Politika e tij e jashtme nuk është si e Donald Trump. Dhe nuk është as si e Obamës.
Butoni i madh i kuq ishte menduar si emblema e një marrëdhënieje të rinovuar, të ngrohtë midis Amerikës dhe Rusisë, dhe amerikanët menduan se e kishin zbukuruar atë me fjalën “rivendosje”. “Ne kemi punuar shumë për të marrë fjalën e duhur ruse”, tha sekretarja e shtetit, Hillary Clinton, ndërsa i paraqiti dhuratën ministrit të jashtëm rus, Sergei Lavrov. “A mendoni se e kuptuam?”
Lavrov buzëqeshi. “E kuptuat gabim”, tha ai, ndërsa të dy shtypën butonin së bashku. Fjala ishte në fakt “mbingarkesë”.
Kjo ishte në vitin 2009, kur administrata e Presidentit Barak Obama ishte e re. Dymbëdhjetë vjet më vonë, Lavrov mbetet i frikshëm në rolin që ka mbajtur që nga viti 2004. Por tani, ndërsa ai përballet me një administratë tjetër amerikane, ai po lufton me diplomatët që kanë pasur ca kohë për të mësuar edhe në këtë detyrë, shumë prej tyre gjatë tetë viteve të administratës së zotit Obama.
Ndërsa gjatë presidencës së tij, Donald Trump ndoqi versionin e tij të veçantë të një rivendosjeje së raporteve me Presidentin Vladimir Putin të Rusisë duke bërë shaka me të në lidhje me ndërhyrjen në zgjedhje dhe duke thënë se të dy e pëlqyen njëri-tjetrin, Presidenti Joe Biden e ka quajtur Putinin një vrasës të pa shpirt. E megjithatë Biden gjithashtu thotë se ai dëshiron të punojë me presidentin rus.
Ndërsa Biden është afër 100 ditëve të administratës së tij, momenti në të cilin institucioni amerikan pëlqen të marrë masën e një presidenti të ri, modeli i dalë në politikën e tij të jashtme e diferencon atë jo vetëm nga ai i paraardhësit të tij, por edhe nga ai i Obamas, në të cilin ai shërbeu si nënkryetar.
Sa herë që ndihmësit e tij theksojnë se ata janë duke punuar me “aleatë dhe partnerë”, një bërryl i nënkuptuar i hedhur ndaj Trump, ata gjithashtu theksojnë se po tregohen “të vëmendshëm dhe të qartë” për kundërshtarët e tyre. Ky është një hap i hollë larg zotit Obama, i cili në retrospektivë shpesh është gjykuar naiv në kërkimin e një rivendosjeje me Rusinë, negociimin e një marrëveshjeje të papërsosur bërthamore me Iranin dhe përshëndetjen e ngritjes së Kinës.
Në secilën nga këto zona, si në vendimin e tij dimëror për të braktisur luftën 20-vjeçare në Afganistan, Biden po përpiqet të zbusë idealizmat e tij të mbajtura prej kohësh rreth rolit të Amerikës me realizëm për botën ashtu siç është. Qëllimi i tij i përgjithshëm, siç tha një nga këshilltarët e tij, është të ndjekë një “forcim të rendit shumëpalësh, të bazuar në rregulla, në të cilin Shtetet e Bashkuara marrin një rol për t’u siguruar që shtetet autoritare nuk i rrezikojnë ato rregulla”.
Biden po përpiqet të bëjë një politikë me dy drejtime, duke u përpjekur menjëherë të rezistojë dhe të lidhet me këto regjime: të kufizojë ambiciet e tyre territoriale dhe të dekurajojë abuzimet e tyre të të drejtave të njeriut dhe ndërhyrjet transnacionale, ndërsa punon me ta atje ku interesat e tyre mund të përputhen me ato të Amerikës.
Biden ende nuk ka vendosur anëtarët kryesorë të ekipit të tij të politikës së jashtme, duke përfshirë, në rastin e Rusisë, një drejtor Rusi në Këshillin e Sigurisë Kombëtare ose zgjedhjen e tij për numrin tre zyrtar në Departamentin e Shtetit, Victoria Nuland, i cili pritet të marrë një dorë të fortë në politikën e Rusisë.
Ajo ende nuk është konfirmuar nga Senati. Por në një rast të rrallë të vazhdimësisë, Biden ka mbajtur ambasadorin e emëruar nga Trump në Moskë, John Sullivan. Më tej, Bill Burns, drejtori i CIA-s, është një ish-ambasador në Moskë, dhe sekretari i shtetit, Antony Blinken, ishte zëvendës këshilltar i sigurimit kombëtar dhe më pas zëvendës sekretar i shtetit nën Obaman. Vetë Biden po përdor përvojën e gjatë në administratën e Obamës dhe, para kësaj, në Komitetin e Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit.
Sipas pikëpamjes së këshilltarëve të Biden, një dështim amerikan për t’i dalë përballë Putin gjatë 12 viteve të fundit atë që zonja Nuland e ka quajtur Amerikën “ambivalencë dhe neglizhencë” ka mundësuar aventurizmin e tij, një vlerësim që mund të mbivlerësojë ndikimin që çdokush mund të shpresojë të ketë mbi Putin. Qasja e kësaj administrate ndaj Rusisë, si ndaj Kinës dhe Iranit, është çështje e kalibrimit të kujdesshëm dhe koreografisë diplomatike.
