Kancelarja gjermane Angela Merkel kohët e fundit tha se ngritja e koronavirusit kishte ekspozuar kufijtë e populizmit. Historia na tregon që ajo po flet para kohe.
Është e vërtetë që partitë dhe liderët populistë kanë pësuar rënie nëpër sondazhe në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë që nga fillimi i marsit.
Rënia e presidentit Trump dihet, por partitë populiste në Gjermani, Suedi, Finlandë dhe gjetkë kanë rënë në votime gjithashtu.
Anketat tregojnë gjithashtu se partitë e qeverive ekzistuese, pavarësisht nëse ato janë në të djathtë, si në Austri, Irlandë dhe Hollandë, apo e majta, si në Kanada, Zelanda e Re dhe Danimarka.
Askush nuk beson seriozisht që shumica e botës e ka mposhtur virusin.
Në rast se nuk zhvillohen vaksina që mund të eliminojnë përhapjen ose vdekshmërinë e virusit, udhëheqësit e dine se pasojat do të jenë të pallogaritshme.
Këtu duhet të kujtohet historia politike e Depresionit të Madh.
Ajo tregon qartë se votuesit nuk i kanë mbështetur ndryshimet rrënjësore, derisa krizat mbeten të pazgjidhura për vite.
Nuk përmendet shpesh, por ky është rasti i republikanëve te Presidentit Herbert Hoover në mesin e viteve 1930, megjithë krizën ekonomike.
E njëjta gjë ishte e vërtetë edhe në vendet e tjera. Partitë qeverisëse të Gjermanisë humbën shumë vota në zgjedhjet e kombit në 1930. Votuesit në Kanada, Australi dhe Mbretërinë e Bashkuar në 1930 dhe 1931 të gjitha mbështetën qeveritë tradicionale në të djathtë. Edhe Norvegjia mbajti një qeveri të koalicionit, gjatë viteve të para të Depresionit.
Ndryshimi radikal politik nuk u bë normë derisa kriza ishte e vjetër.
Suedia zgjodhi qeverinë e saj të parë Social Demokratike në vitin 1932, në të njëjtin vit Franklin D. Roosevelt i çoi demokratët në një fitore mahnitëse. Të dy partitë e mbajtën pushtetin për dekada.
Ndryshimi ishte edhe më radikal në vendet me demokraci më të dobëta. Gjermania i dha Partisë Naziste Adolf Hitlerit 37 përqind të votave në zgjedhjet e Reichstag në korrik 1932. Së bashku me komunistët dhe një parti tjetër të djathtë antidemokratike, DNVP, gati 60 përqind e gjermanëve rrëzuan Republikën e Vajmarit. Demokracia ishte zhdukur brenda një viti.
Mësimi duhet të jetë i qartë për sot. Votuesit do të tolerojnë periudha të rënies dhe dëshpërimit, por nuk do të durojnë përgjithmonë.
Ky ndryshim mund të vijë nga një e majtë radikale, populiste ose nga një e djathtë radikale, populiste.
Njerëzit në ngushticë të dëshpëruar do të përqafojnë partitë dhe udhëheqësit që premtojnë gjëra të konsideruara të çuditshme dhe të pamundura.
Drejtuesit e themelimit duhet të veprojnë me kujdes. Ata mund të kenë ndikimin më të madh politik tani, por pasojat ende nuk llogariten.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Evropa do të zhduket nën dallgët e populizmit”
2019, viti i humbjeve të mëdha për Evropën…
