Udhëheqja, paftësia për t’i ndihmuar njerëzit të krijojnë qëllimet e tyre, është absolutisht shumë e nevojshme gjatë një krize.
Kryeministri britanik Winston Churchill e tregoi këtë në vitin 1940, ashtu siç bëri Nelson Mandela në Afrikën e Jugut.
Sipas këtyre standardeve historike, udhëheqësit e dy ekonomive më të mëdha në botë kanë dështuar. Presidenti amerikan Donald Trump dhe homologu i tij kinez, Xi Jinping, të dy fillimisht reaguan ndaj shpërthimit të koronavirusit jo duke informuar dhe edukuar publikun e tyre, por duke mohuar problemin. Për shkak të dështimeve të tyre, bota mund të ketë humbur mundësinë për t’iu përgjigjur krizës me një “moment Sputnik” ose një “Plan Marshall”.
Teoricienët e lidershipit bëjnë dallimin midis udhëheqësve “transformues” dhe “transaksional”. Këto të fundit përpiqen të lidhin situatat me biznesin si zakonisht, ndërsa të parët përpiqen të ndryshojnë situatat në të cilat gjenden.
Sigurisht, drejtuesit transformues jo gjithmonë kanë sukses. Ish-Presidenti amerikan George W. Bush u përpoq të rimerrte Lindjen e Mesme duke pushtuar Irakun, me pasoja katastrofike. Në të kundërt, babai i tij, ish Presidenti George H.W. Bush, kishte një stil më transakcional; por ai gjithashtu kishte aftësi për të menaxhuar situatën, ku bota e gjeti veten pas rënies së komunizmit në Evropë. Lufta e Ftohtë përfundoi, Gjermania u ribashkua dhe nuk pati asnjë të shtënë.
Sido që të jetë stili i tyre, udhëheqësit mund të ushtrojnë ndikim të fortë në identitetin e grupit, forca që kthen “unë” dhe “ju” në “ne”.
Drejtuesit dembelë kanë tendencë të forcojnë status quo-në, duke mobilizuar mbështetjen për veten e tyre, siç ka bërë Trump.
Por udhëheqësit efektivë transformues mund të kenë një ndikim në karakterin moral të një shoqërie.
Pas Luftës së Dytë Botërore, në të cilën Gjermania kishte pushtuar Francën për herë të tretë në 70 vjet, diplomati francez Jean Monnet arriti në përfundimin se hakmarrja do të sillte vetëm tragjedi. Për ta ndryshuar situatën, ai hartoi një plan për prodhimin e përbashkët evropian të qymyrit dhe çelikut, një aranzhim që përfundimisht do të evoluonte në Bashkimin Evropian.
Kërcënimet globale si COVID-19 dhe ndryshimi i klimës, megjithatë, nuk diskriminojnë sipas kombësisë. Në një botë të globalizuar, shumica e njerëzve i përkasin një numri komunitetesh të imagjinuara të mbivendosura, lokale, rajonale, kombëtare, etnike, fetare, profesionale.
Fillimi i pandemisë COVID-19 përfaqësoi një mundësi për udhëheqje transformuese. Trump dhe Xi të dy e shkatërruan atë mundësi. Të dy nuk arritën të kuptojnë se ushtrimi i pushtetit mund të ishte bërë një lojë me shuma pozitive.
Për shumë çështje transnacionale, fuqizimi i të tjerëve mund të ndihmojë një vend si Shtetet e Bashkuara të përmbushë qëllimet e veta. Nëse Kina mund të forcojë sistemin e saj shëndetësor publik, amerikanët dhe të gjithë të tjerët do të përfitojnë. Në një botë të globalizuar, rrjetet janë një burim kryesor i energjisë.
Dhe në një botë gjithnjë e më komplekse, shtetet më të lidhura, ato më të afta për të tërhequr partnerë, janë më të fuqishmet.
Siç argumentoi kohët e fundit Henry Kissinger, liderët e sotëm duhet të zgjedhin një rrugë bashkëpunimi që do të çojë drejt një rezistence të përmirësuar ndërkombëtare. Në vend që të përdorë propagandën konkurruese, Trump mund të kërkojë një samit urgjent të G20 ose një takim të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.
Trump gjithashtu mund të tregojë se valët e reja të COVID-19 do të godasin veçanërisht vendet e varfëra. Vlen të kujtohet se vala e dytë e pandemisë së gripit të vitit 1918 vrau më shumë njerëz sesa e para.
Nëse një Churchill Amerikan ose Mandela do të edukonin publikun në këtë mënyrë, pandemia mund të hapte një shteg për një politikë më të mirë botërore. Sidoqoftë, për fat të keq, ne mund të kemi humbur momentin për udhëheqje transformuese, dhe virusi thjesht mund të përshpejtojë kushtet para-ekzistuese në botë të nacionalizmit populist dhe abuzimet autoritare të teknologjisë.
Dështimet e lidershipit janë gjithmonë për të ardhur keq, për më tepër përballë një krize.
Joseph S. Nye, Jr. është profesor në Universitetin e Harvardit dhe autori i disa librave.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
E gjithë bota mendon për virusin, ata mendojnë për karriget!
“Romancën” Trump-Xi nuk e shkatërroi as koronavirusi…
