Gjatë viteve, liderët rusë kanë ardhur në pushtet në mënyra të ndryshme
Carët që kur lindnin; Vladimir Lenin përmes revolucionit; sekretarët e përgjithshëm të Partisë Komuniste Sovjetike duke ngjitur shkallët e partisë dhe duke pritur radhën.
Por 20 vjet më parë, Vladimir Putinit iu servir pushteti në një pjatë.
Ish-oficeri i KGB, shërbimi i sigurimit Sovjetik, u zgjodh nga Presidenti Boris Jelcin dhe rrethi i tij i brendshëm për të drejtuar Rusinë në Shekullin XXI.
Po pse Putin?
‘Zëvendësi i shkëlqyer’
Valentin Yumashev luajti një rol kryesor në ardhjen në pushtet të Vladimir Putinit, duke u bërë president i Rusisë. Ish-gazetari rrallë jep intervista, por ai pranoi të më takonte dhe t’ia tregoja historinë e tij.
Yumashev ishte një nga ndihmësit më të besueshëm të Boris Jelcin, ai u martua me vajzën e Jelcin, Tatyana. Si shefi i shtabit të Jelcin, në 1997 ai i dha Putinit punën e tij të parë në Kremlin.
“Shefi i administratës së Jelcin, Anatoly Chubais, më tha që ai njihte një njeri që do të ishte një zëvendës i mirë për mua,” kujton Yumashev.
“Ai më njohu me Vladimir Putinin dhe ne filluam të punojmë së bashku. Vura re menjëherë punën fantastike të Putin. Ai ishte i shkëlqyer në formulimin e ideve, në analizimin dhe argumentimin e çështjeve.”
A kishte ndonjë moment, e pyes, kur mendove se ky njeri mund të ishte president?
“Jelcin kishte disa kandidatë në mendje, si Boris Nemtsov, Sergei Stepashin dhe Nikolai Aksenenko. Jelcin dhe unë biseduam shumë për pasardhës të mundshëm. Në një moment diskutuam edhe për Putin.
“Jeltsin më pyeti: ‘Çfarë mendon për Putinin?’ Unë mendoj se ai është një kandidat i shkëlqyer, u përgjigja. Unë mendoj se duhet ta merrni në konsideratë. Është e qartë nga mënyra se si ai e bën punën e tij që ai është i gatshëm për detyra më të vështira “.
Sekreti i suksesit
Në gusht 1999, Boris Jelcin e emëroi Vladimir Putin kryeministër. Ishte një shenjë e qartë që Presidenti Jelcin ishte duke e përgatitur Putinin për Kremlin.
Jelcin nuk ishte përgatitur të largohej nga detyra edhe për një vit tjetër, por në dhjetor 1999 ai mori vendimin e befasishëm për tu larguar herët.
“Tri ditë para Vitit të Ri, Jelcin e thirri Putinin në rezidencën tij. Ai më kërkoi mua që të isha i pranishëm dhe shefi i tij i ri i stafit, Aleksandër Voloshin. Ai i tha Putinit se do të jepte dorëheqjen në 31 dhjetor.
“Vetëm një grup i vogël njerëzish e dinin: unë, Voloshin, Putin dhe vajza e Jelcin, Tatyana. Jelcin nuk i tha as gruas së tij.”
Yumashevit iu besua të shkruante fjalimin e dorëheqjes së Jelcinit.
“Ishte një fjalim i vështirë për tu shkruar. Ishte e qartë se teksti do të mbetek në histori. Mesazhi ishte i rëndësishëm. Kjo është arsyeja pse unë shkrova rreshtin e famshëm” Më fal “.
“Rusët kishin pësuar tronditje dhe stres gjatë viteve 1990. Jeltsin duhej të fliste për këtë.”
Në prag të Vitit të Ri 1999, Boris Jelcin u shfaq në televizion në Kremlin.
“Ishte tronditëse për të gjithë të pranishmit. Përveç meje, që kisha shkruar fjalimin. Njerëzit shpërthyen në lot. Ishte një moment emocionues”.
“Por ishte e rëndësishme që lajmi të mos përhapej. Ishin ende katër orë para njoftimit zyrtar. Kështu, të gjithë njerëzit në dhomë u kyçën. Ata nuk u lejuan të largoheshin. Mora kasetën dhe e çova tek stacioni televiziv. Fjalimi u transmetua në mesditë”.
Vladimir Putin u bë president. Tre muaj më vonë, ai fitoi zgjedhjet.
Anëtar i ‘Familjes’?
Valentin Yumashev shpesh përmendet si një anëtar i “Familjes”: Rrethi i brendshëm i Boris Jelcin kishte ushtruar ndikim mbi të deri në fund të viteve 1990.
Yumashev nuk e quan “Familjen” si “një mit, një shpikje”.
Por nuk ka dyshim se gjatë viteve 1990, me Presidentin Jeltsin që nuk ishte fare mire me shëndet, udhëheqësi i Kremlin kishte besim një rreth gjithnjë e më të ngushtë të të afërmve, miqve dhe figurave të biznesit.
“Shoqëria e Putinit është kështu,” shpjegon analisti politik Valery Solovei.
“Ekzistojnë dy kategori të njerëzve ku Putini mbështetet: miqtë e fëmijërisë, si vëllezërit Rotenberg dhe ata që shërbyen në KGB-në Sovjetik”.
“Por ai nuk e mbivlerëson besnikërinë e tyre. Jelcin besonte anëtarët e familjes së tij. Putini nuk i beson askujt.”
“Pa keqardhje, rusët i besojnë Putinit”
Putin ka mbetur në pushtet, si president ose kryeministër, për 20 vjet. Ai ka ndërtuar një sistem fuqie që sillet rreth tij. Nën udhëheqjen e tij, Rusia është bërë një shtet gjithnjë e më autoritar, me më pak të drejta dhe liri demokratike.
“Jelcin besonte se ai kishte një mision, dhe kështu bën edhe Putini,” thotë Solovei. “Jelcin e shihte veten si Moisiu: ai donte ta nxirrte vendin e tij nga skllavëria komuniste”.
“Misioni i Putinit është të kthehet në të kaluarën. Ai dëshiron të hakmerret për atë që ai e quan ‘katastrofa më e madhe gjeopolitike e Shekullit 20″, rënia e BRSS”.
Vladimir Putin i sotëm mezi mund të njihet nga figura liberale që Yumashev kujton. Pra, a i vjen keq ish-shefit të Putinit që i dha atij një vend pune?
“Nuk më vjen keq”, më thotë Yumashev, duke shtuar: “Është e qartë që rusët ende i besojnë Putinit”.
Sidoqoftë, Yumashev mendon se dorëheqja e Boris Jelcin duhet të shërbejë si një mësim për të gjithë presidentët rusë, mësimi është “ka shumë rëndësi të tërhiqeni dhe t’i hapni rrugë të rinjve. Për Jelcin kjo ishte tepër e rëndësishme”.
Përkthyer dhe përshtatur nga BBC/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Putini dikur dhe Putini sot…
