Nëse Kina i përgjigjet tarifave të fundit të tregtisë së Donald Trump duke ndaluar eksportimin e disa mallra të ndërmjetme për të cilat prodhuesit amerikanë kanë nevojë, siç sugjerojnë disa kinezë, dëmet në ekonominë amerikane do të ishin të rënda. Por dëmtimi i ekonomisë së Kinës do të ishte edhe më i keq.
Tani që presidenti amerikan Donald Trump ka vendosur një tarifë prej 10% në një vlerë prej 200 miliardë dollarësh të importeve kineze, lufta tregtare SHBA-Kinë ka hyrë në një fazë të re shumë të kushtueshme. Nëse Kina mban premtimin e saj për hakmarrje, viktimat do të përfshijnë më shumë se gjysmën e tregtisë dypalëshe mes dy vendeve, me vetë Kinën që do të ketë më shumë humbje.
Një ide, në veçanti, ka tërhequr shumë vëmendje në shtyp, kryesisht për shkak se ajo vjen nga Lou Jiwei, një ish-ministër i financave i cili tani kryeson Këshillin Kombëtar për Fondin e Sigurimeve Shoqërore, fondin kombëtar të pensioneve të Kinës. Në një fjalim të mbajtur në Forumin e Zhvillimit të Kinës më 16 shtator, ai propozoi ndalimin e eksporteve të mallrave që kompanitë amerikane kanë nevojë, duke i penguar rëndë zinxhirët e furnizimit të SHBA për të paktën 3-5 vjet. Një manovër e tillë do të ishte ekonomikisht e dhimbshme sa duhet për të ndikuar në zgjedhjet e SHBA.
Vërtetë, shumë produkte të prodhuara në Shtetet e Bashkuara varen nga importet e mallrave nga Kina. A duhet që Kina t’i ndërpresë ato furnizime? Kompanitë amerikane nuk do të ishin në gjendje, së paku për një kohë të shkurtër që të gjenin burime alternative.
Përçarja në ekonominë amerikane, pa dyshim, do të ishte e rëndë. Por dëmtimi i ekonomisë së Kinës do të ishte edhe më i rëndë, sepse SHBA prodhon mallra edhe më të rëndësishme, për të cilët Kina ka nevojë dhe do ishte e vështirë t’i merrte diku tjetër.
Natyrisht, ata që kundërshtojnë Lou e dinë se Kina do të vuante shumë. Ata kanë besim tek MAD (Mutually Assured Destruction), një parim që, nëse një sulm nga një vend për një tjetër do të kishte pasoja për të dy, hiqet dorë në kohë.
Gjatë Luftës së Ftohtë, koncepti i MAD ndihmoi për të ruajtur paqen, ashtu si Bashkimi Sovjetik dhe SHBA e dinin se nëse njëri prej tyre vepronte, tjetri do të niste një hakmarrje shkatërruese. Por tregtia nuk është luftë bërthamore, dhe në këtë konflikt, SHBA ka një arsenal shumë më të madh se Kina.
Përveç mikroçipeve, qeveria e SH.B.A.-së mund të urdhërojë kompanitë të ndalojnë së tregtuari pjesët e avionëve, nga të cilat varet tërësisht ndërtimi i avionëve kinezë. SHBA gjithashtu mund të ndalojë Google të mbështesë softuerin smartphone Android në Kinë. E gjithë kjo do të kishte kosto shumë më të larta në Kinë sesa në SHBA.
Dhe kostot e drejtpërdrejta ekonomike të veprimeve të tilla janë vetëm fillimi. E gjitha kjo do ta bënte botën shumë më të rrezikshme, pasi konflikti strategjik ndërmjet SHBA dhe Kinës nuk do të ishte më vetëm ekonomik.
Lajm i mirë është se udhëheqësit e Kinës, ndoshta e dinë se po përballen me një kundërshtar shumë më të forte dhe e dine se hakmarrja duhet të mbetet alternative e fundit. Në vend të kësaj, ata duhet të përpiqen shumë për t’i dhënë fund luftës tregtare, duke nisur një armëpushim që do të mundësojë fillimin e negociatave reale të paqes.
Minxin Pei është një profesor i qeverisë në Claremont McKenna College dhe autori i Kinës Crony Capitalism.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e përballon Kina një luftë të ftohtë?
Çfarë planesh po ‘thurin’ Kina, Pakistani dhe Arabia Saudite?
