Lista e përplasjeve të ndërsjella midis Turqisë dhe Arabisë Saudite është e gjatë, por dy aleatët e dikurshëm të SHBA kanë arritur përgjithësisht të mbajnë armiqësinë e tyre nën kontroll. Por një lëvizje e mbështetur nga qeveria për të bojkotuar mallrat turke në Mbretëri sugjeron që kjo mund të ndryshojë.
Qeveritë e Arabisë Saudite dhe Turqisë kanë qënë në anët e kundërta të disa krizave ndërkombëtare gjatë dekadës së kaluar. Përçarja u hap për herë të parë në 2011 kur shpërtheu një protestë popullore në të gjithë botën Arabe, ‘Pranverën Arabe’. Turqia përqafoi gjerësisht protestat dhe u bë një mbështetëse e shquar e Vëllazërisë Myslimane dhe në përgjithësi, shumë prej ithtarëve të së cilës e shikuan Ankaranë si një model. Për një teokraci islamike si Arabia Saudite megjithatë, Pranvera Arabe përfaqësoi një kërcënim ekzistencial dhe Mbretëria u përgjigj duke dalë kundër përfaqësuesve të Turqisë në të gjitha frontet.
Të njëjtat tensione shfaqën edhe një herë në 2017, kur Arabia Saudite, Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreini krijuan bllokadën ndaj Katarit, një tjetër aleat shtetëror i Vëllazërisë Myslimane . Turqia, së bashku me Iranin, përfundimisht do t’i vinin në ndihmë Katarit me mbështetjen diplomatike dhe importet aq të nevojshme të mallrave thelbësore, duke zbutur efektet ekonomike të bllokadës.
Përplasja e ardhshme dhe ndoshta më vendimtare ndodhi kur gazetari arab Jamal Khashoggi u vra në konsullatën saudite në Stamboll në vitin 2018. Disa shtetas sauditë janë gjykuar në mungesë në gjykatat turke mbi vrasjen. Presidenti Erdogan gjithashtu ka bërë akuza të paqarta për operacionin që u autorizua në nivelet më të larta të qeverisë Saudite, megjithëse nuk ka ndaluar së emëruari drejtpërdrejt ndonjë anëtar të familjes mbretërore. Presidenti Erdogan nuk ka shmangur rikujtimin e vrasjes së Khashoggi, duke akuzuar vetë princin e Kurorës Princi Muhammed bin Salman.
Pastaj diçka e çuditshme ndodhi në 2019, raportet filluan të dilnin për një embargo jozyrtare kundër eksporteve turke që po zbatoheshin nga Arabia Saudite dhe aleatët e saj të Gjirit. Kjo lëvizje është e ngjashme me bojkotin që po nxitet aktualisht nga Presidenti Erdogan kundër mallrave franceze. Mediat raportojnë se ka presione prapa skenave që po ushtrohen mbi bizneset saudite për të bojkotuar çdo dhe të gjitha eksportet turke.
Megjithëse këto presione u shfaqën për herë të parë diku vitin e kaluar, kohët e fundit ato janë intensifikuar dhe po dalin në shesh. Për shembull, javën e kaluar, Princi Saudit Abdurrahman Bin Musa’ad Al-Saud bëri thirrje që bojkoti të vazhdojë derisa “Ankara të rishikojë politikat e saj mbi Mbretërinë”. Kjo vjen pasi Ajlan al-Ajlan, kreu i Dhomës së Tregtisë Saudite, bëri thirrje për bojkotin e “çdo gjëje turke” në fillim të tetorit.
Shembuj të tjerë të fundit përfshijnë katër prej supermarketeve kryesore të Mbretërisë që njoftua se nuk do të shisnin më mallra turq në të ardhmen. Pastaj nisi shfaqja e papritur të tabelave në dyqane të ndryshme në Riad duke iu lutur klientëve të shmangin mallrat turke.
Arabia Saudite përthithi eksportet turke me vlerë rreth 3.1 miliard dollarë gjatë vitit 2019, me ushqime, veshje, duhan dhe materiale ndërtimore që përbënin pjesën më të madhe të tregtisë. Deri më tani deri në vitin 2020, eksportet turke në Mbretëri qëndrojnë në 1.9 miliardë dollarë, me rreth 400 milion dollarë më pak se vitin e kaluar.
Lëvizja e bojkotit mund të shihet si një vendim tjetër i princit saudit dhe fushata e të cilit në Jemen dhe autorizimi (me sa duket) i vrasjes së Khashoggi po i jep atij një reputacion për avancimin e një politike të jashtme të guximshme, nëse ndonjëherë të pamatur.
Përplasja saudite-turke është e gjatë, por bojkoti vjen në një kohë të dobësisë së veçantë nga ana e Turqisë. Duket sikur Arabia Saudite po përpiqet të ‘godasë Turqinë ndërsa është poshtë. Kjo gjithashtu vjen në një kohë kur Presidenti Erdogan po bën përpjekje për të projektuar një imazh të harmonisë dypalëshe, duke lënë të kuptojë plotësisht se Turqia nuk mund të përballojë një zjarr tjetër diplomatik me Arabinë Saudite.(SI)
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Arabia Saudite nën presion
A duhet ta vazhdojë SHBA bashkëpunimin me Arabinë Saudite?
