Ballkani në tërësi, dhe Serbia në veçanti po kthehen shpejt në një skenë konfrontimi midis lojtarëve kryesorë globalë, me Kinën veçanërisht aktive vitet e fundit.
Presidenti serb Aleksander Vuçiq ka thënë në një intervistë për revistën “Foreign Policy” se bashkëpunimi i vendit të tij me Pekinin e ka shqetësuar më shumë Perëndimin sesa kontaktet midis Moskës dhe Beogradit.
Bashkimi Evropian, tha ai, ka gjithnjë e më shumë pyetje në lidhje me investimet kineze në Serbi. Presidenti vuri në dukje se edhe SHBA nuk shqetësohen aq shumë. Në të njëjtën kohë, Aleksander Vuçiq theksoi se ai ishte krenar që Serbia ishte pjesë e projektit kinez “Rruga e re e mëndafshtë”, dhe e përshkroi Kinën si partnerin kryesor të të gjitha kohërave të Serbisë.
Ka disa arsye pse bëhen vlerësime të tilla.
Për më tepër, iniciativa nuk është model tradicional i bashkëpunimit rajonal, me fjalë të tjera, nuk parashikon krijimin e sindikatave dhe organeve me fuqi mbikombëtare.
Fakti që Banka Aziatike e Investimeve në Infrastrukturë është një nga pjesëmarrësit kryesorë financiarë në iniciativë është dëshmi e rëndësisë që i kushtohet këtij projekti nga partia dhe udhëheqësit e Kinës.
Gazeta Amerikane The New York Times shkruan se pjesëmarrja e kësaj banke “konfirmon” se “Kina, e cila posedon pasuri dhe burime të mëdha, tani po konkurron me Shtetet e Bashkuara në tryezën globale ekonomike”.
Në këtë drejtim, duhet të theksohet se forcimi i pozitave në Ballkan dhe në Evropë në tërësi është një nga mjetet kryesore të Kinës për t’u përballur me Shtetet e Bashkuara në vazhdim.
Paradoksi i situatës për sa i përket interesave të BE-së ishte më i dukshëm kur Kina u bë partneri i dytë tregtar i BE-së, vetëm pak pas Shteteve të Bashkuara. Sipas rezultateve të vitit 2013, xhiroja e tregtisë së jashtme midis BE-së dhe SHBA arriti në 484 miliardë euro (14.2% të totalit), me Kinën, 428 miliardë euro (12.5%).
Nuk është për t’u habitur, një numër i vendeve anëtare të BE-së kanë vendosur të bashkëpunojnë me Kinën, veçanërisht pasi Pekini është i gatshëm të bëjë të njëjtën gjë. Palët në fjalë janë qartë të pakënaqura me nivelin e tanishëm të bashkëpunimit tregtar, megjithëse Kina përbën një pjesë të konsiderueshme të tregtisë së jashtme midis vendeve të rajonit. Kështu, vitet e fundit, Kina është në vendin e 4-të në importet çeke, pas Sllovakisë dhe përpara Rusisë. Në strukturën e importeve hungareze, Kina vjen e treta (pas Rusisë). Ndër furnizuesit e produkteve në tregun polak, Kina zë vendin e katërt.
Një planifikim i ngjashëm vërehet në strukturën e qarkullimit të tregtisë së jashtme të Serbisë. Sipas agjencisë kombëtare të statistikave, në vitin 2013, Kina u rendit e katërta në strukturën e importeve serbe, e dyta për Italinë, Gjermaninë dhe Rusinë.
Në vitin 2014, ishte Beogradi ai që priti një samit ekonomik të vendeve të Evropës Qendrore dhe Juglindore dhe Kinës. Delegacioni kinez, i udhëhequr nga Kryeministri i Këshillit Shtetëror të Republikës Popullore të Kinës Li Keqiang, theksoi interesin e Pekinit për “bashkëpunim dinamik” me shtetet e Evropës Qendrore.
Ndër dokumentet e nënshkruara në Beograd, ishte një marrëveshje për ndërtimin e një Beograd-Budapest. Hekurudha, që do të ndërtohej me ndihmën financiare të Kinës, ishte krijuar për t’u bërë një element kryesor i rrugës ndërkufitare tregtare e cila do të sigurojë më shumë depërtim ekonomik të Kinës në Bashkimin Evropian.
Njëkohësisht, pala kineze nënshkroi një marrëveshje paraprake me Bosnjën dhe Hercegovinën me qëllim financimin e ndërtimit të një pjese prej 62 kilometrash të autostradës në territorin e Bosnjës.
Vitet e fundit, Hungaria dhe Serbia janë bërë përfituesit kryesorë të investimeve kineze në Evropën Qendrore dhe Lindore. Investimet kineze në ekonominë e tyre vlerësohen në disa miliardë euro. Të tjerat në listë janë Polonia dhe Rumania.
“Perëndimi është në rrezik, është i ndarë dhe në të njëjtën kohë përballet me një sfidë nga Kina. Evropa, përfshirë Britaninë e Madhe, ka qenë prej kohësh në një lloj konflikti me SHBA-në dhe Kinën,” thekson Der Freitag gjerman në këtë drejtim.
Një situatë e tillë zgjeron potencialin e Serbisë dhe vendeve të tjera të Ballkanit, ndërsa ata ndjekin prioritetet e tyre të politikës së jashtme.
Nga ana tjetër, ajo kërkon më shumë përpjekje nga lojtarët kryesorë globalë, përfshirë Rusinë, në drejtim të sigurimit të interesave të tyre politike, tregtare, ekonomike dhe ushtarake në rajon.
Përkthyer dhe përshtatur nga International Affairs…
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Perëndimi po fut Ballkanin në duart e Rusisë, Kinës dhe Turqisë”
“BE, mos lejojë Rusinë dhe Kinën të marrin Ballkanin”
