Ngadalë, pllakat e Amerikës së Veriut dhe Evropës, largohen nga njëra-tjetra me një shpejtësi prej rreth një inç në vit. Diçka e ngjashme po ndodh në tektonikën gjeopolitike.
Një gjeneratë më parë SHBA ishte aleati i domosdoshëm i Evropës perëndimore. Sot, nën udhëheqjen e Presidentit Donald Trump, shpesh duket më shumë si “armikja” e Evropës (fjala e Trump) sesa mikja.
Kjo është arsyeja pse evropianët, gjithashtu, po presin me frymë të fryrë për zgjedhjet presidenciale të SHBA-së muajin e ardhshëm.
Nëse Trump fiton, përçarja transatlantike do të bëjë shumë zhurmë. Nëse Joe Biden fiton, tingulli më i lartë do të jetë hapja e shampanjës.
Por shumë shpejt, evropianët do të duhet të pranojnë se largimi gradual do të vazhdojë pa marrë parasysh se kush është në Shtëpinë e Bardhë.
Marrëdhëniet transatlantike filluan të përkeqësoheshin shumë më parë se në administratën e Trump.
Ishte Obama, me Biden si nënkryetar, i cili njoftoi “strumbullarin” strategjik të Amerikës në Azi, duke i dhënë një emër një ndryshimi laik të orientimit nga Atlantiku në Paqësor. Dhe presidentët e mëparshëm të SHBA tashmë ankoheshin, megjithëse me edukatë, se evropianët, dhe mbi të gjitha gjermanët, po shpenzonin shumë pak në ushtritë e tyre për të qenë aleatë të besueshëm të NATO-s.
Trump thjesht i vuri në dukje këto mosmarrëveshje. Si asnjë president i SHBA që nga Lufta e Dytë Botërore, ai tregon përçmim për udhëheqësit evropianë siç është Kancelarja gjermane Angela Merkel, dhe të preferuarit e tij janë autokratët si Presidenti rus Vladimir Putin. Trump nuk e sheh “Perëndimin” si një bashkësi të vlerave liberale dhe mbrojtjes kolektive, e cila është arsyeja pse duket se po shpërbëhet.
Në luftërat e tij tregtare, Trump e shënjestroi Bashkimin Evropian pas Kinës, duke vendosur tarifa “të sigurisë kombëtare” mbi çelikun dhe aluminin evropian, dhe më shumë.
Në mbrojtje, ai madje hodhi dyshime mbi angazhimin e tij ndaj NATO-s. Sipas John Bolton, një ish-Këshilltar i Sigurisë Kombëtare, presidenti mund të largohet nga aleanca në një mandat të dytë, ashtu si ai ka dalë nga Marrëveshja e Parisit për ndryshimin e klimës, Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe forume të tjera shumëpalëshe.
Tani, dy në tre evropianë kanë mendojnë negativisht për SHBA-në dhe gjermanët janë të ndarë në mënyrë të barabartë nëse duan marrëdhënie më të ngushta me amerikanët apo kinezët. Votuesit e rinj preferojnë Kinën.
Atëherë cili është Plani B i Evropës nëse Trump fiton një mandat të dytë?
“Përgjigja ndaj Amerikës së Parë është Evropa e Bashkuar”, siç ka thënë Heiko Maas, ministri i jashtëm i Gjermanisë. Presidenti francez Emmanuel Macron pëlqen të flasë për “sovranitetin evropian”. Por askush nuk e di se çfarë do të thotë kjo.
Një “ushtri evropiane” mbetet një ëndërr. Është mjaft e vështirë për të bërë që ministrat e jashtëm të BE-së të flasin me një zë për sanksionet.
Maas e ka gabim kur thotë që një tjetër fitore e Trump do të bashkonte BE-në. Në vend të kësaj, ka më shumë të ngjarë ta ndajë edhe më tej.
Disa nga anëtarët e saj, veçanërisht ata në kufi me Rusinë, do të ishin të lumtur të bënin marrëveshje bilaterale me Trump. Qeveria nacionaliste në Varshavë, në veçanti, duket se preferon lidhjet me Shtëpinë e Bardhë sesa bisedimet me Brukselin, Berlinin ose Parisin.
Biden, përkundrazi, është një mbështetës i aprovuar i aleancave të Amerikës. Ai do të siguronte NATO-në dhe do të bashkohej përsëri me Marrëveshjen e Parisit dhe OBSH. Dhe ai ka të ngjarë të punojë me “E3” (Gjermania, Franca dhe Britania e Madhe) për të ri-angazhuar Iranin për një version të azhurnuar të marrëveshjes bërthamore të braktisur nga Trump.
Ai do t’i trajtojë Evropianët si partnerë përsëri.
Vetëm deri në një pikë, megjithatë. Biden mund të mos tërheqë trupat amerikane nga Gjermania, siç po planifikon Trump. Por ai nuk do të investojë as në mbrojtjen transatlantike.
Ndërkohë, tensionet ekzistuese nuk do të zhdukeshin.
Ashtu si paraardhësi i tij, Biden do të përpiqej të ndalonte ndërtimin e një tubacioni gazi nga Rusia në Gjermani. Ai do të vazhdonte të mbështetej te Gjermanët dhe të tjerët për të rritur shpenzimet ushtarake. Ai gjithashtu do të insistonte që ata në të vërtetë të përdorin ushtritë e tyre në misione ku SHBA nuk i sheh më interesat e veta në rrezik, në Mesdheun lindor, mbase, apo Afrikën.
Mbi të gjitha, çdo president do të presë që aleatët e Amerikës të qëndrojnë me SHBA kundër Kinës.
Pra, sa më shumë që BE ndjek nocionin e saj të paqartë të “sovranitetit Evropian”, aq më pak e vlefshme bëhet për Amerikën.
Një Evropë në distancë të barabartë midis Lindjes dhe Perëndimit është me pak interes për SHBA, dhe kjo nga ana tjetër nuk e lë BE-në as sovrane dhe as të sigurt. Evropianët duhet të kujtojnë tektonikën themelore kur të hapin shampanjën në nëntor.
Andreas Kluth është kolumnist për Bloomberg Opinion. Ai ishte më parë kryeredaktor i Handelsblatt Global dhe një shkrimtar për Economist. Ai është autori i “Hanibal dhe Unë”.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Ky është fillimi i fundit të Donald Trump!”
“Ëndrra juaj amerikane do të vdesë”, deklarata e fortë e Trump
