Vrasja e shkencëtarit bërthamor iranian Mohsen Fakhrizadeh javën e kaluar ishte një veprim i pamatur dhe provokues, i cilësuar si një shkelje e mundshme e ligjit ndërkombëtar jo vetëm nga raportuesi i KB për vrasjet jashtëgjyqësore, por edhe nga ish-shefi i CIA-s John Brennan.
Megjithëse askush nuk e ka marrë përgjegjësinë, zyrtarët amerikanë kanë treguar që vrasja është vepër e Izraelit; vrasjet e mëparshme të shkencëtarëve bërthamorë i janë atribuar Mosadit.
Ajo që është vërtet goditëse është koha.
Fakhrizadeh ishte një shënjestër kryesore, por vrasja e fundit e tillë ishte në 2012, dhe administrata e Obamës kishte paralajmëruar Izraelin që të mos kishte të tjera.
Është e vështirë të besosh se është një koincidencë që kjo ndodhi ndërsa Donald Trump përgatitet të largohet pa dëshirë nga detyra.
Si e tillë, duket se ka të bëjë më pak me ngjarjet në Iran sesa me politikën në SHBA dhe në të vërtetë Izraelin.
Dëmi i vërtetë i bërë nuk është i programit bërthamor iranian, por diplomacisë. Dyshimi është se qëllimi është të provokojë një reagim që presidenti i zgjedhur, Joe Biden, mund të ndihet i paaftë ta injorojë, duke i bërë planet e tij për një kthim në marrëveshjen bërthamore edhe më të ashpra .
Irani është zotuar të përgjigjet. Megjithëse i kupton forcat në lojë dhe zakonisht është i kujdesshëm për të kalibruar veprimet e tij, vrasja e Qassem Suleimani e ka ndryshuar situaën Ky është një moment i rrezikshëm.
Problemi i vërtetë, megjithatë, nuk është veprimi i ditëve të fundit, por i katër viteve të fundit.
Trump u tërhoq nga Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit – marrëveshja bërthamore e Iranit , dhe që prej asaj kohe ka bërë gjithçka që mundet për ta shkatërruar atë.
Dëmi është shtuar nga veprime të tilla si miratimi i shitjes së teknologjisë bërthamore armikut të madh të Iranit, Arabisë Saudite.
Mesazhi që Trump dërgoi ishte se SHBA janë edhe të pabesueshme dhe të pasigurta, dhe se çdo marrëveshje ka të ngjarë të jetë e përkohshme.
Që Biden do të konsiderohet si një lojtar më i parashikueshëm mund të ndikojë në llogaritjet afatshkurtra; por në planin afatgjatë, vendet e tjera i shohin SHBA-të si më pak të besueshme. Këto mësime do të merren parasysh jo vetëm nga Teherani, por nga të tjerët; sidomos Pyongyang.
E3, Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, kanë bërë gjithçka që munden për të mbështetur JCPOA. Kjo ka kufizuar vetëm dëmin.
Irani ka shkelur vazhdimisht angazhimet e tij në marrëveshje, në atë që e portretizon si një përgjigje ndaj tradhtisë së SHBA dhe një përpjekje për të rritur mbështetjen nga nënshkruesit e tjerë të JCPOA.
Por Biden nuk është inauguruar deri më 20 Janar.
Ne tashmë e dimë që Trump hodhi poshtë mundësinë e një sulmi në objektet bërthamore, por u paralajmërua nga ndihmësit. Ai që nga raportimet thuhet se u ka dhënë këshilltarëve të tij të drejtën për të rritur presionin për sa kohë që ata nuk “fillojnë luftën e tretë botërore”.
Disa shpresojnë që Forcat e Mbrojtjes së Izraelit dhe Pentagoni mund të ngadalësojnë çdo iniciativë veçanërisht të rrezikshme.
Por rreziku është real që dëmi i bërë që nga viti 2016 së shpejti mund të zmadhohet. Megjithëse largimi i Trump është një shkak për lehtësim, ai nuk mund të vijë aq shpejt.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Lufta’ SHBA-Iran dhe dilema e Evropës
‘Hakmerret’ SHBA, sulme kibernetike ndaj Iranit
“Amerikanët kanë sjellje fëmijërore”
