“Shteti-komb vetëm nuk ka të ardhme,” tha Angela Merkel, kancelarja gjermane, këtë javë.
Ishte një sfidë e drejtpërdrejtë për “Amerikën e Parë” të Presidentit Trump, slogani i tij.
Këtë muaj, në 75 vjetorin e përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në Evropë, Frank-Walter Steinmeier, presidenti gjerman, tha: “E kaluara e Gjermanisë është një e kaluar e thyer, me përgjegjësi për vrasjen e miliona njerëzve dhe vuajtjet e miliona njerëzve. Kjo na copëton zemrat edhe sot e kësaj dite. Kjo është arsyeja pse unë them që ky vend mund të dashurohet vetëm me një zemër të thyer ”.
Për një amerikan, deklarata e Steinmeier është e fuqishme, me ndershmërinë e saj, përulësinë, seriozitetin e saj, mirësinë e tij, moralin e saj, guximin e saj.
Administrata Trump ia kushtoi të gjitha ato fjalë të kaluarës amerikane.
Nuk mendoj se është e lehtë, qoftë edhe për një gjerman, të flasë për një dashuri “të thyer”, siç bëri Merkel. Nacionalizmi është më i lehti dhe efektivi i mjeteve politike, si dhe më i rrezikshmi.
Ishte e rëndësishme, në mes të një pandemie për një reagim të koordinuar dhe pa udhëheqjen amerikane, që kombi më i fuqishëm i Evropës të ecë përpara me nder.
Bashkimi Evropian, ka dalë më mirë nga pandemia, sesa Kina apo Shtetet e Bashkuara.
Frika e koronavirusit dhe mohimi kaotik i administratës Trump kanë qenë dy kontribuesit kryesorë të katastrofës. Despotizmi shtrëngues i Presidentit Xi Jinping dhe shkatërrimi i demokracisë amerikane ishin të dukshme.
Nuk janë vetëm qytetarët e shqetësuar të Hong Kongut që ndjehen të çuditshëm për Kinën e Xi-së, dhe jo vetëm amerikanët që ndjehen të shqetësuar për skandalin e Trump. Të dyja Kina dhe Shtetet e Bashkuara vazhdojnë me gënjeshtra.
Gjëja më e tmerrshme që ka zbuluar pandemia në lidhje me dy fuqitë e mëdha të shekullit 21 është mënyrat në të cilat ato ngjasojnë me njëra-tjetrën.
Në një raport të rëndësishëm për Këshillin për Marrëdhëniet e Jashtme, Robert Blackwill, një ish ambasador i Shteteve të Bashkuara në Indi dhe Thomas Wright, drejtori i Qendrës për Shtetet e Bashkuara dhe Evropë në Institucionin Brookings, flasin për “fundin e rendit global”. “Reputacioni i Amerikës si një fuqi jofunksionale” dhe “fuqia shtrënguese” e Kinës kontribuojnë për këtë. Virusi “përkeqëson tensionet”.
Merkel dha gjykimin e saj për komb-shtetin pasi Gjermania, për herë të parë, ra dakord p%r borxhin borxhin për të ndihmuar në financimin e ekonomive më të dobëta të Evropës.
Ajo dhe Emmanuel Macron, presidenti francez, njoftuan një marrëveshje për një fond të rimëkëmbjes me vlerë gati 550 miliardë dollarë për tu financuar nga huamarrja e zakonshme. Merkel është një lidere e kujdesshmer e aftë.
Për Gjermaninë, ky ishte një hap drejt një Evrope më federale.
Kancelarja gjermane, që nuk do të kërkojë rizgjedhje vitin e ardhshëm, dhe kush do të humbasë, sinjalizoi se është i nevojshëm inovacioni.
Bota nuk mund të kthehet atje ku ishte para virusit. Nacionalizmi i Amerikës së Trump, Kina e Xi dhe Rusia e Vladimir Putin nuk është përgjigjja.
Problemi është se “praktika jonë e kapitalizmit është duke e vë në rrezik ekosistemin planetar dhe gjeneron pabarazi të madhe ekonomike.”
Shteti-komb është “i papërshtatshëm për të menaxhuar sfidat transnacionale si ngrohja globale.” Dhe “demokracia përfaqësuese nuk është me të vërtetë përfaqësuese dhe as shumë demokratike pasi qytetarët mendojnë se vetëqeverisja i ka dhënë rrugë qeverisjes nga korporatat, interesat e veçantë dhe të pasurit.”
Virusi dhe kolapsi ekonomik shoqërues kanë dyfishuar urgjencën e këtyre reflektimeve.
Është një kohë e rrezikshme. Autokracia ushqehet nga frika, mjerimi, pakënaqësia dhe gënjeshtrat. Gjermania e bëri në vitet ’30: e bën edhe tani. Më mirë ta doni vendin tuaj me një zemër të thyer sesa ta doni atë verbërisht”.
Përkthyer dhe përshtatur nga New York Times/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Epoka Putin, kërcënim për ekzistencën e Trump…
Disa mësime nga Lufta e Parë Botërore
Europa më e rrëmujshme se kurrë…
