Dje u sulmua simboli i demokracisë në Uashington DC.
Sulmi i parë u nis nga brenda, nga një grup anëtarësh kongresistë republikanë, të cilët sfiduan fitoren e zgjedhjeve të Presidentit të zgjedhur Joe Biden.
Sulmi i dytë filloi jashtë, si një protestë pro-Trump dhe “Stop vjedhjes”, dhe përfundoi brenda, me një turmë protestuesish të ekstremit të djathtë që depërtuan në kordonin e policisë jashtëzakonisht të dobët dhe hynë ilegalisht në Kapitolin e SHBA, ku ata vazhduan të bërtisnin “Acab” (Të gjithë policët janë bastardë).
Unë kam studiuar të djathtën ekstreme ndërkombëtare për gati 30 vjet tani dhe nuk i kam parë kurrë aq të guximshëm sa në vitet e fundit.
Për të qenë të qartë, kjo nuk ka të bëjë vetëm me Donald Trump ose SHBA.
Vetëm vitin e kaluar, protestuesit kryesisht të ekstremit të djathtë anti-vaksinë u përpoqën të sulmojnë Reichstag, parlamentiN gjerman, gjithashtu duke u përballur me rezistencë të dobët të policisë. Dhe në Holandë, fermerët e zemëruar, shpesh të udhëhequr nga Forca e Mbrojtjes së Fermerëve të ekstremit të djathtë, kanë shkatërruar zyrat qeveritare dhe duke kërcënuar politikanët që nga viti 2019. Edhe më larg, në 2006, turmat e ekstremit të djathtë sulmuan parlamentin hungarez dhe luftuan policinë për javë në rrugët e Budapestit.
Si dhe pse arritëm këtu?
E para dhe më e rëndësishmja, përmes një procesi të gjatë dështimesh dhe oportunizmi dritëshkurtër të së djathtës kryesore.
Si në shumë gjëra të tjera, Donald Trump ka qenë një katalizator i madh i këtij procesi, por jo iniciatori i tij.
Radikalizimi nuk është vetëm ideologjik, por është antisistemik.
Në dekadat e kaluara politikanët dhe ekspertët e djathtë i kanë dhuruar në mënyrë oportune elektoratit të ekstremit të djathtë duke i përcaktuar ata si “njerëzit e vërtetë” dhe duke deklaruar këtë pakicë me zë të lartë si një shumicë të heshtur të viktimizuar.
Shumica dërrmuese e di shumë mirë se elektorati i ekstremit të djathtë përbën vetëm një pakicë të popullsisë dhe se njerëzit e bardhë nuk përballen askund me aq shumë diskriminim sa myslimanët, ose grupe të tjera jo të bardha dhe jo-kristiane
Ligjërimi i “viktimës së bardhë” nuk është më një fenomen thjesht i djathtë, megjithatë. Për vite të tëra, gazetarët dhe politikanët kanë minimizuar rëndësinë e racizmit.
Padyshim, disa politikanë dhe ekspertë të djathtë me të vërtetë besojnë në propagandën e tyre, por shumica dërrmuese e dinë shumë mirë që elektorati i ekstremit të djathtë përbën vetëm një pakicë të popullsisë.
Dhe nëse ata nuk e besojnë atë, atëherë bëjani këtë pyetje: a mendoni vërtet se këta protestues do ta kishin arritur në Kapitol nëse do të kishin qenë afrikano-amerikanë apo myslimanë?
Shumica e politikanëve dhe ekspertëve ndoshta fillimisht iu drejtuan këtyre grupeve për arsye oportuniste, duke shpresuar të fitonin mbështetjen e ekstremit të djathtë. Por ndërsa e djathta ekstreme inkurajohej gjithnjë e më e dhunshme, e djathta kryesore u frikësua gjithnjë e më shumë.
Shumë politikanë të zakonshëm dhe elita të tjera nuk guxojnë më të flasin kundër të djathtës ekstreme, duke pasur frikë të kërcënohen personalisht dhe politikisht nga turma e tyre.
Dhuna politike gjithnjë e më e guximshme dhe e hapur e bandave dhe turmave të ekstremit të djathtë duhet të jetë një thirrje zgjimi për të gjithë mundësuesit dhe tregtarët e ekstremit të djathtë.
Ju nuk i kontrolloni ato. Ata ju kontrollojnë.
Dhe ndërsa këto banda nuk përfaqësojnë pjesën më të gjerë të popullsisë që ka pikëpamje të ekstremit të djathtë, ose mbështet kandidatë dhe parti të ekstremit të djathtë, në thelb ata ndajnë një botëkuptim të ngjashëm. Dhe në këtë këndvështrim nuk ka hapësirë për nuanca ose kompromis. Ju jeni ose një aleat, sipas kushteve të tyre, ose një armik.
Dhe nuk ka mëshirë për armiqtë, madje as për ish-aleatët.
Prandaj është koha që gazetarët, politikanët dhe ekspertët liberalë demokratë më në fund të shohin ekstremin e djathtë për atë që është: një kërcënim për demokracinë liberale. Një kërcënim i frikshëm, me siguri.
Ne nuk jemi në vitet 1930.
Sot, shumica dërrmuese e amerikanëve dhe evropianëve mbështesin demokracinë liberale. Por ata janë bërë shumica e heshtur, gjithnjë e më shumë të injoruar dhe të pambrojtur nga përfaqësuesit.
Është koha për t’i dalë ballë ekstremit të djathtë dhe për demokracinë liberale. Dhe është koha për të refuzuar qartë dhe hapur narrativën toksike të viktimave të bardha.
Sigurisht, ne duhet të pranojmë luftën e pjesëve të popullsisë së bardhë, veçanërisht fermerëve dhe punëtorëve, por jo në kurriz të popullsisë jo të bardhë ose të demokracisë liberale.
Cas Mudde është një kolumnist amerikan i The Guardian
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Foto/ Gjithçka që ndodhi në Kongresin Amerikan
I gjithë shtypi botëror njëzëri: Trump është fajtori!
Liderët botërorë të shokuar nga sulmi në Kapitol
