Vendimet e Eurogrupit të marra më 9 prill ishin një reagim i domosdoshëm dhe i vonuar kolektiv i BE-së, si dhe një kompromis i mirëpritur, por i metë dhe jo i plotë. Nëse liderët evropianë duhet të shpëtojnë ekonominë e BE-së kur të takohen në 23 Prill, ata duhet të mendojnë “pak më gjerë”, shkruajnë Carlos Closa, George Papaconstantinou dhe Miguel Poiares Maduro.
Autorët janë profesorë në Institutin Universitar Evropian.
Vendimet e Eurogroup kanë të bëjnë me financimin e menaxhimit të krizës dhe përgjigjen, jo financimin e rimëkëmbjes. Ndërsa Eurogroup ra dakord të punonte për krijimin e një fondi të rimëkëmbjes, detajet ende mungojnë dhe Eurobonot duket se janë të përjashtuara.
Në këtë fazë, është thelbësore të përcaktohet se çfarë duhet të bëhet më shumë, burimet e nevojshme për ta bërë atë dhe çfarë e justifikon BE-në duke e bërë atë. Ne argumentojmë që Këshilli Evropian duhet të marrë në konsideratë burime të reja për të kapërcyer ngërçin aktual.
Para së gjithash, problemi që vendet e BE po përballen për shkak të pandemisë COVID-19 është e pashembullt. Për të zbutur ndikimin e krizës, vendet e BE kanë shpenzuar 3% të PBB-së së BE-së. Ndërkohë, PBB-ja pritet të bjerë shumë.
Për disa vende të BE-së me shumë borxh, kjo përkthehet në nivele të paqëndrueshme të borxhit, dhe në këtë mënyrë vë në rrezik monedhën e përbashkët.
Në këtë kontekst, sa qeveri të Eurozonës do të zgjedhin të përdorin Mekanizmin e Stabilitetit, me kushtëzimin dhe stigmën e tyre?
Së dyti, kërkohet veprim i guximshëm si çështje solidariteti dhe drejtësie.
Parimi i solidaritetit siç përcaktohet në Traktat vlen veçanërisht mirë në një situatë të një tronditje ekzogjene dhe simetrike.
Në të njëjtën kohë, kriza ka efekte të mëdha asimetrike duke pasur parasysh cenueshmëri të ndryshme në vende.
Kriza ka një ndikim veçanërisht negativ në sektorët ekonomikë që varen nga lëvizja e lirë, dhe është e justifikuar të ndërhyhet për ta mbrojtur dhe korrigjuar atë.
Por nëse kjo mbështetje u lihet vetëm vendeve anëtare, kjo do të rezultojë në prishje të konkurrencës. Mbështetja e shteteve anëtare ndaj kompanive të tyre do të ndryshojë shumë, thjesht si pasojë e aftësisë së tyre të ndryshme financiare dhe buxhetore.
Nëse dikush shikon përmes kësaj lente solidariteti dhe drejtësie në nivelet e paqëndrueshme të borxhit me të cilat përballen vendet e BE-së, si dhe me rreziqet për tregun e brendshëm, zgjidhja është e qartë për tu parë.
Udhëheqësit evropianë duhet të synojnë një lloj të mbështetjes fiskale të centralizuar për çdo vend që e kërkon atë.
Kjo na çon te instrumentet që mund të përdoren. Obligacionet e lëshuara nga vetë BE-ja janë ligjërisht të mundshme. Në fakt, Komisioni e ka propozuar këtë si instrumentin për të financuar SURE, programin e përkohshëm të ndihmës.
Duke pasur parasysh kufizimet e tanishme të buxhetit të BE-së, duhet që, sidoqoftë, të kërkojë një garanci të pjesshme nga shtetet që këto bono të lëshohen.
Por ekziston një alternative. Udhëheqësit evropianë mund të përdorin këtë mundësi për të rënë dakord mbi burimet e reja të BE-së, nëse është e nevojshme.
Aktualisht, ekzistojnë dy burime të dukshme. E para është një taksë mbi dixhitalin, një nga sektorët e paktë që përfiton nga kriza.
E dyta është një taksë e emetimeve të karbonit..
Kjo do të ishte shumë në përputhje me Marrëveshjen e Gjelbër. Këto burime të reja mund të jenë të nevojshme për të financuar Fondin e Rimëkëmbjes.
Ky propozim është edhe ambicioz, edhe i realizueshëm.
Me një buxhet më të fortë të BE-së, fondi i rimëkëmbjes mund të financohet pa kontribute të rritura buxhetore kombëtare. Dhe i bën të gjitha këto ndërsa promovon tre çështjet thelbësore në axhendën e BE-së përtej COVID-19: rregullimin e ekonomisë dixhitale, promovimin e Marrëveshjes së Gjelbër dhe mbrojtjen e sundimit të ligjit.
Përkthyer dhe përshtatur nga EurActiv/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Evropa ka nevojë për një Plan Marshall”
“BE-ja nuk po bën garë me ndihmat për Ballkanin”
‘Duhet solidaritet i madh në BE, qeveritë të ulin tonet’
