Më 23 qershor 2016 Britania e Madhe shkoi në qendrat e votimit për të vendosur të ardhmen e anëtarësimit të vendit në BE.
Vota për t’u larguar nga BE filloi trazira të mëdha kushtetuese, sociale, ekonomike dhe politike, pasi vendi kërkoi të përcaktojë saktësisht se çfarë do të thoshte Brexit.
Pesë vjet më vonë, ja çfarë kemi mësuar.
1. Ne dimë shumë më tepër
Një ditë pas referendumit, pyetja e dytë më e googleduar në MB ishte “Çfarë është Bashkimi Evropian?”. Pyetja më e shpeshtë për motorin e kërkimit ishte: “Çfarë do të thotë të largohesh nga Bashkimi Evropian?”.
Kjo nuk është plotësisht e habitshme. Edhe vetë sekretari i Brexit, Dominic Raab, rezulton, “nuk e kishte kuptuar mjaftueshëm”. Premtimi për të përdorur 350 milion £ Mbretëria e Bashkuar e shpenzuar në BE për të financuar NHS doli të ishte një reklamim i mirë, por keqpërdorim i statistikave. Megjithatë, apokalipsi ekonomik i parashikuar nga ata që kundërshtojnë Brexit ka dështuar të materializohet, gjithashtu.
Ajo që kemi mësuar në vend të kësaj është një varg i gjerë detajesh rreth tregtisë dhe qeverisjes që kurrë nuk e dinim se na duheshin.
2. Ne jemi akoma të ndarë
Miti i “vullnetit të njerëzve” ka qenë një ndërlidhje politike e Brexit. Por ndërsa rezultati i referendumit ishte përfundimtar, ai tregoi një elektorat të ndarë praktikisht në mes. Për pesë vjet, kjo përçarje nuk është zhdukur. Përkundrazi, identitetet e Brexit tani do të thonë më shumë për ne sesa përkatësitë partiake-politike.
Vetëm një çështje duket se i bashkon të dy palët: një mospëlqim i përgjithshëm i marrëveshjes që u arrit.
3. Ne kemi besim shumë më pak
Në një botë më komplekse, të ndërlidhur, besimi – te anëtarët tanë të shoqërisë, institucionet tona, ndërmjet qeverive – është thelbësor. Besimi përshkruan akte të pabëra ende por që duhen llogaritur me të: është një mjet për të përballuar paparashikueshmërinë thelbësore të njerëzve dhe institucioneve.
Pas negociatave shpesh të ashpra, besimi midis BE dhe MB ka marrë gjithashtu një goditje. Të dy palët i kanë thënë shtypit vetëm këtë muaj se besimi tani është në një nivel të ulët historik – dhe varet gjithnjë e më shumë nga besimi i mirë në mënyrën se si marrëveshja e divorcit Brexit, duke përfshirë protokollin e Irlandës së Veriut.
4. Brexit është larg fundit
Boris Johnson u zotua”. Ndërsa ne me të vërtetë kemi dalë nga Bashkimi Evropian, Brexit nuk ka mbaruar kurrë.
Negociatat ka të ngjarë të vazhdojnë me vite, mbase edhe dekada. Një pikë e veçantë e ngecjes mbetet protokolli i Irlandës së Veriut – të cilin Boris Johnson negocioi, nënshkroi, bindi parlamentin të miratojë dhe fitoi një zgjedhje të përgjithshme, por që kryenegociatori i Mbretërisë së Bashkuar tani e përshkruan si të papritur të parealizueshëm.
Protokolli është enigmë e Brexit me pak fjalë: derisa të arrijmë një marrëveshje për zbatimin e tij, Brexit nuk do të bëhet.
5. Brexit do të ketë efekte të qëndrueshme në të dy palët
Në dekadën e kaluar, krizat globale financiare dhe të eurozonës ekspozuan dobësitë e qeverisjes ekonomike të BE-së; kriza e migracionit ekspozoi kufijtë e solidaritetit brenda-evropian.
Në këtë kontekst, Brexit solli unitet të paparë midis 27 – megjithatë gjithashtu, në mos ndoshta jo mjaftueshëm, një kërkim shpirti: një funksion i pakënaqësisë afatgjatë me natyrën e unionit.
Duke humbur një shtet anëtar anëtar, BE do të duhet të adresojë jo vetëm një peizazh të brendshëm të ndryshuar, por edhe të ripërcaktojë marrëdhënien e tij të ndërlikuar dhe jo gjithmonë të kënaqshme me fqinjët dhe partnerët.
Nga ana e MB, Brexit ka paralajmëruar atë që disa e kanë quajtur “moment kushtetues”. Ne kemi parë një marrëdhënie gjithnjë e më të tensionuar midis parlamentit dhe ekzekutivit, marrëdhënie antagoniste me qeveritë e transferuara dhe një diskutim të vazhdueshëm mbi rolin e gjykatave.
Mënyra se si qeveria do të përdorë fuqitë e saj të reja rregullatore mund të ndryshojë edhe formën e shtetit britanik.
Sa i përket marrëdhënies së ardhshme midis të dy palëve, kjo është ende duke u përcaktuar.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Conversation/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Britania ka humbur vetveten!’
“Britania Globale” tani është vetëm në ëndrrat e Johnson!
‘Përrallat me mbret’ për shpërndarjen e BE-së
