Shkatërrimet e deritanishme mjaftojnë.
Perëndimi është në gjendje të keqe. Marrëdhëniet midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara janë të tensionuara. Viktima më e fundit erdhi në 21 maj 2020, me vendimin e Presidentit amerikan Donald Trump për të braktisur Traktatin e Qiejve të Hapur. Moska dhe Uashingtoni fajësojnë njëri-tjetrin.
“Moskontrollimi” i armëve po e bën botën gjithnjë e më të prekshme dhe të pasigurt. Drejtuesit e Iranit dhe Koreja e Veriut mund të shfrytëzojnë shpërqendrimin global të koronavirusit të ri për të vazhduar me programin e tyre bërthamor. Ekonomisë globale do t’i duhet një kohë e gjatë për t’u rikuperuar nga pandemia. Në çfarë forme nuk është e qartë. Ndërkohë, udhëheqësit autoritarë janë përpjekur ta shfrytëzojnë atë për të grumbulluar më shumë fuqi.
Dy anëtarët më të mëdhenj të Bashkimit Evropian, Franca dhe Gjermania, po përpiqen me dëshirë të qetësojnë dëmet që do të shkaktojë koronavirusi në kohezionin social, politik dhe ekonomik të bllokut.
Berlini, Parisi, Banka Qendrore Evropiane dhe Komisioni Evropian po derdhin miliarda euro në planet e rimëkëmbjes.
Pa një ndihmë të tillë financiare, BE nuk do të jetë në gjendje të rikuperohet apo madje t’i mbijetojë këtij virusi.
Ndihma financiare, megjithatë, nuk është e mjaftueshme për të përgatitur Evropën për një ditë më pas. Tashmë, institucionet që u ndërtuan pas vitit 1945 janë shkatërruar ose po humbasin shpejt besueshmërinë.
BE nuk është e mirë në eksportimin e demokracisë apo vlerave. Dobësia e BE-së është pjesërisht për shkak të mungesës së angazhimit të saj për të mbrojtur vlerat e saj.
Përkundër kësaj, Evropa mbetet një tërheqje për ata që kërkojnë liri, demokraci dhe sundim të ligjit. Por nëse Europa dëshiron të mbrojë një mënyrë jetese të përfshirë në një sistem demokratik, ajo mund të ndjekë një strategji globale në disa mënyra.
Së pari do të ishte ideja e një komuniteti të demokracive. Nuk është e re. Por nuk ka fituar mbështetje.
Marrëveshjet e tilla duhet të jenë shumë ambicioze. Ato duhet të përfshijnë një gatishmëri politike dhe ekonomike për të mbrojtur demokracinë dhe bashkëpunim për uljen e emetimeve të karbonit.
E dyta do të ishte ringjallja e kontrollit të armëve.
Do ta kërkojë udhëheqje politike dhe aleanca e re demokratike nuk mund ta bëjë këtë vetëm. I duhen Shtetet e Bashkuara por edhe Rusia, Kina dhe vendet e tjera bërthamore për të hyrë në një arenë të re për kontrollin e armëve. Nuk do të jetë e lehtë.
Dhe, megjithëse administrata Trump dhe Kremlin tregojnë pak interes për t’u rikthyer në negociata.
E treta do të veprim ambicioz për çështjen e klimës.
Kur bëhet fjalë për ndryshimin e klimës, aksionet janë gjithashtu shumë të larta. Koronavirusi ka parë që emetimet e CO2 nga energjia elektrike në Evropë të bien me 39 përqind. Disa vende evropiane, të tilla si Franca dhe Spanja, janë duke përdorur pandeminë për të nxitur ndryshime në industri dhe stilin e jetës, qoftë duke zvogëluar udhëtimin e brendshëm ajror, duke shpejtuar sektorin e makinave elektrike, ose duke vendosur qëllime ambicioze për të ulur emetimet e karbonit. Kjo duhet të vazhdojë.
A mund të arrihet ndonjë nga këto më sipër? Mund të arrihen, me vullnet politik dhe udhëheqje që tejkalon elitat dhe përfshin ekspertë dhe aktivistë, dhe brezat e rinj.
Bëhet fjalë për një Perëndim që mbron demokracinë e tij dhe sistemin shumëpalësh. Bëhet fjala për të mos besuar se gjërat do të kthehen siç dikur ishin.
Përkthyer dhe përshtatur nga Carnegie Europe/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Mikrobi është kthyer në Evropë…’
‘Diplomacia e maskave’, si Kina po e bën për vete Evropën Juglindore
‘Përrallat me mbret’ për shpërndarjen e BE-së
