Të dëgjosh debatin në Evropë mbi tërheqjen kaotike të trupave të Shteteve të Bashkuara nga Afganistani do të thotë të dëgjosh një fjalor të pasur që evropianët kanë mesuar gjatë shekujve për përshkrimin e fatkeqësive ushtarake. Ajo që sapo dëshmuam tashmë është përshkruar si një një “shpartallim”, një “fiasko” dhe një “poshtërim”.
Pyetja në zemër të këtyre diskutimeve është nëse tërheqja është një dështim mjaft serioz për të merituar një rimendim të aranzhimeve të mbrojtjes evropiano-amerikane.
Lufta afgane ishte një operacion i NATO-s, që përfshinte thelbin e sistemit të aleancës trans-atlantike që daton nga Lufta e Ftohtë. Pafuqia amerikane i ka zemëruar udhëheqësit evropianë.
Në Gjermani, Armin Laschet, i cili po kandidon për të zëvendësuar kolegen e tij Demokristiane Angela Merkel si kancelare në zgjedhjet kombëtare këtë muaj, flet për “debaklin më të madh që ka pësuar NATO që nga themelimi i saj”.
Vlerësimi i Laschet reflekton më shumë sesa pasionet e sezonit zgjedhor.
Siç tha Adrien Jaulmes, një korrespondent francez i luftës, Trump dhe Biden së bashku i kanë dërguar “një mesazh aleatëve dhe kundërshtarëve të Shteteve të Bashkuara se angazhimet e Uashingtonit janë vetëm angazhime për një kohë të gjatë”.
Ka pasur momente mosbesimi mes Amerikës dhe aleatëve të saj në NATO më parë. Por ka një ndryshim sot, dhe kjo varet nga mënyra se si liderët evropianë po reagojnë ndaj rrëmujës afgane.
Gjatë Luftës së Ftohtë, komunizmi ishte çështja që polarizoi politikën kontinentale. Elitat qeverisëse të Evropës, në vendet e tyre përkatëse, ishin kryesisht antikomuniste. Instinktet e tyre ishin për të forcuar lidhjet me Shtetet e Bashkuara antikomuniste, pavarësisht nga dyshimet e tyre të rastit në lidhje me paaftësinë, tejkalimin ose arrogancën amerikane. Dhe kjo nënkuptonte forcimin e NATO -s.
Sot çështja që ndan publikun evropian është Bashkimi Evropian, të cilit i përkasin të gjitha, përveç një grushti të vendeve të Evropës Perëndimore.
BE -ja është mbivendosur me globalizimin e ekonomisë dhe ka krijuar debate të ngjashme. Disa e shohin atë si një burim të prosperitetit dhe të drejtave të njeriut, të tjerë si një burim të pabarazisë dhe dorështrëngimit jodemokratik.
Pothuajse në çdo vend evropian, të besuarit, të arsimuarit dhe të fuqizuarit duan “më shumë Evropë”.
Ata kundërshtohen nga mbrojtësit e sovranitetit tradicional, të bazuar në shtet-komb, të cilët duan të mbrojnë prerogativat, të themi, të Berlinit ose të Varshavës kundër ambicieve të kryeqytetit të BE-së, Brukselit.
Sociologjikisht, ndarja është si ajo midis demokratëve dhe republikanëve në Shtetet e Bashkuara.
Politikanët pro-evropianë në përgjithësi kërkojnë të transferojnë përgjegjësitë qeverisëse nga kryeqytetet kombëtare në Bruksel.
Më ambiciozët mes tyre madje kërkojnë një masë të autonomisë ushtarake për bllokun.
Kjo do të kërkonte një rimendim të procedurave të funksionimit të NATO -s dhe pothuajse në mënyrë të pashmangshme do të sillte një dobësim të lidhjeve me Shtetet e Bashkuara, edhe pse udhëheqësit në përgjithësi e mohojnë këtë.
Italia dhe Gjermania tani anojnë gjithashtu në këtë drejtim. Në fund të muajit të kaluar, Paolo Gentiloni, një ish -kryeministër i Italisë dhe BE -së aktuale, komisioneri për ekonominë tha: “shtë një paradoks i tmerrshëm, por ky defekt mund të jetë fillimi i momentit të Evropës.”
Merkel thuhet se ka qenë pjesë e diskutimeve ndër-evropiane për mbajtjen e një “pranie të fortë të përkohshme” në Kabul.
Vendimmarrësve evropianë nuk u ka munguar kurrë ambicia për projekte të tilla. Ajo që u ka munguar është një konsensus popullor për ta. Krijimi i një ushtrie që i përshtatet një superfuqie është një shpenzim kolosal.
Elitat sot gjithashtu përballen me një sfidë të besueshmërisë. Ministrat e brendshëm të bllokut kaluan ditët e para të këtij muaji duke u përpjekur të krijonin një sistem të përbashkët migracioni për të trajtuar një fluks të mundshëm të madh emigrantësh nga Afganistani.
Ishte një përparësi, por ishte po aq përparësi kur emigrantët po iknin nga Siria në qindra mijëra në 2015, dhe Bashkimi Evropian nuk arriti asnjë zgjidhje të qëndrueshme atëherë.
Kjo është ajo që mbështetësit e një BE -je alternative. mbrojtja mund ta ketë më të vështirë përballjen.
Gjatë 20 viteve të fundit, evropianët kanë parë se si Shtetet e Bashkuara e çuan Evropën fillimisht në luftëra. Evropa nuk donte të luftonte, dhe më pas iu nënshtrua një politike pasionante anti-elite që arriti kulmin në zgjedhjen e Donald Trump. Zhgënjimi pritet. Rrëzimi i Afganistanit me siguri do ta shtoje atë.
Por Bashkimi Evropian do ta ketë të vështirë të vendoset në qendër të aranzhimeve mbrojtëse perëndimore, kryesisht sepse ai, gjithashtu, ka krijuar midis qytetarëve të tij një mosbesim ndaj elitave aq të fortë sa ai që i vuri Shtetet e Bashkuara në kohen e tij.
Në këtë drejtim, të paktën, vendet perëndimore janë të bashkuara, ndoshta më të bashkuara sesa do të donin të ishin.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e ka zgjidhur Evropa çështjen e emigracionit?
Bashkë me kampin e refugjatëve, “u dogj edhe ideja evropiane”!
A do të krijojë Afganistani një tjetër krizë emigrantësh?
