Për habinë e Ugur Sahin dhe Özlem Türeci, pjesa më e madhe e përshkrimit të çiftit në shtypin gjerman u përqëndrua në rrënjët e tyre turke. “Bota jonë mund të shpëtohet. Nga Mainz. Nga fëmijët e migrantëve”, ishte një titull në Bild, tabloidi më i shitur i Gjermanisë. Historia e tyre sigurisht që sfidon klishenë e pronarëve të stendave doner-kebab dhe dyqaneve të frutave dhe perimeve edhe nëse Z. Sahin dhe Znj. Türeci, përkatësisht shefi ekzekutiv dhe shefi mjekësor i BioNTech, do të kishin preferuar të lexonin për detajet e zbulimit nga firma e tyre, një vaksine mjaft efektive kundër Covid-19 në partneritet me Pfizer, një prodhues i ilaçeve amerikane.
“Ka BioNTech të tjerë”, thotë Rosemarie Kay i ifm, një think-tank në Bon. Migrantët janë shumë më të mundshëm sesa gjermani mesatar për të filluar një biznes. Sipas një sondazhi të fundit nga kfw, një bankë shtetërore e zhvillimit, një në katër nga 605,000 themeluesit e firmave vitin e kaluar kishin origjinë të huaj. Ato nuk janë të kufizuara në ushqime dhe gastronomi. Spotted, themeluar nga Nik Myftari, një refugjat nga Kosova, është një faqe në internet për takime. Novum, krijuar në 1988 nga Nader Etmenan, i cili iku nga Irani, është bërë një nga zinxhirët më të mëdhenj të hoteleve në Gjermani.
Emigrantët në Gjermani (si Z. Sahin) ose ata me të paktën një prind që ka lindur jashtë vendit (si Znj. Türeci) numërojnë 19.6 milion, që përfaqëson 24% të popullsisë. Një studim nga Fondacioni Bertelsmann, një tjetër think-tank, zbuloi se anëtarët e këtij grupi zotërojnë 773,000 biznese. Prej tyre, 469,000 janë tregtarë të vetëm. Pjesa tjetër janë punëdhënës, kryesisht në ndërtim, pakicë dhe shërbime. Numri i tyre po rritet. Për krahasim, numri i gjermanëve të tjerë që zotërojnë biznese ra me 275,000 në periudhë, në 3.2 milion.
“Gjermanët nuk dëshirojnë vetëpunësimin”, thotë Armando Garcia-Schmidt i Fondacionit Bertelsmann. Shumë të diplomuar preferojnë një karrierë të sigurt në shërbimin civil sesa peripecitë e fillimit të një biznesi. Tregu në rritje i punës i dekadës së kaluar ndihmoi të rinjtë e aftë dhe të pakualifikuar të vendosnin një punë të denjë pa u përpjekur.
Mundësitë për migrantët priren të jenë më të kufizuara. Disa vijnë nga vendet me tradita të forta sipërmarrëse dhe tentojnë të zgjedhin sipërmarrës të suksesshëm si modele. Studime të ndryshme tregojnë se diskriminimi i qartë ose i nënkuptuar e bën tregun e punës, edhe në kohë të mira, shumë më të ashpër për migrantët. Dhe shumë kanë kualifikime nga vendi i tyre i origjinës që nuk njihen në Gjermani, kështu që krijimi i një biznesi është shansi i tyre i vetëm për të fituar më shumë se paga nga një punë e ulët.
Z. Garcia-Schmidt pret që tregu i punës të bëhet më i vështirë për të gjithë pasi pandemia të jetë zbutur dhe skemat bujare të Gjermanisë të skadojnë. Covid-19 e ka bërë vitin 2020 një vit të tmerrshëm për themeluesit e të gjitha vijave. Ndërsa vendi del nga recesioni i koronavirusit, më shumë gjermanë vendas mund të zgjedhin vetëpunësimin si një alternativë ndaj papunësisë. Ata mund të mësojnë një ose dy gjëra nga fqinjët e tyre migrantë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Ballkanizimi” i Evropës
A i ka ardhur fundi punës në zyrë?
A e ka Kina në dorë Evropën?
