Pas diskutimit me diplomatët kinezë në Anchorage javën e kaluar, diplomatët amerikanë shohin një rrezik më të madh: Kinezët duken kaq të sigurt se Shtetet e Bashkuara janë në rënie sa që po “shqetësojnë sistemin operativ aziatik”, thotë zyrtari amerikan.
Uashingtoni tregoi një tjetër shenjë të hënën, duke u bashkuar me vendet evropiane në njoftimin e sanksioneve kundër Kinës për shkeljet e të drejtave të njeriut kundër myslimanëve ujgurë në provincën Xinjiang.
Kjo lëvizje pasoi sanksionet amerikane të njoftuara javën e kaluar, në prag të takimit të Anchorage, kundër 24 zyrtarëve kinezë dhe Hong Kong për shtypjen e të drejtave në Hong Kong.
Qëllimi bazë i administratës së Biden me Kinën është padyshim që të blejë pak kohë – të fitojë një vit për të rregulluar shtëpinë e Shteteve të Bashkuara.
Kjo do të thotë të përqendrohesh në çështjet e brendshme, të tilla si kurimi i pandemisë së koronavirusit, rindërtimi i ekonomisë amerikane. Dhe kjo do të thotë rindërtimin e aleancave duke siguruar partnerë rajonalë si Japonia, Koreja e Jugut, India dhe Australia se Shtetet e Bashkuara janë kthyer.
Takimi i Anchorage ishte pjesërisht formulor.
Të dyja palët shkëmbyen kritika, por kinezët gjithashtu promovuan, si gjithmonë, etjen e tyre për “bashkëpunim të favorshëm”, ndërsa amerikanët propozuan të punonin së bashku për shqetësimet e ndërsjella, të tilla si Afganistani, Irani, Koreja e Veriut dhe ndryshimi i klimës.
Ajo që ishte ndryshe këtë herë, mbase, ishte një sens kinez i pathënë që për shkak të ndarjeve të brendshme të Shteteve të Bashkuara, Pekini ka epërsinë.
Pika më e mundshme e konfliktit është Tajvani, ku kinezët mund të tundohen të shfrytëzojnë atë që ata e shohin si dobësi dhe ndarje të SHBA.
Normalisht, kinezët besojnë se koha është në anën e tyre dhe luajnë një lojë pritjeje, por Tajvani mund të jetë një përjashtim.
Në bisedat private, amerikanët po paralajmërojnë kinezët që të mos e teprojnë me dorën e tyre kundër një vendi që ka përvojë të madhe ushtarake.
Blinken dhe Sullivan nënvizuan angazhimin e vazhdueshëm të Shteteve të Bashkuara për “dokumentet themelore” mbi Tajvanin. Ato përfshijnë tre komunikata të përbashkëta, të nënshkruara në 1972, 1979 dhe 1982, në të cilat Shtetet e Bashkuara pranojnë “një Kinë” përtej ngushticës së Tajvanit; Akti i Marrëdhënieve me Tajvanin i vitit 1979 që vendosi marrëdhënie de facto diplomatike me Tajvanin; dhe “Gjashtë Garancitë” të vitit 1982 se Shtetet e Bashkuara do të vazhdonin të mbështesnin Tajvanin edhe pse nuk kishin lidhje zyrtare shtet me shtet.
Qëndrueshmëria e kësaj status quo-je të paqartë ka qenë një arritje diplomatike, theksoi amerikanët homologëve të tyre kinezë, diplomatëve të lartë Yang Jiechi dhe Wang Yi.
Kinezët fillimisht u shfaqën pothuajse të qetë në Anchorage, me Yang duke folur për të metat morale dhe diplomatike të Shteteve të Bashkuara.
Ky mesazh ndoshta kishte për qëllim të impresiononte audiencën e brendshme në Kinë për vendosmërinë e Pekinit.
Theksimi i administratës së Biden në “Quad” – partneriteti informal i SHBA me Indinë, Japoninë dhe Australinë – ka forcuar të paktën në mënyrë modeste pozicionin e Shteteve të Bashkuara në rajon.
India, në veçanti, ka lëvizur më tej dhe më shpejt sesa prisnin zyrtarët amerikanë. Dhe Japonia, megjithëse ndihet e udhës nën Kryeministrin e ri Yoshihide Suga, mbetet një partner i përkushtuar.
Kina përballet me një paradoks në Azi: Sa më e fortë dhe më e sigurt të bëhet, aq më shumë i frikëson fqinjët e saj dhe i shtyn ata drejt Uashingtonit.
Kjo është arsyeja pse rrëmuja e fundit politike e Shteteve të Bashkuara shqetëson aleatët e saj aziatikë: Kundër një Kine në rritje, ata nuk duan të bëjnë bast për një superfuqi të zbehur.
Administrata e Biden tashmë ka filluar rregullimin e tre fushave të dobësisë së SHBA-ve në krahasim me Kinën: Pandemia po tërhiqet, ekonomia ka filluar të zhurmojë dhe sektori i teknologjisë po ecën para.
Bindja e botës se Biden mund të shërojë ndarjet politike të Shteteve të Bashkuara është detyra më e vështirë – dhe ndoshta më e rëndësishmja në rivendosjen e besueshmërisë së fuqisë amerikane.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A i duhet Perëndimi ende botës?
“Mendimi i mirë” për Kinën nuk do t’i shërbejë SHBA-së
