Qeveritë evropiane po dëshmojnë aktualisht një lëvizje dukshëm pozitive të lidershipit turk drejt BE.
Në thelb, kjo ka kuptim: ekonomia e Turqisë është në gjendje ende të rëndë (dhe ende varet nga tregjet evropiane dhe rrjedhat financiare), lira ende po bie, disa sanksione janë vendosur kohët e fundit nga Shtetet e Bashkuara (dhe mund të shtohen).
Si rezultat, ministria e jashtme turke po përpiqet shumë.
Grupi i Veprimit për Reformën në BE u takua më 29 gusht dhe premtoi reforma të gjyqësorit dhe të tjera. Presidenti turk së shpejti do të shkojë në Berlin, ndërsa ministri i ekonomisë dhe financave sapo ka vizituar Parisin.
Por fjalët dhe vizitat nuk janë politika, dhe kjo sjellje e Turqisë ndaj Evropës nuk është shumë e besueshme për dy arsye.
Së pari, për vite me radhë Presidenti Erdoan e ka bazuar strategjinë e tij zgjedhore në kritikat e ashpra për Evropën.
Në vitin 2017, ai madje sulmoi krerët e BE edhe me fjalë fyese, duke përfshirë referencat ndaj “nazistëve” dhe “dhomave të gazit”. Asnjë politikan në Berlin, Paris, Hagë ose Vjenë nuk do të bindet lehtë. Sjellja shihet si pjesë e një narrative nacionaliste të hartuar me kujdes.
Së dyti, kthimi në sundimin e ligjit në Turqi është i mundshëm, por nuk do të ndodhë.
Sistemi i pushtetit të Presidentit Erdoan, kushtetuta e re, gjyqësia nën kontroll, 50,000 njerëz në burg, mungesa e lirisë së medias, politika e marrjes së pengjeve të huaja, është një rrugë pa kthim.
Për shembull, çdo lëvizje drejt pavarësisë së gjyqësorit do të duhej të ishte e rreme ose, nëse ishte e vërtetë, do të nenkuptonte zotërimin e pushtetit nga zoti Erdoan.
Qeveritë evropiane e konsiderojnë Turqinë një partner strategjik për një numër arsyesh dhe duan të mbajnë lidhje të forta me vendin, veçanërisht në fushat tregtare, ekonomike, ushtarake, kundërterroriste dhe humanitare.
Fushat për bashkëpunim që u përshkruan vetëm nga Grupi i Veprimit të Reformës së BE-së janë kryesisht në Bashkimin Doganor dhe vizat, dhe kjo është në vetvete pozitive.
Megjithatë, Turqia do të duhet të demonstrojë disa përmirësime në sistemin e saj të qeverisjes nëse dëshiron të shohë përparim në të tjera çështje.
Duket se atmosfera e marrëdhënieve BE-Turqi do të mbetet e tensionuar, për arsye të lidhura kryesisht me politikën vendase të Turqisë.
Sfida kryesore për Turqinë nuk është forma e marrëdhënieve të saj me BE, por fakti se ajo ka nevojë për tregjet, fondet dhe investimet e BE-së për të përparuar. Kjo, nga ana tjetër, kërkon sundimin e ligjit, jo sundimin e arbitraritetit.
Marc Pierini është një ish-ambasador i BE në Turqi.
