Yannis Palaiologos është korrespodent i Bashkimit Evropian për gazetën Kathimerini në Athinë. Ai është autor i “Puna e 13-të të Herkulit: Brenda krizës greke”.
Ishte një moment i rrallë gëzimi kolektiv, në një vit që ka ofruar pak nga ai: Të Mërkurën, Gjykata e Apelit e Athinës gjeti udhëheqjen e Agimit të Artë, një grup racist me rrënjë naziste që u bë partia e tretë më e madhe e Greqisë në 2015, fajtor për të qenit krerët e një organizate kriminale.
Një turmë prej mijëra njerëzish shpërtheu në festë. Dhjetëra banditë të lartë të organizatës u shpallën fajtorë për akuza të shumta, përfshirë vrasjen dhe vrasjen në tentativë.
Për Greqinë, ishte një fund i përshtatshëm, i lumtur për një dekadë makthi, por rezultati nuk u sigurua. Shtë e vështirë të mbivlerësosh rrezikun e flirtimit me ekstremistë të tillë – dhe lehtësinë me të cilën mund të çojë në pasoja përtej kontrollit të askujt.
Agimi i Artë kishte ekzistuar që nga vitet 1980 si një grup apostujsh dhe nostalgjistësh nazistë për juntën e kolonelëve që drejtoi Greqinë nga 1967 deri në 1974. Ats morën vetëm 0.3 përqind të votave në zgjedhjet e fundit parlamentare para se Greqia të zhytej në një krizë shkatërruese në Tetor 2009.
Rënia pasuese e ekonomisë greke; ndihma ndërkombëtare dhe kushtet e ashpra që e shoqëruan atë; dhe rritja e numrit të emigrantëve që vijnë në vend krijuan mundësinë e përsosur për Agimin e Artë. Në nëntor 2010, duke u zotuar të pastronte Athinën nga migrantët që grumbulloheshin në lagje të pa privilegjuara, “partia” arriti të fitonte një vend në këshillin e qytetit.
Në djepin e demokracisë, e cila vuajti gati katër vjet pushtim nazist gjatë Luftës së Dytë Botërore, pasardhësit ideologjikë të Hitlerit kishin arritur të merrnin përfaqësimin parlamentar.
Fitorja e tyre vetëm i inkurajoi më tej. Ata kombinuan mashtrime të egër brenda Parlamentit me një fushatë të rritjes së dhunës në rrugë.
Popullariteti i tyre vazhdoi të rritet, deri në pikën ku ata u vendosën si partia e tretë më e madhe në Greqi. Edhe pasi u arrestua e gjithë udhëheqja e grupit, pas vrasjes së Pavlos Fyssas, një muzikant i krahut të majtë, më 18 shtator 2013, baza e tij mbajti besimin.
Në zgjedhjet parlamentare evropiane majin e ardhshëm, ajo mori 9.4 përqind të votave.
Shumë nuk dinin si të reagonin.
Disa figura në partinë e qendrës së djathtë Demokracia e Re i panë ata si bashkëbisedues potencialisht të dobishëm. Edhe qeveria e koalicionit 2015-2019, pavarësisht se drejtohej nga partia e majtë Syriza, mbajti disa linja komunikimi të hapura.
E megjithatë, shumica dërrmuese e politikanëve dhe gazetarëve të zakonshëm shmangin grupin.
Vitin e kaluar, grupi humbi ngushtë pragun prej 3 përqind të kërkuar për të fituar vende në Parlament. Të mërkurën, gjykata përfundoi shkatërrimin e Agimit të Artë.
Mesazhi ishte i qartë: Në një demokraci liberale, ata që kundërshtojnë me dhunë premisat e saj do të qortohen në kutinë e votimit dhe do të futen në grupin e të akuzuarve.
Amerikanët nuk duhet ta marrin të mirëqenë që ky mesazh do të dëgjohet në vendin e tyre. Greqia erdhi deri në fund dhe u kthye mbrapa. Do të kthehen Shtetet e Bashkuara?
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Jashtë fashistët nga shkolla’/ Pse këto protesta në Greqi?
