumë ndryshime tek votuesit, Merkel u përmbajt nga çdo plan i gjerë për të ulur emetimet deri në fund të mandatit të saj.
Kancelarja gjithashtu ngeci në rrugët e saj. Ajo e pa veten si shërbëtore të vendit të saj. Por në këmbim kërkoi, madje – besim të verbër.
Fraza e saj e famshme gjatë krizës së migrimit – “Ne mund ta bëjmë këtë” – ishte për disa një dozë e mirëpritur optimizmi. Por për të tjerët, jo më pak në partinë e saj, ishte një dekret, një diktat mbretëror nga lart duke heshtur opozitën dhe debatin.
Në këtë sfond, perspektiva e ndryshimit – pavarësisht se sa të njohur janë kandidatët – është bërë më tërheqëse.
Vetëm disa vjet më parë, Merkel u shpall si “udhëheqësja e botës së lirë”.
Kundër kaosit dhe përçarjes së Trump, stili i saj i matur dhe i matur u vlerësua gjerësisht. Tani, në një kthesë të historisë, kërkohen cilësi të ndryshme. Jam shumë i sigurt se do të ketë shumë momente në të ardhmen jo shumë të largët kur gjermanët do të kujtojnë me dhimbje Angela Merkel. E megjithatë: është koha. Tschüss Mutti.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Time/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Trashëgimia e Angela Merkelit në Ballkan”
