Pandemia ka “gjunjëzuar” shumicën e udhëheqësve evropianë. Por jo Emmanuel Macron.
Javët e fundit, presidenti francez ka qenë hiperaktiv për sa i përket diplomacisë. Ai është nisur dy herë për në Liban, dhe ka ndaluar një herë në Irak gjatë kthimit. Ai ka dërguar një fregatë dhe dy aeroplanë luftarakë për të ndihmuar Greqinë dhe Qipron të mbrojnë ujërat e tyre nga ndërhyrjet turke dhe mbajti një samit në Korsikë për t’u përpjekur të bënte të tjerët të mbanin një qëndrim më të ashpër ndaj Turqisë. Më 28-30 shtator Presidenti Francez do të jetë në Letoni dhe Lituani, ku ai do të vizitojë ushtarët francezë që shërbejnë në një grup të NATO-s.
Çfarë po bën Macron?
Tre vjet më parë këtë muaj, në amfiteatrin e Sorbonës, ai përshkroi një plan ambicioz për të ringjallur Bashkimin Evropian. Ai mbështetejj në dy parime: më shumë “solidaritet” midis vendeve anëtare dhe më shumë “sovranitet” evropian përballë rivalitetit të fuqive të mëdha.
Në korrik, kur të gjithë 27 anëtarët e BE-së ranë dakord për borxhin e ndërsjellë për një fond masiv rikuperimi, Macron përparoi me objektivin e tij të parë. Në të dytën, megjithatë, Franca është ende duke u përpjekur të përputhë versionin e saj të interesit kolektiv evropian, veçanërisht në përgjigje të ngatërrestarëve rajonalë në Turqi, Rusi, Libi dhe kudo tjetër, me mënyrën se si e shohin të tjerët.
Në disa aspekte debati ka ndryshuar rrugën e Francës. “Mentalitetet po ndryshojnë”, thotë Clément Beaune, ministri i Evropës i Macron: ” 70 vjet më parë ndërtuam projektin dhe thanë se pushteti me dorë të hekurt nuk është për ne. Tani ne jemi duke mësuar të flasim gjuhën e pushtetit. ” Fraza “Sovraniteti Evropian”, e cila dikur mund të ishte hedhur poshtë si një abstraksion francez, tani shqiptohet edhe nga ministri i jashtëm gjerman, Heiko Maas. Ursula von der Leyen, kreu i Komisionit Evropian, ka thënë se ajo dëshiron që komisioni të jetë “gjeopolitik”.
Franca po zbulon, megjithatë, se koncepte të tilla nuk do të thonë të njëjtën gjë për të gjithë.
Niseni me qëndrimin francez ndaj Turqisë. Mbështetja e Macron për marinat greke dhe qipriote, ofruar në gusht pas një telefonate me Kyriakos Mitsotakis, kryeministrin grek, u pa në Francë si mbështetja për një vend tjetër evropian të kërcënuar, në mbrojtje të ligjit ndërkombëtar dhe kufijtë sovranë. Megjithatë, nuk u mirëprit botërisht. Norbert Röttgen, kryetari Kristian Demokrat i komitetit të punëve të jashtme të Bundestag, argumentoi se BE “nuk duhet të zgjedhë një anë” pasi “kjo do të çojë vetëm në përshkallëzim” të tensioneve. Të tjerët thanë se kjo dëmton përpjekjet paralele të ndërmjetësimit gjerman.
Siç duket, Turqia tani ka rënë dakord të rifillojë bisedimet me Greqinë, një vendim që Macron e duartrokiti në një telefonatë me presidentin e Turqisë. Francezët argumentojnë se ishte ndarja e punës, me Macron si luftëtar dhe Angela Merkel si ndërmjetëse, që e arritën këtë.
Të pohosh sovranitetin evropian do të thotë t’i bësh të dyja, thonë ata, dhe Evropa duhet të mësohet me këtë.
Dyshimet në lidhje me aktivitetet franceze, megjithatë, mbeten. Shqetësimi më i madh janë përpjekjet e Macron për të krijuar një “dialog strategjik” me Rusinë. Ai e ftoi Vladimir Putin në gusht të vitit të kaluar (në foto), duke argumentuar se mënyra më e mirë për ta mbajtur Rusinë larg krahëve të Kinës ishte t’i ofronte asaj një vend në skajin lindor të Evropës. Në atë kohë, sugjerime të tilla tërbuan Poloninë dhe vendet balltike, të cilat e shikojnë Rusinë si kërcënim dhe e konsiderojnë NATO-n, të cilnn Macron e kritikon, si garantuesin e tyre të sigurisë.
Helmimi i Alexei Navalny, kundërshtari kryesor i Putinit, së bashku me mbështetjen e Rusisë për diktaturën e Alexander Lukashenkos në Bjellorusi, e ka bërë qasjen e Macron gjithnjë e më të paqëndrueshme.
Në fillim të këtij muaji, francezëta anulluan një takim të planifikuar “2 + 2” në Paris të ministrave të jashtëm dhe të mbrojtjes franceze dhe ruse. Le Monde përshkroi një “dialog të shurdhër” midis Macron dhe Putin, në të cilin presidenti rus tha në një telefonatë në 14 shtator se Navalny mund të ketë helmuar veten.
“E jona është një strategji që duhet t’i përshtatet rrethanave”, tha Beaune për The Economist më 22 shtator. “Ne kurrë nuk kemi thënë se ishte një dialog i pakushtëzuar ose i pakthyeshëm. Çështja Navalny e bën më të vështirë në një periudhë afatshkurtër.” Macron tashmë kishte shprehur “rezervat” e tij në lidhje me tubacionin Nord Stream 2 të Gjermanisë, i cili do të sjellë gazin rus në Evropë.
Macron ngadalë po pajtohet me faktin se ai nuk po shkon askund me Putinin”, thotë Bruno Tertrais i Fondacionit për Kërkime Strategjike në Paris.
Kjo nuk do të thotë që Franca ka braktisur shpresat e saj më afatgjata për një dialog me Rusinë. Por presidenti francez është nën presion për t’u distancuar tani nga lideri i Rusisë. Franca ka mbështetur planin e BE-së, për të vendosur sanksione udhëheqësve të zgjedhur Bjellorusë. Beaune i ka kërkuar Qipros të mos i bllokojë ato. Flitet që Z. Macron mund të takojë Svetlana Tikhanovskaya, udhëheqësen e opozitës Bjelloruse, kur të shkojë në Lituani.
Rusia nuk është shqetësimi i vetëm. Rastet e COVID-19 po rriten përsëri. Vlerësimet për të në sondazhe mbeten të ulëta. Më 21 shtator Pierre Person, nënkryetari i partisë së tij, La République en Marche, dha dorëheqjen nga posti i tij, duke thënë se partia ishte “në rrezik zhdukjeje” dhe nuk “prodhonte ndonjë ide të re”.
Mes gjithë kësaj, ngushëllimi kryesor i presidentit është se një shumicë në rritje e francezëve besojnë se ai mbron interesat e vendit jashtë, edhe nëse të huajt nuk janë gjithnjë aq të impresionuar.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë e pengon marrëdhënien Francë-Rusi?
Çfarë pritet nga takimi Macron-Putin?
Ç’kërkon Macron të arrijë me Rusinë?
