Pothuajse tre dekada pasi i ndjeri Samuel Huntington hipotetizoi një “përplasje të civilizimeve” të ardhshme, ka nga ata që, për qëllimet e tyre cinike, do ta bënin realitet këtë. Midis tyre është Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan.
Këtë muaj, ai ka zgjedhur edhe një herë një luftë me Evropën, dhe veçanërisht Francën. Vendi është islamofob kushtetues, pretendon ai. Presidenti Emmanuel Macron duhet të bëjë një kontroll për shëndetin mendor, ka thënë ai vazhdimisht.
Dhe myslimanët kudo duhet të bojkotojnë mallrat franceze, ka nxitur Erdogan, duke pretenduar të flasë në emër të një besimi të tërë.
Por Erdogan po e zgjedh këtë luftë, si shumë konflikte të tjera të panevojshme, vetëm për të shkëputur turqit nga dështimi i tij për të qeverisur, në mënyrë që ai të vazhdojë të paraqitet si rivendosësi i madhështisë turke.
As myslimanët dhe as evropianët e besimeve të tjera nuk duhet të bien pre e provokimit.
Për të kujtuar: Në një periferi të Parisit këtë muaj, një adoleshent i lindur në Çeçeni i preu kokën Samuel Paty, një mësues shkolle. Paty u kishte treguar studentëve të tij karikaturat e Profetit Muhamed në një mësim qytetarie mbi fjalën e lirë, i cili përfshinte një diskutim të sulmit terrorist pesë vjet më parë në revistën satirike Charlie Hebdo.
Si përgjigje, Macron ka goditur disa nga vendet ekstremiste që prodhojnë terroristë të tillë. Erdogan e përdori këtë reagim për të pretenduar se Macron, Franca dhe në mënyrë të nënkuptuar e gjithë Evropa janë armiq të Islamit.
Prerjet e kokave dhe vrasjet e tjera janë krime barbare në Francë ashtu si do të ndodhnin në Turqi ose në ndonjë vend tjetër. Ato duhet të ndiqen penalisht në përputhje me rrethanat.
Macron kishte gjithashtu të drejtë të mbronte lirinë e fjalës. Por nuk ishte detyra e tij të pohonte se Islami është “në krizë në të gjithë botën sot”.
Ka qenë një kohë kur Erdogan nuk e shihte Perëndimin si armik të Turqisë dhe madje donte të bashkohej me Bashkimin Evropian.
Por, duke u ndjerë i zhgënjyer nga Brukseli, Berlini, Parisi dhe kryeqytetet e tjera perëndimore, ai është kthyer në populist, irredentist dhe luftëtar. Ai përdori një përpjekje të dështuar grusht shteti në shtëpi si pretekstin e tij për të shfarosur liritë civile, përfshirë lirinë e fjalës për të cilën tani lufton Franca.
Për të tërhequr vëmendjen e turqve nga këto dështime, ai përpiqet të pretendojë mantelin e ish-madhështisë osmane dhe islamike. Pra, ai refuzon trashëgiminë laike të Mustafa Kemal Ataturk (“babai i turqve”). Kjo është arsyeja pse, për shembull, Erdogan e ka kthyer Shën Sofinë e Stambollit në xhami. Në vitin 1934, Ataturk e shndërroi atë në një muze. Duke e bërë përsëri xhami, Erdogan sinjalizon se ai është një sulltan i ri.
Në mendjen e tij, Erdogan dëshiron që Turqia të zëvendësojë Arabinë Saudite dhe Egjiptin si fuqinë mbrojtëse të Islamit Suni, siç ishte dikur Perandoria Osmane. Dhe ai dëshiron të projektojë pushtetin në të gjitha drejtimet, drejt Moskës si dhe drejt Perëndimit. Kjo është arsyeja pse ai po përzihet në konfliktet rreth rajonit, nga Siria në Libi dhe Mesdheun lindor, dhe tani gjithashtu në betejat midis azerbajxhanasve (etnikisht turq) dhe armenëve.
Në disa nga këto konflikte ai përballet me Francën në anën kundërshtare.
Turqia është një anëtare e NATO-s dhe ende e interesuar zyrtarisht për të aplikuar për t’u bashkuar me BE. Në realitet, Erdogan ka nevojë ta portretizojë Evropën si armike. Për shkak se ka probleme në shtëpi, ai do të shfrytëzojë çdo mundësi propagande. Rreziku është se gjatë këtij procesi ai mund të shfaqë urrejtje përtej kontrollit të tij, ose të kujtdo, duke shkaktuar potencialisht më shumë dhunë, vuajtje dhe ndoshta luftë.
Evropianët dhe turqit e çdo besimi duhet të shohin cinizmin e Erdoganit, dhe ta injorojnë atë.
Andreas Kluth ka qenë kryeredaktor i Handelsblatt Global dhe shkrimtar i The Economist. Ai është autori i “Hanibal dhe Unë”.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Macron tërheq ambasadorin nga Ankaraja pas komenteve të Erdogan
Franca “zemërohet” me Islamin pas konflikteve me Turqinë
Pse përplasen Erdogan dhe Macron?
