Krizat vijnë në dy variante: ato për të cilat ne nuk mund të kishim përgatitur, sepse askush nuk i kishte parashikuar ato, dhe ato për të cilat ne duhet të ishim përgatitur, sepse ato në fakt ishin të pritshme.
COVID-19 është në kategorinë e fundit, pavarësisht se çfarë thotë Presidenti i SHBA-së, Donald Trump për të shmangur përgjegjësinë për katastrofën. Edhe pse koha e shpërthimit të tanishëm nuk mund të ishte parashikuar, nga ekspertët dihej që një pandemi e këtij lloji ishte e mundshme..
SARS, MERS, H1N1, Ebola dhe viruse të tjera na kishin paralajmëruar. Pesëmbëdhjetë vjet më parë, Organizata Botërore e Shëndetit u përpoq të rregullonte mangësitë e perceptuara në përgjigjen globale të përjetuar gjatë shpërthimit të SARS në 2003.
Në vitin 2016, Banka Botërore nisi një Instrument Pandemik për Financimin e Urgjencës për të ofruar ndihmë për vendet me të ardhura të ulëta përballë krizave shëndetësore ndërkufitare.
Më e çuditshmja, vetëm disa muaj para se COVID-19 të shfaqej në Wuhan të Kinës, një raport i qeverisë amerikane paralajmëroi administratën Trump në lidhje me mundësinë e një pandemie në shkallën e epidemisë së gripit njëqind vjet më parë, e cila vrau rreth 50 milion njerëz në të gjithë botën.
Ashtu si ndryshimi i klimës, COVID-19 ishte një krizë që priste të ndodhte. Përgjigja në Shtetet e Bashkuara ka qenë katastrofike.
SHBA nuk kërkoi teste të vëna në dispozicion nga OBSH dhe nuk arritën të prodhojnë teste të besueshme.
Trump nuk pranoi të përdorë autoritetin e tij për të kërkuar furnizime mjekësore nga prodhuesit privatë, duke detyruar spitalet dhe autoritetet shtetërore dhe të konkurrojnë kundër njëri-tjetrit për të siguruar furnizime.
Vonesat në testime dhe izolimet kanë qenë të kushtueshme në Evropë gjithashtu, me Italinë, Spanjën, Francën dhe Mbretërinë e Bashkuar që po paguajnë një çmim të lartë.
Disa vende në Azinë Lindore janë përgjigjur shumë më mirë. Koreja e Jugut, Singapori dhe Hong-Kong duket se kanë kontrolluar përhapjen e sëmundjes përmes një kombinimi të provave, gjurmimeve dhe politikave të rrepta të karantinës.
Kontraste interesante janë shfaqur edhe brenda vendeve. Në Italinë veriore, Veneto ka ecur shumë më mirë sesa Lombardia, kryesisht për shkak të një testimi më gjithëpërfshirës dhe imponimit të mëparshëm të kufizimeve të udhëtimit.
Sidoqoftë, qasja jokompetente, e ngathët, e Trump për të menaxhuar krizën nuk mund të ishte një surprizë, aq vdekjeprurëse siç ka qenë.
Përgjigja e Kinës ishte tipike kineze: shtypja e informacionit në lidhje me përhapjen e virusit, një shkallë të lartë të kontrollit shoqëror dhe një mobilizim masiv të burimeve pasi kërcënimi u bë i qartë. Turkmenistani ka ndaluar fjalën “coronavirus”, si dhe përdorimin e maskave në publik. Viktor Orbán ka forcuar kontrollin e tij të pushtetit, duke shpërndarë parlamentin pasi i dha vetes kompetencat e urgjencës pa afat kohor.
Ngjarjet momentale, siç është kriza e tanishme, krijojnë “paragjykimin e konfirmimit” të tyre: ne kemi të ngjarë të shohim në debatin COVID-19 një afirmim të botëkuptimit tonë. Dhe ne mund të perceptojmë shenja fillestare të një rendi të ardhshëm ekonomik dhe politik për të cilin kemi dëshiruar prej kohësh.
Me pak fjalë, COVID-19 mund të mos ndryshojë tendencat e dukshme para krizës. Neoliberalizmi do të vazhdojë vdekjen e tij të ngadaltë. Autokratët populistë do të bëhen edhe më autoritarë.
Kina dhe SHBA do të vazhdojnë luftën e tyre. Dhe beteja brenda shteteve-kombe midis oligarkëve, populistëve autoritarë dhe internacionalistëve liberalë do të intensifikohet.
Dani Rodrik, Profesor i Ekonomisë Politike Ndërkombëtare në Shkollën e Qeverisë John F. Kennedy të Universitetit të Harvardit, është autori i Straight Talk on Trade: Idetë për një Ekonomi Sane Botërore.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kina ka gati vaksinën për koronavirusin
Koronavirusi, “vdekjeprurës” edhe për presidentin kinez!
