Është shumë shpejt për të menduar për një Amerikë pas Trump.
Presidenti Trump mbetet figura më e popullarizuar midis republikanëve dhe ai do të vazhdojë të luajë një rol të madh në politikën e SHBA në vitet që vijnë.
Por nuk është shumë shpejt për të filluar të mendojmë për një demokraci pas Trump, një sistem politik që mëson nga sfidat dhe kërcënimet që ka duruar gjatë katër viteve të fundit.
Edhe tani, presidenti i Shteteve të Bashkuara po përpiqet të përdorë kompetencat e zyrës së tij dhe platformës publike për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve.
Për fat të mirë, përpjekjet e Trump nuk kanë dhënë fryte.
E gjithë kjo është inkurajuese. Edhe kështu, ky muaj i kaluar ka ekspozuar dobësitë themelore në sistemin zgjedhor të Amerikës.
Zgjedhjet amerikane drejtohen kryesisht jo nga zyrtarë federalë apolitikë, por nga politikanë vendas. Përfaqësuesit e zgjedhur ose të emëruar të të dy partive monitorojnë zgjedhjet dhe duhet të nënshkruajnë së bashku.
Sistemi ka funksionuar sepse të dy palët kanë mbështetur detyrën e tyre për të vërtetuar rezultatet e zgjedhjeve që ishin të lira dhe të drejta, pa marrë parasysh fituesin.
Por në këto zgjedhje, Partia Republikane, presidenti, kryetari kombëtar i partisë, senatorët kryesorë, ushtruan presion të paepur mbi këta zyrtarë lokalë për të vonuar ose refuzuar certifikimin rutinë të rezultateve.
Dhe mos harroni, historia nuk ka mbaruar akoma. Sipas të gjitha gjasave, Trump do të vazhdojë sulmet e tij ndaj atyre zyrtarëve republikanë në shtetet kryesore që refuzojnë ofertat e tij.
Marrëveshjet zgjedhore të Amerikës janë të rrënjosura në një sistem të nderuar Anglo-Sakson në të cilin qytetarët ose grupet private thirren periodikisht për të kryer funksione zyrtare. Qasja anglo-saksone është në kontrast me sistemin kontinental francez në të cilin shteti ka më shumë kontroll. Por sistemi anglo-amerikan varet nga ideja që këta qytetarë do ta vendosin interesin publik përpara interesit të tyre privat.
Trump e ka vënë në dyshim këtë supozim, duke zhytur në krizë demokracinë.
Ne kemi nevojë për një sërë reformash pas Trump për të forcuar demokracinë e SHBA.
Duhet të krijohen borde të pavarura, jopartiake për të menaxhuar zgjedhjet sesa zyrtarët partiakë.
Ne gjithashtu kemi nevojë për një grup më të gjerë reformash që bazohen në përvojën e viteve të Trump, ato që kodifikojnë në ligj ato që kanë qenë tradita dhe praktika. Kandidatët duhet të zbulojnë deklaratat e tyre tatimore në mënyrë që publiku të jetë i vetëdijshëm për ndonjë konflikt të mundshëm të interesit.
Për më tepër, ne tani mund të shohim se vonesa midis zgjedhjeve dhe inaugurimit është shumë e gjatë , shumë më e gjatë se shumica e vendeve të tjera, dhe që presidenti i tanishëm gëzon shumë pushtet gjatë kësaj periudhe.
Duke sulmuar demokracinë amerikane në kaq shumë mënyra, Trump ka ekspozuar dobësitë e saj. Ne duhet ta shfrytëzojmë këtë moment për të forcuar institucionet tona.
Në atë mënyrë, nëse një tjetër politikan i ngjashëm me Trump (ose vetë Trump në katër vjet) përpiqet ta prishë përsëri sistemin, demokracia amerikane do të jetë e pajisur më mirë për t’i bërë ballë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Trump mund të akuzohet kur të mos jetë më president”
“Harrojeni bashkimin, tani zgjedhjet sjellin hakmarrje”