Biden u largua nga rruga e tij për të habitur askënd përveç shtypit me sanksionet që ai i imponoi javën e kaluar Rusisë për ndërhyrje në zgjedhjet amerikane të vitit 2020, kryerjen e ndërhyrjes kibernetike SolarUinds dhe veprime të tjera të këqia. Ai e thirri Putinin dhe e paralajmëroi atë për ndëshkimet e ardhshme dy ditë para se t’i shpallte ato, dhe Bashkimi Evropian, Britania dhe të tjerët ishin gati me deklarata mbështetje sapo ai të bënte.
Biden i quajti ndëshkimet “të matura dhe proporcionale”, megjithatë Amerikanët gjithashtu bënë të qartë se do lejojnë forcimin e sanksioneve nëse Rusia vazhdonte të sillej keq. Për shembull, duke bllokuar institucionet financiare amerikane nga blerja e bonove të emërtuara në rubla në tregun primar, urdhri ekzekutiv i Biden siguroi autoritetin për të zgjeruar ato sanksione borxhi, duke paraqitur një kërcënim më të ashpër ekonomik.
Por në thirrjen e tij telefonike me Putin, Biden përzieu mesazhin e tij të kritikave duke propozuar një takim samiti që do të mbahej në Evropë këtë verë, i lidhur me kontrollin e armëve.
Daniel Fried i Këshillit Atlantik, një think-tank i politikës së jashtme, i cili shërbeu si ndihmës sekretar i Çështjeve Evropiane dhe Euroaziatike nën George Bush.
Bush dhe në fillim të administratës së Obamas, tha se mesazhi i përzier ishte i pazakontë dhe i mirëpritur. “Administratat amerikane ka pasur një tendencë të bjerë në dy kurthe në marrëdhëniet me Rusinë,” tha Fried, i cili ishte me zonjën Clinton.
“Është ‘rivendosur’ ose” një vijë e fortë nëpër bord”. Në të kundërt, ai shtoi, “Ekipi i Biden i ka dhënë vetes hapësirë për të punuar me Putinin, pa tërhequr grushtat e tyre.”
Shkëmbimi amerikan me Rusinë kishte një ajër të ngjashëm me biznesin, madje edhe të ritualizuar. Pas nivelit të ndëshkimeve, të cilat gjithashtu përfshinin sanksione ndaj 32 kompanive dhe individëve rusë dhe dëbimin e dhjetë zyrtarëve të bashkuar me misionin rus në Uashington, Biden tha se ai e kishte nxitur Putin të “përgjigjej në mënyrë të përshtatshme” në vend se të tejkalonte goditjen Amerikane.
Putin duket se e ka marrë mesazhin. Një ditë më vonë Rusia tha se do të dëbonte dhjetë diplomatë amerikanë dhe do të ndalonte hyrjen në Rusi të tetë zyrtarëve aktualë dhe ish-amerikanë. Lavrov tha se, tani për tani, Rusia nuk do të vendosë “masa të rënda” ndaj kompanive amerikane. Rusët dhe Amerikanët u zhvendosën në diskutimin e samitit të propozuar të Biden.
E njëjta përzierje e qëndrueshmërisë dhe kërkimit ka karakterizuar qasjen e Biden ndaj Iranit dhe Kinës. Ai u zotua gjatë fushatës për të ringjallur shpejt marrëveshjen bërthamore me Iranin të negociuar nga Obama dhe shfuqizuar nga Trump. Por edhe pse Biden bëri presion për negociata të drejtpërdrejta me Iranin, ai zhgënjeu iranianët dhe disa aleatë demokratë, duke mos hequr menjëherë sanksionet e vendosura nga Trump si “presion maksimal”.
Iranianët “kishin pritje të ndryshme nga administrata e Biden”, tha një zyrtar i administratës. “Ata menduan se Presidenti Biden do të vinte menjëherë dhe do të merrte hapa të njëanshëm.” Negociatat mbi hapat e ndërsjellë po vazhdojnë në Vjenë, por pavarësisht nga rezultati administrata planifikon të mbajë disa sanksione të Trump për çështje që nuk lidhen me programin bërthamor të Iranit.
Biden ka akuzuar qeverinë kineze për gjenocid, dhe ai po mbledh kundërshtimin ndërkombëtar ndaj ambicieve hegjemonike të Kinës në Azi. Kjo ishte arsyeja pse vizitori i tij i parë i huaj në Shtëpinë e Bardhë ishte kryeministri i Japonisë, Suga Yoshihide. Pas takimit të tyre, të Premten më 16 Prill, të dy udhëheqësit lëshuan një deklaratë duke theksuar ndër të tjera “rëndësinë e paqes dhe stabilitetit përtej ngushticës së Tajvanit”. Qeveria kineze u kthye mbrapa, duke e quajtur deklaratën një përpjekje për të ndarë rajonin. Në të njëjtën kohë, i dërguari i klimës i Biden, John Kerry, ishte duke u takuar me homologun e tij kinez në Shanghai.
Por lëshimi i deklaratave të përbashkëta, si biseda për takimet e samitit, është përparim i zbehtë krahasuar me mbylljen e impianteve të qymyrit, tërheqjen e trupave, çaktivizimin e armëve bërthamore ose ndalimin e gjenocidit. Pothuajse 100 ditë më vonë, Presidenti Biden ka treguar se ai mund të marrë një vendim të vështirë, siç bëri për Afganistanin.
Ai ka shumë më tepër për të bërë përpara tij ndërsa kërkon të vendosë jo vetëm një ekuilibër teorik, por kompromise aktuale midis shpresave të një idealisti dhe pritjeve të një realisti.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ F.H Konica.al
