Ndërsa raportet grumbullohen për mobilizimin ushtarak të Rusisë në kufirin e Ukrainës dhe kërkesat diplomatike të Kremlinit, pyetjet janë të shumta. Cfare po ndodh? Çfarë do të vijë më pas? A do të pushtojë Rusia?
Në vjeshtën e vitit 2013, qeveria e Putinit filloi një ofensivë të shumëanshme për të parandaluar Ukrainën, Moldavinë dhe Armeninë nga nënshkrimi i marrëveshjeve të tregtisë së lirë me Bashkimin Evropian.
Kjo nisi një krizë të thelluar gradualisht që do të ndryshonte thellësisht politikën e brendshme të Ukrainës, pozicionin e Rusisë në Evropë dhe të ardhmen e NATO-s.
Më pak se një vit më vonë, Rusia aneksoi Krimenë dhe filloi një përpjekje për pjesën tjetër të Ukrainës.
Kremlini më pas nisi dy inkursione të tjera në Ukrainën lindore për të shpëtuar shtetet separatiste që kishte arritur të ngrinte atje.
Që atëherë, 14,000 njerëz kanë vdekur në këtë konflikt të nivelit të ulët “të ngrirë”.
BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara rinovojnë rregullisht sanksionet e tyre ndaj Rusisë dhe Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara dënon rregullisht sjelljen e Rusisë dhe riafirmon shenjtërinë e kufijve shtetërorë.
Putini jo vetëm që dështoi të prishë marrëveshjen e tregtisë së lirë BE-Ukrainë; ai gjithashtu arriti të transformojë Ukrainën nga një fqinj miqësor në një vend që e konsideron Rusinë si të rrezikshme dhe armiqësore.
Pushtimi i vendeve të tjera është një mënyrë e provuar historikisht për të krijuar armiq të qëndrueshëm.
Putin tani përballet me perspektivën e turpshme për t’u kujtuar si lideri rus që humbi Ukrainën. Ai do ta ketë kthyer vendin e tij tre shekuj prapa, në kohën para Pjetrit të Madh.
Edhe rënia e Bashkimit Sovjetik përfundimisht mund të duket më pak e rëndësishme sesa gabimet e Putinit gjatë dekadës së fundit.
Sidoqoftë, Putini duket se e ka kaluar izolimin e tij COVID-19 duke lexuar historinë. Këtë verë, ai botoi një ese të jashtëzakonshme duke bërë thirrje në mënyrë efektive për një perandori më të madhe sllave. Duke sugjeruar se pushteti mbi Ukrainën dhe Bjellorusinë në fund të fundit qëndron brenda mureve të Kremlinit, ai e bëri të qartë se synon të rikuperojë atë që humbi llogaritjet e tij të gabuara të mëparshme.
Evolucioni i mëvonshëm i të menduarit të Putinit është i panjohur.
Por është e besueshme që ai vuri re dobësi në daljen kaotike të SHBA-së nga Afganistani dhe supozoi se Amerika nuk është e prirur për një tjetër ngatërresë të huaj.
Cilido qoftë arsyetimi i Putinit, ai ka braktisur dialogun e mëtejshëm me udhëheqësit e Ukrainës, ka dërguar ndërmjetësuesit gjermanë dhe francezë në paketim dhe ka përqendruar një numër masiv tankesh në rajonin kufitar.
Qëllimi i tij është të bëjë presion ndaj SHBA-së për të rënë dakord me një sërë kërkesash radikale për ristrukturimin e sigurisë evropiane; Kryesorja midis tyre është se SHBA-ja anulon premtimin e saj, të bërë për herë të parë në 2008, se Ukraina do të ftohet një ditë për t’u bashkuar me NATO-n.
Synimi strategjik i Putinit në vitin 2014 – për të ndaluar marrëveshjen me BE-në – përfundimisht dështoi. Tani, fokusi i tij i menjëhershëm është në çështjet e sigurisë rajonale. Zyrtarët rusë dhe media shtetërore kanë bërë paralajmërime të mprehta dhe kanë qarkulluar tregime ogurzezë rreth vendosjes së raketave nga SHBA në Ukrainë për të goditur Moskën.
Flitet për gjenocid kundër popullsisë ruse-folëse të Ukrainës dhe për hyrjen e afërt të Ukrainës në NATO.
Asnjë nga këto pretendime nuk ka ngjashmërinë më të vogël me të vërtetën. Por sondazhet sugjerojnë se propaganda ka qenë efektive.
