Është mister sesi Presidenti Francez Emmanuel Macron mund të jetë njëkohësisht kaq i artikuluar dhe një politikan i komplikuar.
Shembulli më i fundit është intervista e Macron me The Economist mbi atë që po mundon NATO-në dhe Bashkimin Evropian dhe se si Evropa shkoi në gjendjen e saj aktuale. Nëse Macron do të ishte thjesht një profesor universiteti ose analist i çështjeve ndërkombëtare, intervista do të ishte një lexim informues.
Për shkak se ai është presidenti i Francës, ka krijuar tashmë një incident diplomatik dhe ngjalli ankth dhe alarm tek partnerët e tij në BE në të gjithë kontinentin.
Në intervistë, Macron ofron një vlerësim lidhur me dështimin e Evropës për të matur në mënyrë të duhur dhe për t’iu përgjigjur ndryshimeve dramatike të politikës ndërkombëtare gjatë 20 viteve të fundit.
Në stilin e intervistës, aka një ngjashmëri me atë të Presidentit Barack Obama me Jeffrey Goldberg të The Atlantic në prill 2016, në të cilën Obama foli mbi tendencat që nxisin evolucionin e çështjeve globale, i quajti aleatët e SHBA në Evropë dhe Lindjen e Mesme si “kalorës të lirë”, dhe shprehu përçmimin e tij për politikën e jashtme në Uashington.
Dallimi është se intervista e Obamës u shfaq në vitin e fundit të mandatit të tij të dytë. Në të kundërt, Macron ka folur për të tilla çështje në gjysmën e mandatit të tij të parë. Dhe pavarësisht se ka ndërmarrë një seri nismash të guximshme në kohën e tij relativisht të shkurtër në detyrë, ai nuk ka patur arritje konkrete të politikës së jashtme.
Thënë kjo, është e vështirë të kundërshtosh analizën e Macron. Themeli logjik për ekzistencën e NATO-s është bërë jo-koheziv në një epokë kur Shtetet e Bashkuara, me të drejtë ose jo, nuk e konsiderojnë më mbrojtjen e Evropës si një interes thelbësor kombëtar.
Ose siç e thotë më shumë Macron, “Ajo që ne po përjetojmë tani është vdekja e trurit të NATO-s”.
Evropa me dashje e ka verbuar veten ndaj një dëmi të vetëshkaktuar nga varësia e sigurisë nga Shtetet e Bashkuara. Tani duhet të pajiset me një aftësi efektive, argumentoi Macron, në mënyrë që të përballet me mjedisin strategjik gjithnjë e më konkurrues, veçanërisht midis SHBA dhe Kinës.
Shpjegimi i Macron është se për shumë kohë, BE e ka identifikuar veten si një treg, sesa si një komunitet, me dy pasoja të mëdha.
Së pari, gabimisht besonte se ndërlidhshmëria ekonomike do ta bënte të vjetëruar fuqinë ushtarake. Dhe së dyti, ajo ka ndjekur zgjerimin e vazhdueshëm, logjikën e funksionimit të një tregu, me koston e kohezionit dhe qeverisjes së BE-së.
Në vend të kësaj, Macron thotë se BE duhet të përqëndrohet në integrimin, logjikën e funksionimit të një komuniteti, në mënyrë që të krijojë aftësitë e veta mbrojtëse, të pavarura nga çadra e sigurisë amerikane.
Asnjë nga këto nuk është diçka e re nga Macron. Që para se të merrte detyrën, ai ka kërkuar bashkëpunim për mbrojtjen dhe sigurinë, dhe më shumë integrim fiskal për të fuqizuar eurozonën për të mbrojtur monedhën e saj të përbashkët.
Përndryshe, siç kanë argumentuar ai dhe të tjerët, BE është e dënuar të jetë një spektatore në skenën botërore, më shumë sesa aktore.
Për më tepër, analiza e tij është në përputhje me një konsensus të gjatë midis elitave të politikës së jashtme franceze.
Problemi për Macron është se si të kalojmë nga analizimi i problemeve të BE-së në zbatimin e ndryshimeve të nevojshme për të ndryshuar drejtim.
Dhe këtu është e vështirë të shihet se si intervista e tij do të ndihmojë kauzën e tij. Tashmë, qeveria e Bosnjës, një anëtare jo e BE-së, ka thirrur ambasadorin francez për referencën e Macron ndaj vendit si një “bombë me kohë që është e mrekullueshme”. Dhe mund të imagjinohet vetëm dëgjimi që ai do të marrë në samitin e muajit të ardhshëm të NATO-s në Londra nga liderët e Evropës Lindore, të cilët janë në ankth për të ruajtur garancitë e sigurisë së SHBA dhe jo aq aq të vetëdijshme sa ai është rreth angazhimit të Rusisë si një partner strategjik.
Gjëja më e keqe është se vizioni i BE-së që ai paraqet është mbi të gjitha tipik francez, ku Gjermania, është në shërbim të ambicieve gjeopolitike të Francës, për të shërbyer si një kundërvënie autonome ndaj gjithçkaje që lëviz dhe formëson çështjet globale.
Kjo do të jetë e qartë për partnerët e Macron në BE. Nëse ai e kupton këtë, është histori tjetër.
Judah Grunstein është kryeredaktori i World Politics Review.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Edhe Merkel kërkon krijimin e një ushtrie evropiane
Europa më e rrëmujshme se kurrë…
“NATO po vdes”, edhe rusët mendojnë njësoj si Macron
