Presidenti rus, Vladimir Putin paralajmëroi Perëndimin sot se Rusia ishte teknikisht gati për luftë bërthamore dhe se nëse Shtetet e Bashkuara dërgojnë trupa në Ukrainë, do të konsiderohej një përshkallëzim i rëndësishëm i luftës.
Këtu janë faktet kryesore për arsenalin bërthamor të Rusisë:
Superfuqia bërthamore
Rusia, e cila trashëgoi armët bërthamore të Bashkimit Sovjetik, ka rezervën më të madhe në botë të arsenaleve bërthamore. Putin kontrollon rreth 5580 armë bërthamore, sipas Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë. Nga ata rreth 1,200 janë të vjetra, por kryesisht të paprekura dhe rreth 4,380 janë grumbulluar për t’u përdorur nga lëshuesit strategjikë me rreze të gjatë dhe forcat bërthamore taktike me rreze më të shkurtër veprimi. Nga armët e grumbulluara, 1710 armë strategjike janë vendosur: rreth 870 në raketa balistike me bazë tokësore, rreth 640 në raketa balistike të lëshuara nga nëndetëse dhe ndoshta 200 në baza bombarduese të rënda, tha FAS. Numra të tillë tregojnë se Moska mund të shkatërrojë botën shumë herë. Gjatë Luftës së Ftohtë, Bashkimi Sovjetik kishte një rreth 40,000 armë bërthamore, ndërsa kulmi i SHBA ishte rreth 30,000.
Në çfarë rrethana do të përdoren?
Doktrina bërthamore e publikuar e Rusisë në vitin 2020 përcakton kushtet në të cilat një president rus do të konsideronte përdorimin e një arme bërthamore, gjerësisht si përgjigje ndaj një sulmi që përdor armë bërthamore ose armë të tjera të shkatërrimit në masë, ose ndaj përdorimit të armëve konvencionale kundër Rusisë “kur vetë ekzistenca e shtetit vihet në rrezik”. Shtetet e Bashkuara thanë në Rishikimin e tyre të Qëndrimit Bërthamor 2022 se Rusia dhe Kina po zgjeronin dhe modernizonin forcat e tyre bërthamore dhe se Uashingtoni do të ndiqte një qasje të bazuar në kontrollin e armëve për të shmangur garat e kushtueshme të armëve.
“Ndërsa deklaratat bërthamore të Rusisë dhe retorika kërcënuese janë një shqetësim i madh, arsenali dhe operacionet bërthamore të Rusisë kanë ndryshuar pak që nga vlerësimet tona të vitit 2023 përtej modernizimit në vazhdim”, tha FAS në analizën e të vitit 2024 të forcave ruse.
“Megjithatë, në të ardhmen, numri i armëve të caktuara për forcat strategjike ruse mund të rritet”, tha FAS.
Duke testuar
Putin ka thënë se Rusia do të konsideronte testimin e një arme bërthamore nëse Shtetet e Bashkuara do ta bënin këtë. Vitin e kaluar, ai nënshkroi një ligj që tërhiqte ratifikimin nga Rusia të Traktatit të Ndalimit Gjithëpërfshirës të Testeve Bërthamore (CTBT). Rusia post-sovjetike nuk ka kryer një provë bërthamore. Që nga shembja e Bashkimit Sovjetik në 1991, vetëm disa vende kanë testuar armë bërthamore, sipas Shoqatës së Kontrollit të Armëve: Shtetet e Bashkuara testuan për herë të fundit në 1992, Kina dhe Franca në 1996, India dhe Pakistani në 1998 dhe Koreja e Veriut në 2017. Bashkimi Sovjetik testoi për herë të fundit në vitin 1990. Traktati Gjithëpërfshirës i Ndalimit të Testeve Bërthamore, u nënshkrua nga Rusia në 1996 dhe u ratifikua në vitin 2000. Shtetet e Bashkuara e nënshkruan traktatin në vitin 1996 por ende nuk e kanë ratifikuar atë.
Kush urdhëron përdorimin dhe ku ndodhen armët bërthamore?
Presidenti rus është vendimmarrësi përfundimtar për përdorimin e armëve bërthamore ruse. E ashtuquajtura çantë bërthamore, ose “Cheget” (e quajtur sipas malit Cheget në malet e Kaukazit), është me presidentin gjatë gjithë kohës. Të tilla çantë mendohet se kanë edhe ministri rus i mbrojtjes, aktualisht Sergei Shoigu, dhe shefi i shtabit të përgjithshëm, aktualisht Valery Gerasimov. Në thelb, çantë është një mjet komunikimi që lidh presidentin me forcat e tij ushtarake dhe prej andej me forcat e raketave përmes rrjetit elektronik të komandës dhe kontrollit “Kazbek”. Kazbek mbështet një sistem tjetër të njohur si “Kavkaz”.
Nëse Rusia do të mendonte se do të përballej me një sulm strategjik bërthamor, presidenti, nëpërmjet çantave, do t’i dërgonte një urdhër të drejtpërdrejtë nisjes komandës së shtabit të përgjithshëm dhe njësive komanduese rezervë që mbajnë kode bërthamore. Urdhra të tilla kalojnë me shpejtësi në sisteme të ndryshme të komunikimit në njësitë e forcave strategjike të raketave, të cilat më pas qëllojnë në Shtetet e Bashkuara dhe Evropën. Nëse konfirmohet një sulm bërthamor, Putini mund të aktivizojë të ashtuquajturën “Dora e Vdekur” ose “Perimetri”, sistemi i mundësisë së fundit: në thelb kompjuterët do të vendosnin fundin e botës. Një raketë kontrolli do të urdhëronte sulme bërthamore nga e gjithë armatura e madhe e Rusisë.
Nga Reuters
