Politikanët që nuk dinë se çfarë të bëjnë kur përballen me rrethana të reja ose të vështira, shpesh përdorin fraza boshe.
Kjo sigurisht duket të jetë rasti për Evropën dhe marrëdhëniet e saj në ndryshim me Shtetet e Bashkuara.
Për shembull, kancelarja gjermane Angela Merkel tani argumenton se marrëdhëniet transatlantike kanë nevojë për një rivlerësim “themelor”, dhe Ministri i Jashtëm gjerman Heiko Maas insiston se ekziston një “nevojë urgjente për veprim”.
Por çfarë do të thotë kjo? Ku janë propozimet konkrete që specifikojnë se çfarë veprimi i tillë duhet të sjellë?
Pas viteve 1990, SHBA, ndryshe nga shumica e evropianëve, në të vërtetë ka reflektuar për botën në ndryshim.
Ajo arriti në përfundimin se në shekullin njëzet e një, do të duhej të mendonte më shumë për Azinë, përkatësisht Kinën, që do të thoshte se do të kishte më pak përqendrim tek Evropa dhe bota transatlantike.
Prandaj, kërkoi të kufizojë përfshirjen e Amerikës në Lindjen e Mesme dhe Evropë, Presidenti amerikan Barack Obama njoftoi një “strumbullar drejt Azisë”, i cili që atëherë ka evoluar nën udhëheqjen e Presidentit të SHBA Donald Trump.
Tani që Kina ka zëvendësuar Bashkimin Sovjetik si rivalin kryesor gjeopolitik të Amerikës, po flitet për një luftë të re të ftohtë, dhe jo vetëm midis aleatëve dhe këshilltarëve republikanë të Trump.
Ende, Trump është sigurisht presidenti i parë amerikan që ka kërkuar hapur besnikëri dhe kompensim nga Evropa.
Sipas mendimit të Trump, bota është një vend i thjeshtë ku mbizotëron gjithmonë aktori më i fortë.
Ai nuk e njeh faktin që aleancat e Amerikës janë ato që forcojnë fuqinë e saj dhe e dallojnë atë nga Kina dhe Rusia.
Amerika do të bëjë gjithçka që mendon më mirë, dhe nëse Trump fiton një mandat të dytë në nëntor, as NATO nuk do të jetë i sigurt. Por edhe në qoftë se fiton Joe Biden, SHBA nuk do të tërhiqet papritmas.
Me ose pa Trump, SHBA do të shikojë akoma më pak Atlantikun dhe më shumë Paqësorin.
Për më tepër, dy të tretat e amerikanëve tashmë mendojnë se vendi i tyre “po luan rolin e policit botëror më shumë sesa duhet”.
Në këto rrethana, Evropa duhet të fillojë të përcaktojë interesat e veta për veten e saj dhe të sqarojë mjetet (ushtarake, ekonomike, politike) me të cilat do t’i arrijë ato.
Për shembull, gjermanët nuk duhet të lejojnë që pikëpamjet e presidentit amerikan të ndikojnë në debatet e tyre të brendshme rreth shpenzimeve të mbrojtjes.
E njëjta gjë vlen edhe për marrëdhëniet evropiane me Kinën.
Si synon Bashkimi Evropian të parandalojë secilin shtet anëtar të ndjekë politikën e vet të Kinës? Përgjigja e kësaj pyetjeje, dhe hartimi i një strategjie për t’u marrë me Kinën, do të jetë shumë më e rëndësishme për marrëdhëniet transatlantike sesa kontributet e NATO-s, tërheqja e trupave ose çështjet e tregtisë.
Për fat të mirë, duke pasur parasysh dinamikën gjeopolitike të shekullit të njëzet e një, edhe SHBA së shpejti do ta kuptojnë që të qëndruarit vetëm është një lojë e rrezikshme.
Kërcënimet globale si ndryshimi i klimës, çështja bërthamore dhe pandemitë mund të trajtohen vetëm kolektivisht, dhe nevoja për një partneritet të fortë transatlantik do të bëhet e dukshme pasi këto çështje dalin në pah.
Por rinovimi i marrëdhënies do të jetë i mundur vetëm nëse Evropa është e bashkuar në çështjet kryesore. Një BE e ndarë brenda nuk mund të jetë një partner serioz për askënd.
Evropa vendosi të bashkohej me SHBA 75 vjet më parë, dhe ashtu do të mbetet.
“Perëndimi”, në fund të fundit, nuk është një term gjeografik; është një projekt politik i zbatueshëm në mënyrë universale, i ndërtuar duke patur si themel sundimin e ligjit, pavarësinë e gjyqësorit, lirinë e fjalës, shtypin e pavarur dhe vlerave të tjera thelbësore liberale.
Pavarësisht Trump, Evropa dhe SHBA së bashku janë akoma eksponentët kryesorë të këtyre ideve.
Sfida e Evropës tani është të tregojë se mund të arrihet një ekuilibër midis lirisë individuale dhe përgjegjësisë reciproke. Siç tregoi faza fillestare e krizës COVID-19, kjo është më lehtë të thuhet sesa të bëhet.
Por që prej asaj kohe, Merkel dhe Presidenti Francez Emmanuel Macron kanë ndërmarrë një hap në drejtimin e duhur me propozimin e tyre të përbashkët për një fond evropian të rimëkëmbjes.
Evropianët po zbulojnë një ndryshim në vetë-perceptimin e tyre. Ka vërtet një “nevojë urgjente për veprim”. Evropianët duhet të veprojnë vetë dhe për veten e tyre.
Kanë kaluar ditët kur ne mund të uleshim dhe të lejojmë transportuesit e avionëve amerikanë të projektonin interesat tona.
Sigmar Gabriel, një ish-ministër i Jashtëm gjerman dhe drejtues i Partisë Social Demokratike, është Kryetar i Atlantik-Brücke, anëtar i bordit mbikëqyrës të Deutsche Bank, dhe një shkrimtar i mediave për Grupin Botues Holtzbrinck.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
”Muaji i mjaltit” me Amerikën mbaroi…
‘Sinjal i gabuar në kohë të gabuar’, Evropa kritikon Trump
A është Kina ‘lokomotiva’ edhe për Evropën?
