Të dy palët do të duhet të ulen nëse Ankaraja dhe Uashingtoni do duan të punojnë përsëri së bashku.
Presidentët amerikanë vendosën tonin për politikën e tyre të jashtme brenda pak muajsh. Por nëse Joe Biden dëshiron të rregullojë marrëdhëniet me Turqinë, ai do të duhet ta bëjë këtë jo vetëm për SH.B.A. por për të gjithë komunitetin transatlantik.
Gjatë dekadës së kaluar, marrëdhëniet e Ankarasë me aleatët e saj tradicionalë në perëndim kanë qenë aq të tensionuara sa që një ndarje e plotë nga familja perëndimore e kombeve nuk është joreale.
Është pasojë e keqmenaxhimit të qeverisë turke dhe gjithashtu nga perëndimi.
Turqia ka fituar shumë në pushtetin shtetëror gjatë kësaj periudhe. Me të ardhura kombëtare afër 800 miliardë dollarë, është një vend i G20. Ajo ka ushtrinë e dytë më të madhe në NATO.
Industria e saj e mbrojtjes në zhvillim projekton fuqi përtej kufijve të saj. Rrjeti i gjerë i misioneve diplomatike është i gjashti për nga madhësia në botë, pak më shumë se ai i Gjermanisë.
Dhe renditet e para në botë për sa i përket ndihmës humanitare që synon ndaj refugjatëve sirianë, me programe të konsiderueshme edhe në vendet e dëshpëruara si Afganistani dhe Somalia.
Por Turqia është rrënuar nga paaftësia e Presidentit Rexhep Taip Erdogan për të shprehur këtë rritje në retorikën konsensuale dhe diplomacinë. Në vend të kësaj, ai e ka përdorur rritjen e pushtetit shtetëror për qëllime politike të brendshme.
Erdogan e ka kombinuar këtë me retorikën luftarake duke ushqyer pretendimet se Turqia është një vend i rrethuar nga ata që nuk dëshirojnë të njohin përparimin e saj paqësor.
Erozioni i sundimit të ligjit në vend ka acaruar më tej lidhjet e Turqisë me perëndimin.
Reagimi i partnerëve perëndimorë të Turqisë ndaj ngurtësimit të diskursit të Ankarasë i është shtuar tjetërsimit të vendit.
Me ngecjen e mundësisë së anëtarësimit të Turqisë në BE, Brukseli humbi çdo ndikim në politikëbërjen turke.
Uashingtoni gjithashtu prishi marrëdhëniet e tij me shtetin turk përmes vendimit të tij për të luftuar kundër Isis në partneritet me partinë Bashkimi Demokratik Kurd-Sirian (PYD).
Pra, sot, pavarësisht se është një aleat i NATO-s, Turqia është nën sanksionet e SHBA-së dhe BE. Dhjetorin e kaluar, administrata e Trump thirri Aktin e Kundërvënies së Amerikës përmes Sanksioneve për të synuar agjensinë e prokurimit të mbrojtjes të Turqisë, për shkak të blerjes nga Ankaraja të sistemit të mbrojtjes raketore S-400 nga Rusia. Në të njëjtën javë, BE filloi të konsideronte sanksione shtesë kundër Turqisë për ndërhyrje në Mesdheun lindor.
Në këto rrethana, mënyra e vetme për administratën e Biden për të arritur një rivendosje të duhur të raporteve me Turqinë është një pazar i madh me Erdogan. Dështimi për të siguruar një bashkëpunim mbart rrezikun real të një përçarje të përhershme në orientimin perëndimor të Turqisë dhe një afrim strategjik me Moskën.
Për fat të mirë, axhenda e politikës së jashtme të Biden ka shumë mbivendosje me interesat e Ankarasë.
Forcimi i NATO-s do të ndihmohej nga një rivendosje e mundshme të raoporteve me Turqinë. Angazhimi i ri me Iranin do të krijonte rrugë të reja bashkëpunimi me Ankaranë.
Stabilizimi i Libisë për të parandaluar shkeljen e mëtejshme të pasurive ushtarake ruse është një objektiv i përbashkët.
Ka shumë pengesa për një pazar të madh midis Ankarasë dhe Uashingtonit. Të dy palët do të duhet të ulen.
Çdo hartë rrugore do të paraqiste të paktën: një rivlerësim të mbështetjes së SHBA për PYD Siriane; marrëveshje për kushtet për funksionimin e sistemit raketor S-400; një heqje e njëkohshme e sanksioneve të SH.B.A.-së; dhe kthimi i Turqisë në programin amerikan të avionëve F-35.
Do të duhet gjithashtu të ketë një rol për Turqinë në negociatat e ardhshme me Iranin, mbështetjen aktive amerikane për marrëdhëniet e përmirësuara BE-Turqi dhe një angazhim të qartë nga udhëheqja turke për të ndaluar nxitjen e antiamerikanizmit dhe skepticizmit të perëndimit në vend.
Kjo listë mund të duket tepër ambicioze. Por zbehet në krahasim me shkallën e përgjegjësisë me të cilën përballen presidentët e SH.B.A.-së dhe Turqisë.
Në lojë është vendi i Turqisë në botën e gjerë dhe e ardhmja e rendit rajonal.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