Rreth 39% e rusëve besojnë se lufta është e afërt dhe kjo shifër ka të ngjarë të rritet pasi Kremlini vazhdon të ngjallë frikë në mesin e popullatës.
Ndërkohë, Putini ka ngarkuar diplomatët e tij që të sigurojnë marrëveshjen e SHBA-së dhe BE-së për kërkesat e tij formale maksimaliste për një rend të ri sigurie.
Manovra të kujton në mënyrë të frikshme marrëveshjen famëkeqe të bërë në Jaltë në vitin 1945, kur fuqitë aleate diskutuan se si Gjermania dhe Evropa do të ndaheshin pas Luftës së Dytë Botërore.
Megjithatë, ndërsa një zgjerim i mëtejshëm i NATO-s nuk është në kartat, Aleanca nuk do të pranojë një marrëveshje që i mohon çdo vendi të drejtën për të formuar fatin e vet. Kjo çështje është më e madhe se Ukraina.
Presidenti i Finlandës, i cili ndan një kufi të gjatë me Rusinë, ka qenë i zëshëm duke theksuar se opsioni i aplikimit për anëtarësim në NATO është kyç për sigurinë e vendit të tij.
Megjithëse ai nuk ka ndërmend të nisë një ofertë anëtarësimi, as nuk mund të lejojë ndonjë fuqi të jashtme të kufizojë sovranitetin e vendit të tij.
Po kështu, vendet në të gjithë Evropën Qendrore dhe Lindore kanë frikë se dorëzimi ndaj një kërkese të Kremlinit vetëm sa do të ftojë më shumë.
A është ende e mundur një zgjidhje diplomatike? Rruga është e ngushtë dhe koha mund të mbarojë.
Ka propozime për të vendosur kufizime dhe për të përmirësuar transparencën e forcave konvencionale në Evropë. Por Rusia ka refuzuar shumë propozime të tilla në të kaluarën dhe negociatat komplekse të armëve do të kërkonin kohë të konsiderueshme.
Për më tepër, këto opsione diplomatike nuk do të kënaqnin dëshirën e Putinit për të krijuar një Rusi të Madhe, duke sugjeruar që Kremlini nuk do të përjashtojë opsionet ushtarake.
Këto vijnë në shumë forma dhe madhësi. Një pushtim rus në shkallë të plotë do të çonte padyshim në një konflikt të pafund, i cili, pavarësisht nga qëllimi fillestar, është i detyruar të derdhet mbi kufijtë e Ukrainës.
Për më tepër, NATO më në fund do të ecë drejt kufirit të Rusisë duke thelluar praninë e saj në shtetet e saj anëtare që kufizojnë Rusinë.
Duke pasur parasysh këtë rezultat të parashikueshëm, një pushtim do të ishte marrëzi në ekstrem.
Por ky skenar nuk mund të përjashtohet. Dhe ndërsa shumë në Moskë tashmë dyshojnë në racionalitetin e revizionizmit agresiv të Putinit, zërat e tyre nuk kanë asnjë peshë.
Një mundësi tjetër më e afërt është se Kremlini do të përpiqet të provokojë Ukrainën të bëjë diçka që do të justifikonte një pushtim në shkallë më të vogël të llojit që pamë në 2014 dhe 2015.
Por rreziku i përshkallëzimit do të ishte i rëndë, madje edhe një pushtim i vogël do të ekspozonte Rusinë me pasoja të rënda të dëmshme.
Sido që të jetë, Kremlini ka hyrë në një rrugë të rrezikshme.
Nuk është tepër vonë për të parandaluar që skenari i Putinit të kthehet në një tragjedi.
Le të shpresojmë se ai nuk e ka lexuar Çehovin, i cili në mënyrë të famshme këshilloi kundër futjes së armës në aktin e parë, nëse nuk do të përdoret në të dytin.
Carl Bildt ishte ministër i jashtëm i Suedisë nga viti 2006 në 2014 dhe kryeministër nga 1991 deri në 1994, kur ai negocioi pranimin e Suedisë në BE. Një diplomat i njohur ndërkombëtar, ai shërbeu si i dërguar i posaçëm i BE-së në ish-Jugosllavi, Përfaqësues i Lartë për Bosnje dhe Hercegovinën, i dërguar i posaçëm i OKB-së në Ballkan dhe bashkë-kryetar i Konferencës së Paqes të Dejtonit. Ai është bashkëkryetar i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Dorëzohet” Rusia, i kthen tri anijet Ukrainës
“Diktatura e fundit në Evropë” nuk mund të lihet më në hije!
“Diktatori i fundit” kundërshtoi Putinin dhe tani…
