Nagorno-Karabak, është një rajon malor me vetëm 150,000 njerëz në Kaukazin e Jugut, ku jo një, por konflikte të shumta po zhvillohen.
Më shumë se njëqind njerëz, përfshirë civilë, janë vrarë atje që nga fillimi i luftimeve në fundjavë.
Por konflikti ka përfshirë politikanët dhe njerëzit mijëra milje larg.
Konflikti i parë është mosmarrëveshja e thellë dhe e hidhur midis Armenisë dhe Azerbajxhanit për territorin, i cili ka rrënjë shekullore. Kur Bashkimi Sovjetik u shemb, banorët kryesisht armenë shpallën pavarësinë nga Azerbajxhani, duke shkaktuar një luftë në të cilën rreth 30,000 njerëz vdiqën. Që nga armëpushimi i vitit 1994, Nagorno-Karabaku është drejtuar si një enklavë e pavarur, me mbështetjen armene, por pa njohje ndërkombëtare.
Vitet e negociatave të udhëhequra nga Rusia, Franca dhe SHBA kanë dështuar në zgjidhjen e çështjeve ose parandalimin e dhunës.
Secila palë ka fajësuar tjetrën për luftimet e fundit, më të rëndat që nga fillimi i viteve 1990.
Retorika e tyre është gjithnjë e më e ashpër. Dallimi kryesor këtë herë është se Turqia, e cila më parë nxiti zgjidhjen paqësore, ka inkurajuar Azerbajxhanin me mbështetjen e saj të plotë.
Rexhep Tajip Erdogan ka deklaruar se: “Që të ketë një zgjidhje, pushtuesit duhet të tërhiqen nga këto toka.” Armenia pretendon, megjithëse Ankaraja e mohon atë, se një turk F-16 rrëzoi një avion luftarak armen. Turqia ka një komunitet të madh Azerbajxhanas dhe kjo përplasje është në hije nga një përçarje tjetër e thellë historike: refuzimi i Turqisë për të njohur vrasjen e 1.500 armenëve nga Perandoria Osmane në 1915 si gjenocid.
Kaukazi i Jugut tani duket se është bërë një teatër i tretë në luftën për pushtet midis Rusisë dhe Turqisë.
Ndërhyrja dramatike e Ankarasë në Libi e ktheu situatën në favor të Qeverisë së Marrëveshjes Kombëtare, duke e lejuar atë të zmbrapsë Khalifa Haftar, njeriun e fortë të mbështetur nga Rusia dhe të tjerët. Por, si në Siri, tani situata ka ngecur. Luftëtarët e opozitës siriane, të cilët luajtën një rol kryesor në Libi, besohet se janë punësuar nga kontraktorët turq të sigurisë për të luftuar në Nagorno-Karabak, duke mishëruar lidhjet midis tre konflikteve.
NATO dhe BE kanë kërkuar një armëpushim; rajoni është një korridor kryesor për gazin dhe naftën.
Irani, me popullsinë e tij të madhe Azeriane, gjithashtu mban një vëzhgim të kujdesshëm të procedurave.
Putin visits Turkey on October 10 for talks with counterpart Recep Tayyip Erdogan, pushing forward ambitious joint energy projects as the two sides try to overcome a crisis in ties.
/ AFP PHOTO / OZAN KOSE
Të enjten, Vladimir Putin, Emmanuel Macron dhe Donald Trump bënë thirrje për t’i dhënë fund menjëherë luftimeve dhe bisedimeve pa parakushte.
Por SHBA janë të shpërqendruar dhe Franca ka pak fuqi. Moska më parë ka detyruar të dyja palët të ulen në tryezë dhe ka të gjitha arsyet për ta bërë atë përsëri.
Ajo ka një pakt mbrojtje me Armeninë, por i shet armë Azerbajxhanit. Ajo nuk dëshiron të shohë telashe të cilat, në planin afatgjatë, mund të destabilizojnë Kaukazin e Veriut.
Mbi të gjitha, ajo nuk e dëshiron Turqinë në oborrin e saj.
Pragmatizmi i Ankarasë dhe Moskës ka bërë që të mos shkaktohet një përzierje e ndërlikuar e interesave të ndërsjella dhe rivalitetit. Z
Por ndërsa lidhjet e tyre bëhen më komplekse, rreziku i llogaritjes së gabuar rritet gjithashtu.
Sido që të jetë, civilët paguajnë çmimin, doshta në Idlib, si dhe në Nagorno-Karabak.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Gjashtë konfliktet që mund të nisin një Luftë tjetër Botërore
Erdogan: Ky shtet është rreziku më i madh në rajon
A do t’i bëjë ky konflikt armiq Putinin e Erdoganin?
